Καθώς «ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας», ὁ Τίμιος Σταυρός, εἶναι ἀκόμη ὑψωμένος στό κέντρο τῶν ναῶν μας, καθώς ἡ Ἐκκλησία μας ἀκόμη πανηγυρίζει τήν Παγκόσμια Ὕψωσή του, καθώς δέν χορταίνουμε νά ἐνατενίζουμε τό ὄργανο πού ἀπό μέσο θανάτου καί ἐξουθένωσης ἔγινε σύμβολο δύναμης καί δόξας, ἔρχεται ἡ σημερινή εὐαγγελική περικοπή νά μᾶς ὑπενθυμίσει ἕνα λόγο τοῦ Κυρίου, ὄχι ἁπλῶς ἐκφραστικό, ἀλλά τόσο κατηγορηματικό, ὥστε νά ἀγγίζει τά ὅρια τῆς πρόκλησης. Καί τοῦτο διότι ὁ Χριστός προσπαθεῖ νά μᾶς ἀφυπνίσει ἀπό τόν λήθαργο καί τή χαύνωση τῆς ζωῆς τοῦ κόσμου, ἀκριβῶς διότι ἔχει νά πεῖ ἀλήθειες, οἱ ὁποῖες μάλιστα δέν εἶναι γενικές καί ἀόριστες, ἀλλά εἶναι ἀλήθειες ζωῆς, μέ αἰώνια προοπτική.
 

Ἐκεῖνο πού θέλει ὁ Χριστός εἶναι μέ τά λόγια του σήμερα νά προκαλέσει ἕναν ἰσχυρό συγκλονισμό στόν καθένα μας, ὥστε παίρνοντας ἀποφάσεις ζωῆς, ν’ ἀξιολογήσουμε καί νά ἱεραρχήσουμε προτεραιότητες καί στόχους. Γι’ αὐτό καί δηλώνει καί ρωτᾶ: «Ὅποιος θέλει νά σώσει τή ζωή του κατά τούς ὅρους τοῦ κόσμου καί τῆς ἱστορικῆς συγκυρίας στήν ὁποία ζεῖ, αὐτός θά χάσει τήν πραγματική, τήν ὄντως ζωή. Ὅποιος ὅμως, ἀπορρίπτοντας τίς κοσμικές θεωρήσεις τοῦ κρατοῦντος κοινωνικοῦ περιβάλλοντος, χάσει καί θυσιάσει τή ζωή του, κατά τά μέτρα τῶν ἀνθρωπίνων πιστευμάτων, ἐμμένοντας στήν ὁμολογία τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ καί στήν ὑπακοή του στόν εὐαγγελικό νόμο, αὐτός τελικά σώζει τήν ψυχή του καί κερδίζει τή βεβαιότητα τῆς οὐράνιας βασιλείας. Διότι τί θά ὠφελήσει τόν ἄνθρωπο νά κερδίσει ὅλον αὐτόν τόν πρόσκαιρο κόσμο, ἱκανοποιώντας τήν κάθε ἐπιθυμία, ἐπιδίωξη ἤ φιλοδοξία του, καί στό τέλος χάσει τήν ἀθάνατη ψυχή του; Κι ὅταν ἕνας ἄνθρωπος χάσει αὐτό πού τόν διασφαλίζει στή θεία αἰωνιότητα, τότε τί ἀντάλλαγμα μπορεῖ νά δώσει γιά νά ἐξαγοράσει τήν ψυχή του ἀπό τήν θεία ἀπώλεια;».

