-Γιατί ἔβαφαν οἱ ἀρχαῖοι τὰ ἀγάλματα;
«Γιατί ὄχι; Οἱ Ἕλληνες στηρίζονταν στὴν αἰγυπτιακή, τὴ μινωικὴ καὶ τὴ μυκηναϊκὴ παράδοση, ὅπου τὸ χρῶμα κυριαρχοῦσε. Δὲν εἶχαν λόγο νὰ κάνουν τέχνη δίχως χρῶμα. Ἡ ἀρχαία ἑλληνικὴ τέχνη δὲν εἶναι τέχνη μουσείου. Δὲν τὴν ἀπολάμβαναν στὸ μισὸ μέτρο, ἀλλὰ ἀπὸ ἀπόσταση καὶ πολλὲς φορὲς σὲ πολὺ ψηλότερο ἐπίπεδο ἀπὸ τὸ ὀπτικό τους πεδίο – π.χ. τὰ γλυπτά του Παρθενώνα – ὁπότε τὸ χρῶμα ἔπαιζε καθοριστικὸ ρόλο, καθὼς ἡ φιλοσοφική τους παιδεία τοὺς ὠθοῦσε νὰ ἐξηγοῦν τὰ πάντα μὲ τὴν παραμικρὴ λεπτομέρεια».
-Τί χάνει ὁ θεατὴς μπροστὰ σὲ ἕνα κατάλευκο μαρμάρινο ἄγαλμα;
«Ἕνα μέρος τῆς πληροφορίας, τῆς ἀφήγησης. Καταλήγουμε νὰ βρισκόμαστε μπροστὰ σὲ μιά αἰσθητικὴ ἐμπειρία ποὺ δὲν δίνει τὸ πλῆρες μήνυμα».
-Γιὰ τὴ φύση τῶν ἀρχαίων χρωμάτων;
«Προέρχονται ὅλα ἀπὸ φυσικὲς πρῶτες ὕλες καὶ δὲν ἀναμειγνύονταν μεταξὺ τους γιὰ νὰ δώσουν μιά νέα ἀπόχρωση. Εἶναι ἐντυπωσιακὸ πὼς ἀπὸ τὶς 350 ἀναλύσεις ποὺ ἔγιναν στὴ \”Σαρκοφάγο τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου\” δὲν ἔχει γίνει οὔτε μία ἀνάμειξη». Καὶ ὅσο γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ τους χρησιμοποιοῦσαν τὴν τεχνική τῆς τέμπερας, ἐπειδὴ εἶναι ἡ πιὸ ἀνθεκτικὴ καὶ ἔβαφαν τὰ γλυπτὰ μὲ πινέλο. Ὑπῆρχε καὶ ἡ μέθοδος τῆς ἐγκαυστικῆς, ἀλλὰ δὲν ἔχουμε ἀκόμη ἐντοπίσει ἴχνη της σὲ κάποιο γλυπτό».
Τί δὲν ἔχουμε μάθει ἀκόμη;
«Δὲν ἔχουμε βρεῖ πῶς προστάτευαν τὸ χρῶμα, πιθανὸν μὲ βερνίκι ἤ κερί, ἐνῶ δὲν ξέρουμε ἂν ὡς λευκὸ ἀξιοποιοῦσαν ἐκεῖνο τοῦ μαρμάρου ἤ ἂν χρησιμοποιοῦσαν λευκὸ χρῶμα, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ \”Σαρκοφάγος του Μεγάλου Ἀλεξάνδρου\” μᾶς δείχνει τὴ δεύτερη λύση».
-Πόσο κοντὰ στὴν ἀλήθεια εἶναι ὅλα αὐτά;
«Ἂν πιστεύαμε πὼς μποροῦμε νὰ ξαναβροῦμε τὴν αὐθεντικὴ εἰκόνα τῶν ἀρχαίων ἀγαλμάτων θὰ ἦταν ὕβρις, ἀλλὰ πάντως ἀγγίζουμε τὴν ἀλήθεια σὲ ποσοστὸ πάνω ἀπὸ 50%».
– Ὑπῆρχαν πολιτικοί λόγοι πού καθόριζαν τά χρώματα;
«Στὴν ἀρχαϊκὴ ἐποχὴ ἡ μόδα ἐπέβαλε ἔντονα χρώματα, ἐνῶ στὰ κλασικὰ χρόνια μιά ἐπανάσταση ἀνατρέπει τὰ δεδομένα. Στὰ φυσικὰ χρώματα προστίθεται λευκὸ καὶ ἔτσι δημιουργοῦνται πιὸ ἁπαλὲς ἀποχρώσεις, ἐνῶ στὴν ἑλληνιστικὴ ἐποχὴ ἐμφανίστηκαν πολλὲς λεπτὲς ἀποχρώσεις. Πίσω ἀπὸ τὴν ἀλλαγὴ δὲν ἀποκλείεται νὰ κρύβεται ἕνα πολιτικὸ παιχνίδι. Πρὶν ἀπὸ τοὺς Περσικοὺς Πολέμους στοὺς Ἕλληνες ἄρεσαν τὰ ἔντονα χρώματα τῆς Ἀνατολῆς. Μετὰ τὴ Μηδικὰ ὅμως ἐπικράτησε μιά στροφὴ πρὸς κάτι πιὸ εὐρωπαϊκό, πιὸ κομψό, πιὸ σοβαρό».
(Ἀπαντήσεις σέ ἐρωτήσεις τῆς Μαίρης ΄Ἀδαμοπούλου)
