Πὸλ Γκογκὲν

Γυναῖκες στὴν ὄχθη τοῦ ποταμοῦ 1892

Ὁ Γκογκὲν ἐγκαταλείπει ἄρον ἄρον τὴν Ἄρλ. Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ἐπεισόδιο μὲ τὸν Βᾶν Γκόγκ, εἶχε βρεῖ τὸ καθετὶ «μικρὸ καὶ ἐλεεινό, καὶ τὸ τοπίο καὶ τοὺς κατοίκους». Τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1889 βρίσκεται ξανὰ στὴ Βρετάνη. Ἡ ἐμπειρία τῆς ὁμάδας τοῦ Πὸντ-Ἀβὲν στάθηκε γι\’ αὐτὸν πολὺ σημαντικὴ καὶ ἡ ἐπιστροφὴ τοῦ ἐκεῖ δείχνει ὅτι τὸ συναίσθημα εἶναι ἀκόμη πολὺ δυνατό. Τὸν Μάιο ἐπιστρέφει στὸ Παρίσι. Τὸ καλλιτεχνικὸ περιβάλλον στὴν πρωτεύουσα δὲν τὸν ἐμπνέει ἀρκετά. 0 ζωγράφος ἀποφασίζει νὰ ἀναχωρήσει γιὰ τὴν Ταϊτή, τοποθεσία πολυδιαφημισμένη στὰ φυλλάδια ποὺ τότε περιέγραφαν τὶς γαλλικὲς ἀποικίες στὴν Ὠκεανία. Θεωρεῖται ὅτι ἐπηρεάστηκε ἰδιαίτερα σὲ αὐτὴν τοῦ τὴν ἀπόφαση ἀπὸ τὴν ἀνάγνωση τοῦ μυθιστορήματος Ὁ Γάμος, γραμμένου ἀπὸ ἕναν βαθὺ γνώστη τοῦ πέραν τῆς Εὐρώπης κόσμου, τὸν Πιερ Λοτί, ποὺ τοῦ εἶχε συστήσει ὁ Βᾶν Γκόγκ. Ὁ Γκογκὲν δὲν ἀναγνώρισε ἀμέσως τὸ χρέος του πρὸς τὸν Ὀλλανδὸ καλλιτέχνη, μὲ τὸν ἀδελφό του ὁποίου μετὰ τὸ γεγονὸς μὲ τὸ ξυράφι, σύντομα θὰ ἐπανασυνδεθεῖ (ὁ Τεὸ παραμένει ὁ ἔμπορός του). Δεκαπέντε χρόνια ἀργότερα πάντως θὰ παραδεχθεῖ: «Τὸ κοινὸ δὲν μπορεῖ οὔτε καν νὰ φανταστεῖ τί γιγαντιαία ἐργασία ἀναγκάστηκαν νὰ κάνουν δύο ἄνδρες ἐκείνη τὴν ἐποχή, ἐργασία χρήσιμη καὶ στοὺς δύο». Τὸν Ἀπρίλιο ἀναχωρεῖ γιὰ τὶς «θάλασσες τοῦ Νότου», ὅπου τὸ στίλ του θὰ ἀναπτυχθεῖ πλήρως.

Λεπτομέρειες:

«Τὸ τοπίο μὲ τὰ καθαρά, ἔντονα χρώματά του μὲ ἐξέπληξε, σχεδὸν μὲ τύφλωσε… Κι ὅμως ἦταν τόσο εὔκολο νὰ ζωγραφίσω ὅ,τι ἔβλεπα, νὰ βάλω ἕνα κόκκινο ἡ ἕνα μπλὲ στὸν πίνακα χωρὶς καμία προμελέτη!»

 Ἡ βλάστηση σ\” αὐτὲς τὶς χῶρες εἶναι ὀργιαστική, καὶ ταυτόχρονα πολὺ διαφορετικὴ ἀπὸ τὴν εὐρωπαϊκή. Οἱ φοίνικες μοιάζουν σιλουέτες βγαλμένες ἀπὸ τὴν ἰαπωνικὴ τέχνη.

«Τὰ χρυσὰ ρυάκια μὲ μάγευαν». Στὴν ὁδὸ τοῦ ἀντινατουραλισμοῦ, ὁ ζωγράφος ἀπελευθερώνει τὴ φαντασία του ὡς πρὸς τὸ χρῶμα καὶ δημιουργεῖ χρωματικὰ πεδία σὰν σμάλτο σὲ μεταλλικὸ πλαίσιο. ΟΓκογκεν θεωρεῖται ὁ πατέρας τοῦ συμβολιστικοῦ συνθετισμοῦ.