Τά μάταια καί τά πρόσκαιρα

Ὅταν οἱ πρῶτοι Εὐρωπαῖοι ἄποικοι ἔφθασαν στήν ἀμερικανική ἤπειρο, ἀντιλήφθηκαν τόν ἐντυπωσιασμό πού προκαλοῦσαν στούς ἰνδιάνους ἰθαγενεῖς τά πολύχρωμα κομμάτια γυαλιοῦ καί κάποιες χάντρες πού κουβαλοῦσαν μαζί τους, παράγωγα τῶν τεχνικῶν δυνατοτήτων τῆς ἐποχῆς. Ἀμέσως ἔσπευσαν νά ἀνταλλάξουν, αὐτά τά ἀσήμαντα καί χωρίς οὐσιαστική ἀξία ἀντικείμενα, μέ ἐκτάσεις γῆς καί πολύτιμα μέταλλα. Τό ἀποτέλεσμα, γιά κάποια κρυσταλλάκια καί χάντρες, κάποιοι ἔχασαν πολλά καί κάποιοι ὠφελήθηκαν δυσανάλογα, μέ ἀποτέλεσμα τήν κυριαρχία στήν ἀμερικανική ἤπειρο. Τό ἴδιο συνέβη καί στίς ἀποικίες τῶν Μεγάλων Δυνάμεων στήν Ἀφρική, ὅπου μέ φθηνά ἀλλά ἐντυπωσιακά ἀνταλλάγματα κάποιοι ἀπέκτησαν τόν πλοῦτο τῆς ἀφρικανικῆς ἠπείρου, τόν ὁποῖο καί νέμονται, ἐπικαλούμενοι αὐτά τά «κατοχυρωμένα» δικαιώματά τους μέχρι σήμερα, ἐγκαταλείποντας τούς λαούς τῆς Ἀφρικῆς στή φτώχεια, τήν ἀμάθεια καί τήν ἐκμετάλλευση.

Τό ἴδιο «κόλπο» χρησιμοποιεῖ ὁ σύγχρονος κόσμος ἀπέναντι στόν κάθε ἄνθρωπο, καί ἰδιαίτερα τούς νέους, ὅταν εἶναι νά πάρουν ἀποφάσεις ζωῆς καί νά χαράξουν τήν πορεία πού θά ἀκολουθήσουν. Τούς θαμπώνει μέ τά ψεύτικα καί ἐντυπωσιακά, γιά νά τούς στρατεύσει στήν ὑπηρεσία τοῦ συστήματος, ἀπομυζώντας τήν κάθε ἰκμάδα καί δημιουργική ἱκανότητα, ἀποστερώντας τους χρόνια ζωῆς, γιά τά ὁποῖα συνήθως οἱ ἄνθρωποι μετανιώνουν γιά τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο τά δαπάνησαν, ἤ καλύτερα τά ἔχασαν.

Τί μπορεῖ νά θεωρηθεῖ ὡς τό κορυφαῖο πού μπορεῖ νά διεκδικήσει ὁ ἄνθρωπος στήν παρούσα ζωή καί ὑπό τίς κρατοῦσες κοινωνικές συνθῆκες, θεωρήσεις καί πιστεύματα; Ἐξουσία; Κανείς ἀπό ὅσους φαίνονται ὅτι ἐξουσιάζουν τούς λαούς στήν πραγματικότητα δέν ἔχει τή δυνατότητα νά κάνει ὅ,τι θέλει. Εἶναι ὑποχρεωμένος νά ὑποτάσσεται σέ πιέσεις ἰσχυρῶν, νά συμμορφώνεται σέ κελεύσματα ἄλλων, νά συμβιβάζεται γιά νά κρατήσει τήν κάθε ἐξουσία, τήν ὁποία σέ κάθε περίπτωση δέν μπορεῖ νά νέμεται παρά μόνο γιά κάποιο χρονικό διάστημα, μέχρι νά ἐμφανιστεῖ ὁ «ἑπόμενος»γιά νά τοῦ τήν ἀφαιρέσει, πάντα μέ ὅρους καί κανόνες ἑρμηνευόμενους καί ἐφαρμοζόμενους κατά τή συγκυρία τῆς στιγμῆς… Πλοῦτος; Δέν ὑπάρχει πιό ἄπιαστο ὄνειρο. Λιώνουν οἱ καημένοι οἱ ἄνθρωποι στό κυνήγι καί τή διεκδίκησή του, γιά νά κερδίσουν στήν καλύτερη τῶν περιπτώσεων ἕνα βιοπορισμό, γευόμενοι πολλές πίκρες καί ἀπογοητεύσεις, ἰδίως ὅταν κατορθώνουν, ἔστω γιά λίγο ν’ ἀποκτήσουν πολλά, γιά νά τά δοῦν στή συνέχεια νά ἐξανεμίζονται. Ὀμορφιά; Δέν ὑπάρχει πιό ἀναξιόπιστος «φίλος». Κάτι ὁ χρόνος πού τή μαραίνει, κάτι ἡ μόδα πού ἀλλάζει τά πρότυπα κατά περιόδους, κάτι ὁ κόπος πού χρειάζεται νά καταβάλλει κανείς καί τά χρήματα πού πρέπει νά ξοδέψει, γιά νά διατηρήσει ἤ νά μεταβάλλει αὐτό πού διαθέτει, εὔκολα καταλήγουμε στό ὅτι ἀπαιτοῦνται δυσανάλογες θυσίες γιά ἀπελπιστικά πρόσκαιρα ἀποτελέσματα. Γνώση; Ὁμολογώντας τά σημαντικά ἐπιτεύγματα τῆς ἐπιστήμης μας, ὀφείλουμε συνάμα νά παρατηρήσουμε ἀφενός μέν ὅτι ἔδωσε τή δυνατότητα γιά ποικίλες, μεγάλες καί πρωτοφανεῖς καταστροφές σέ βάρος τοῦ ἀνθρώπου, σέ σημεῖο πού πλέον νά διεκδικεῖται σοβαρά ἡ ἠθική ὁριοθέτησή της μέσω τῶν κανόνων τῆς βιοηθικῆς, ἀφετέρου ἡ μονοδιάστατη προσκόλληση σέ αὐτήν ὁδηγεῖ σ’ ἕναν κυκεώνα ἀνικανοποίητου, καθώς πάντα τά ἐρωτήματα εἶναι περισσότερα καί περιπλοκότερα ἀπό πρίν.

