Ἀνατροπὴ. Νεωτερικὸς ὅρος μὲ μεγάλη ἀπήχηση, καθὼς ἀναβιώνει πολλὲς φορὲς διαψευσθεῖσες ἐλπίδες γιὰ κατάργηση τῆς κάθε ἀδικίας, τῆς κάθε μορφῆς ὑποταγῆς, τῆς κάθε ἀνισότητος στὸν κόσμο μας. Κι ὅπως εἶναι ἀνεξίτηλη ἡ ἀνάμνηση ἀπὸ τὴν προδοσία ὁραμάτων, ὑποσχέσεων καὶ διεκδικήσεων στὶς ἀνὰ τὸν πλανήτη καὶ κατὰ περιόδους καταγραφόμεvες σχετικὲς πρoσπάθειες, καθὼς παλαιότερη συνθηματολογία παραπέμπει σὲ λαϊκὴ ἀπογοήτευση, ἔρχεται στὶς μέρες μας ὁ ὅρoς αὐτὸς γιὰ νὰ ὑποδηλώσει τὸ διαρκῶς διεκδικούμενο· τὴν πάλη γιὰ ἐξαφάνιση τοῦ καταπιεστικοῦ καὶ ἀνελεύθερου κατεστημένου μὲ τὴ γλυκιὰ ἐλπίδα τῆς ἀνατολῆς ἑνὸς καλύτερου, πιὸ δίκαιου κόσμου γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους ὅπου γῆς.
Κι ὅσο περνᾶ ὁ καιρὸς καὶ οἱ ἀγῶνες, εἴτε ἀποτυγχάνουν καὶ ἀποδεικνύονται μάταιοι, εἴτε ἐπιτυγχάνουν καὶ ἐκτρέπονται σὲ ὠφελιμιστικὴ ἀναδιάρθρωση τοῦ ἐξουσιαστικοῦ φαινομένου, τόσο κατοχυρώνεται ὡς οὐτοπικὴ ἡ διεκδίκηση καὶ ἡ ἐλπίδα μιᾶς ἠθικῆς ἐξύψωσης τοῦ ἀνθρώπου καὶ μιᾶς δίκαιης κοιvωvίας μέσα ἀπὸ θεωρήσεις, ἰδέες καὶ τρόποι ἐγκoσμιoκρατικoὺς ἀνθρώπιvης ἔμπvευσης.
Κι ὅμως, ἡ μεγάλη ἀνατροπὴ στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας συνέβη! Καὶ μάλιστα ἦταν ἐπιτυχέστατη! Κι ὄχι ἁπλῶς ἔφερε τὰ πάνω κάτω, ἀλλὰ τὰ διατηρεῖ ἔτσι, σὲ μία ἀνατρεπτικὴ λογικὴ ποὺ καθιστᾶ καταγέλαστο ὡς περιττὸ ὀ,τιδήποτε ἄλλο ἀντιπροβάλλεται ὡς νεώτερο, ἐπαναστατικὸ ἢ πρωτότυπο. Κι ἡ ἀνατροπὴ αὐτὴ εἶναι ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ.
Προσοχή! Ὄχι ὁ Σταυρὸς μὲ τὸν Χριστὸ ἐπάνω, ἀλλὰ ὁ Σταυρὸς ὅπως ἡ Ὀρθόδοξη Λειτουργική, Δογματικὴ καὶ Ἀσκητικὴ Παράδοση προβάλλει διαρκῶς, ἰδίως ὅμως κατὰ τὴν ἐπερχομένη ἑορτὴ τῆς Παγκοσμίου Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ. Παράξενο! Τὰ πάντα ἡ Ἐκκλησία μας τὰ προβάλλει μὲ τὸν Χριστὸ γιὰ νὰ χριστοποιήσει τὰ πάντα, ἀλλὰ τὸ κατ\’ ἐξοχὴν ὅπλο τοῦ θριάμβου τοῦ Χριστοῦ, τὸν Τίμιο Σταυρό, τὸν προβάλλει χωρὶς τὸν Χριστό!
Ἡ καύχηση
Κι ὁ Παῦλος στὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα καυχᾶται γιὰ αὐτὸν τὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου μας κι ὄχι γιὰ τὸν Σταυρωμένο Κύριό μας! Γιατί καυχᾶται γιὰ τὸν σκέτο Σταυρό; Γιατί ἡ Ἐκκλησία μας, σὲ ἀντίθεση μὲ τὴ Ρωμαιοκαθολική, προβάλλει μόνο τὸν Σταυρὸ καὶ ὄχι καὶ τὸν Ἐσταυρωμένο Χριστό; Γιατί αὐτὸς ὁ Σταυρὸς σκέτος, μόνος του εἶναι τὸ εὐγλωττότερο κήρυγμα, τὸ σπουδαιότερο μήνυμα, ἡ μεγαλύτερη ἐλπίδα! Ὁ κενὸς Σταυρὸς παραπέμπει στὴν Ἀνάσταση, στὴν ἀνικανότητα τοῦ θανάτου νὰ κρατήσει δέσμια τὴν πηγὴ Τῆς ζωῆς, στὴ βέβαιη ἐλπίδα Τῆς κοιvῆς ἀναστάσεως ὅλων μας!