Ζυγός δικαιοσύνης

Πραγματικά, ὅσα ἔχει ὡς σπουδαία ἡ παρούσα ἱστορική συγκυρία νά προσφέρει στόν ἄνθρωπο, μοιάζουν μέ τά φτηνοπράγματα γιά τά ὁποῖα ἔχασαν κάποιοι ἐντυπωσιασμένοι πλοῦτο ἀμύθητο, προκαλώντας ζημιά καί στούς ἑαυτούς τους καί στούς ἐπιγόνους τους. Ἄν κάποιος τά ἐξετάσει στήν προοπτική τῆς αἰωνιότητας, ὁπότε τό χεῖλος τοῦ τάφου εἶναι τό ὅριό τους καί τό μυστήριο τοῦ θανάτου τό πρίσμα μέσα ἀπό τό ὁποῖο ξεκαθαρίζουν καταστάσεις καί ἀποκτοῦν τήν πραγματική τους ἀξία, τότε εὔκολα τόσα πολλά καί τόσο «σπουδαῖα» ἄνετα προσδιορίζονται ὡς ἀσήμαντα, περιττά, βαρίδια στή ζωή.

Ἀπό τήν ἄλλη, ἔχουμε τό παράδειγμα τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ, τῶν ὄντως ἀνθρώπων, τῶν Ἁγίων, οἱ ὁποῖοι μέσα ἀπό τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους ἀποδεικνύονται «οἱ μηδέν ἔχοντες καί τά πάντα κατέχοντες», αὐτοί πού κατ’ ἄνθρωπο φαίνονται νά θυσιάζουν ἤ νά «χάνουν» πολλά γιά νά κερδίσουν τελικά τά πάντα. Αὐτοί πού σέ κάθε περίπτωση πραγματικά ζοῦν καί χαίρονται τή ζωή. Αὐτούς πού κι ἄν ἀκόμη κάποιοι ἄνθρωποι τούς ξεχνοῦν, τούς θυμᾶται ὁ Θεός γιατί τούς ζεῖ στήν αἰωνιότητά του, τήν ἴδια στιγμή πού οἱ «διάσημοι» κατά κόσμον καταντοῦν ἄσημοι στό διηνεκές.

Ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ προβάλλεται ἀκόμη στούς ναούς μας ὡς ζυγός δικαιοσύνης πιά, ἐπάνω στόν ὁποῖον μποροῦμε νά ζυγίζουμε τίς ἐπιδιώξεις, τά ὄνειρα καί τίς ἀποφάσεις μας. Ἡ δικαιοσύνη τοῦ Σταυροῦ, ὡς ἀξιακό σύστημα πού δείχνει στήν αἰωνιότητα, εἶναι τό ἀσφαλέστερο κριτήριο γιά νά μή χαραμίσουμε τή ζωή μας στό κυνήγι τῆς ματαιότητας, ὑπηρετώντας σκοπιμότητες ἐπαχθεῖς καί πρόσκαιρες. Δέν ὑπάρχει ἀντιστάθμισμα στήν ἀπώλεια τοῦ αἰώνιου Θεοῦ. Ἡ πορεία μας πρός Αὐτόν εἶναι ἡ πλέον ἀσφαλής καί ὠφέλιμη ἀπόφαση, στήν ὁποία ὀφείλουν νά ὑποτάσσονται οἱ ὅποιες ἄλλες ἐπιδιώξεις στή ζωή αὐτή.