Τὸ σπουδαῖο δὲν εἶναι ὅτι ὁ Χριστὸς καρφώθηκε στὸν Σταυρὸ κι ἔχυσε τὸ αἷμα Του γιά μᾶς, ἀλλὰ ὅτι ἂν καὶ ἔγινε αὐτό, ὁ θάνατος δὲν μπόρεσε νὰ Τὸν νικήσει! Τὸ πρωτοφανὲς δὲν εἶναι ὅτι διὰ τοῦ Σταυροῦ κατάφεραν οἱ ἐχθροί Του νὰ Τὸν ἀτιμάσουν, νὰ Τὸν προσβάλουν, νὰ Τὸν ἐμπαίξουν κι Αὐτὸς ὑπέμεινε, ἀλλὰ τὸ ὅτι Αὐτὸς ἔτσι δοξάσθηκε! Τὸ ἀξιοθαύμαστο δὲν εἶναι τὸ ὅτι ὁ μεγαλύτερος ἀνατροπέας τῶν αἰώνων ὑπομένει τὴν ἐξόντωσή του, ἀλλὰ τὸ ὅτι διὰ Τῆς ἐξovτώσεως αὐτῆς ἀνατρέπει τὰ πάντα καὶ στὰ ἐπίγεια καὶ στὰ ἐπουράνια!
Γι\’ αὐτὸ κι ὁ Σταυρὸς εἶναι τὸ καύχημα ὅλων μας, ὅσοι θέλουμε νὰ λεγόμαστε καὶ νὰ εἴμαστε χριστιανοί. Γιατί καταργεῖ τὸν καθωσπρεπισμὸ ὅσων «θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί», ὅσων «συσχηματίζονται τῷ αἰῶνι τούτῳ» καὶ ζοῦν κολλημένοι στὸ «ἐδῶ καὶ τώρα» ἀγνοώντας τὴν προοπτική τῆς αἰωνιότητας. Ὁ Σταυρὸς εἶναι τὸ σύμβολο τῆς μεγάλης ἀνατροπῆς, μιᾶς ποὺ ἀπὸ ὄργανο θανάτου ἔγινε τὸ ξύλο Τῆς ζωῆς, ἀπὸ ἔσχατη ταπείνωση ἔγινε ἡ μεγίστη δόξα, ἀπὸ μέσο ὕβρεως ἔγινε πηγὴ ἁγιασμοῦ καὶ θέωσης…
Ἡ στοίχιση
Γίνονται ὅλα αὐτὰ καὶ ἄλλα περισσότερα, ἀνείπωτα καὶ ἀσύλληπτα γιὰ τὸν ἀνθρώπινο νοῦ, ὁ Τίμιος Σταυρός, ἀλλὰ ὑπὸ ἕναν ὅρο! Ὑπὸ τὸν ὅρο ποὺ ἀναφέρει τὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα, τὸ ἴδιο ποὺ καταγράφει τὴν καύχηση τοῦ Παύλου γιὰ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ μας. Καὶ ὅρoς εἶναι ἡ «στοίχηση». Καὶ μάλιστα «στοίχησις τῷ κανόνι»!
Ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ γίνεται ἀφορμὴ καύχησης γιὰ ὅσoυς κατακολουθοῦν συμμoρφώvovτας τὴ ζωή τους στὸν κανόνα «Τῆς καινῆς κατὰ Χριστὸν πολιτείας, τῆς καινῆς κατὰ Χριστὸν κτίσεως». Αὐτὸ σημαίνει ὅτι συμμορφώνονται καὶ ἀκολουθοῦν κανόνα συμπεριφορᾶς καὶ διδασκαλίας, ὄχι δικῆς τους ἐπινόησης, ἀλλὰ καθορισμένο καὶ προδιαγεγραμμένο ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Θεό! Καὶ ποιὸς εἶναι αὐτὸς ὁ κανόνας στὸν ὁποῖο πρέπει νὰ «στοιχηθοῦμε»; Δὲν ἔχουμε παρὰ νὰ κοιτάξουμε τὸν ἄδειο Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι ἄδειος γιατί μᾶς περιμένει!
Ὁ Σταυρὸς ποὺ προβάλλεται ὡς σημεῖο καύχησης, προβάλλεται συνάμα καὶ ὡς τρόπος ζωῆς! Κι ἂν προβάλλεται κενός, χωρὶς τὸν Ἐσταυρωμένο, αὐτὸ δὲν γίνεται μόνο ὡς ὁμολογία τῆς Ἀναστάσεώς Του, ἀλλὰ καὶ ὡς πρόσκληση νὰ σταυρωθοῦμε ἀκολουθώντας τὴν ἴδια μὲ τὸν Χριστὸ πεπατημένη! Μὲ τὴ βέβαιη ἐλπίδα ὅτι κι ἐμεῖς θὰ «πάθουμε» τὸ ἴδιο, θὰ συσταυρωθοῦμε γιὰ νὰ συναναστηθοῦμε. Θ\’ ἀνατρέψουμε τὸ φίλαυτο θέλημά μας γιὰ ν\’ ἀνατραπεῖ ἡ κόλαση ποὺ ζοῦμε! Θὰ τρέψουμε εἰς τὰ ἄνω τὸν νοῦ καὶ τὴν καρδιά μας γιὰ νὰ μεταττραποῦν σὲ «ἡγεμόνα νοῦ καὶ ἀγαπῶσα καρδία»! Θὰ τραποῦμε εἰς τὰ ἄνω, ὄχι γιὰ νὰ ἀποφύγουμε τὰ κάτω, ἀλλὰ γιὰ νὰ γίνουν ὅλα ἄνω κάτω, ὅπως στὸν ἅδη μετὰ τὸ πέρασμα τοῦ Χριστοῦ, στὸν ἀπόλυτο θρίαμβό Του!
Ὁ Σταυρὸς εἶναι τὸ ὑπέρτατο σύμβολο ἀνατροπῆς, γιατί προσκαλεῖ στὴ θυσία τοῦ ἴδιου μας τοῦ ἑαυτοῦ γιὰ νὰ πραγματωθεῖ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ «ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς».
