Εἶναι κοινὸ μυστικὸ ὅτι ἀκόμη καὶ ὁ πιὸ μικρὸς ἔπαινος γιὰ ὑπαρκτὰ ἢ συνήθως ἀνύπαρκτα χαρίσματά μας ἀποτελεῖ σχεδὸν πάντοτε ἀφορμὴ ἐπάρσεως καὶ κενοδοξίας. Ἂς φαντασθοῦμε τί θὰ γινόταν, ἂν ἀκούγαμε κάποιον νὰ μᾶς λέει: «Ἐσεῖς εἶσθε τὸ φῶς τοῦ κόσμου». Μᾶλλον δὲν θὰ ὑπῆρχε μεγαλύτερης πειρασμὸς κενοδοξίας, ἂν ὄχι κίνδυνος νὰ «ἀρρωστήσουν» τὰ μυαλά μας.
Προτροπὴ σὲ κενοδοξία ἢ σὲ ἀγώνα;
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος διαβάζει στὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ τὰ σχετικὰ λόγια του Χριστοῦ πρὸς τοὺς μαθητές του, καὶ τὸν ρωτάει: «Τί οὖν; Πρὸς ἐπίδειξιν ἡμᾶς κελεύεις ζῆν καὶ πρὸς φιλοτιμίαν;» Λοιπόν, δὲν τὸ πιστεύω! Μᾶς προτρέπεις νὰ ζοῦμε μὲ σκοπὸ τὴν ἐπίδειξη καὶ γιὰ νὰ μᾶς τιμοῦν οἱ ἄλλοι; Καὶ ὁ θεόπνευστος ἑρμηνευτὴς τῆς Γραφῆς βάζει τὸν Χριστὸ νὰ μᾶς ἀπαντήσει: «Ὄχι, βέβαια. Δὲν ἐννοῶ κάτι τέτοιο. Δὲν σᾶς εἶπα: Κάνετε ἐπίδειξη τῶν κατορθωμάτων σας· ἀλλὰ σᾶς εἶπα: «Ἂς λάμψει τὸ φῶς σας· ποὺ σημαίνει: ἀγωνιστεῖτε νὰ εἶναι πολλὴ ἡ ἀρετὴ σας· ἀνάψτε δυνατὰ τὴ φλόγα τῆς καρδιά σας καὶ ἔτσι φροντίστε νὰ γίνει λαμπρὸ τὸ παράδειγμά σας. Διότι, ὅταν γίνει τόσο φωτεινὴ ἡ ἀρετὴ ἑνὸς ἀνθρώπου, δὲν μπορεῖ νὰ μείνει κρυμμένη, ἔστω κι ἂν μὲ μύριους τρόπους προσπαθεῖ αὐτὸς νὰ τὴν κρύψει».
Μὲ ἄλλα λόγια, ὁ Χριστὸς λέγοντας πρῶτα στοὺς Ἀποστόλους του καὶ ἔπειτα σὲ μᾶς «ἐσεῖς εἶσθε τὸ φῶς τοῦ κόσμου», ὄχι μόνο δὲν ἀπευθύνει ἔπαινο, ἀλλὰ καὶ μιλάει ἐπιτακτικά: «Προσέξτε καλά. Ἐγὼ σᾶς μετέδωσα τὸ φῶς μου. Τὸ φῶς εἶναι δικό μου. Ἐγὼ εἶμαι ἡ πηγὴ τοῦ φωτός. Ἀλλὰ τὸ νὰ μείνει ἀναμμένο μέσα σας, εἶναι δικό σας χρέος· τῆς ὑμετέρας γενέσθω σπουδῆς· ἐσεῖς πρέπει νὰ κοπιάσετε γι’ αὐτό. Ἐσεῖς πρέπει νὰ προσθέτετε συνεχῶς λάδι στὸ καντήλι τῆς καρδιά σας μὲ τὴ σταθερὴ ἄσκηση τῶν ἀρετῶν. Καὶ ὅσο θὰ δυναμώνει αὐτὸ τὸ φῶς μου στὴ ζωή σας, ὅσο τὰ ἔργα σας θὰ γίνονται πιὸ φωτεινὰ ἐξαιτίας τῶν δικῶν μου δωρεῶν, τόσο θὰ εἶναι ἀδύνατο νὰ κρυφτοῦν, ὅσο κι ἂν -σωστὰ- ἐπιδιώκετε τὴν ἀφάνεια. Καὶ τότε θὰ γίνονται ἀφορμή, βλέποντάς τα ὁ κόσμος, νὰ δοξάζει ὄχι ἐσᾶς ἀλλὰ τὸν Πατέρα σας, ποὺ εἶναι στὸν οὐρανό, τὴ μοναδικὴ πηγὴ τοῦ ἀληθινοῦ φωτὸς καὶ κάθε ἀγαθοῦ».
«Σοὶ πρέπει δόξα…»
Δὲν εἶναι λίγες οἱ περιπτώσεις, ποὺ ἡ ἀκτινοβολία τῆς φωτεινῆς ζωῆς ἀληθινῶν χριστιανῶν ὁδήγησε ἀνθρώπους ἀπὸ τὸ σκοτάδι στὸ φῶς. Ὁ Μέγας Παχώμιος, ἐνῶ ἦταν γιὸς εἰδωλολατρῶν, ἄρχισε νὰ ἀναζητεῖ τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ παρακινημένος ἀπὸ τὴ φιλόξενη προσφορὰ τροφῆς ἐκ μέρους χριστιανῶν τῆς Αἰγύπτου, ὅταν ἦταν νεοσύλλεκτος στρατιώτης. Καὶ ὁ γεμάτος ἀγάπη χαιρετισμὸς «σωθείης, καματηρέ» τοῦ ἁγίου Μακαρίου τοῦ Αἰγυπτίου ἔκανε ἕναν ἱερέα τῶν εἰδώλων νὰ ζητήσει νὰ γίνει ὄχι μόνο χριστιανὸς ἀλλὰ καὶ μοναχός. Τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ ἀκτινοβολεῖ ἀκόμη καὶ στὶς θεωρούμενες «λεπτομέρειες» τῆς ζωῆς τῶν ἀνθρώπων, ποὺ ἔγιναν ἀληθινὰ δοχεῖα τοῦ θείου φωτός.
Αὐτὴ τὴ διδασκαλία γιὰ τὸν φωτισμὸ τοῦ κόσμου τὴν σφραγίζει ὁ Χριστὸς μὲ δύο κορυφαῖες ἀλήθειες: τὴ δική του κατὰ φύσιν ἰσοτιμία μὲ τὸν ἐπουράνιο Πατέρα καὶ τὴ δική μας κατὰ χάριν υἱοθεσία. Ὁ ἐπουράνιος Θεὸς Πατέρας εἶναι φῶς τοῦ κόσμου ἐξίσου μὲ τὸν κατὰ φύσιν Μονογενή του Υἱό. Κι ἐμεῖς, παίρνοντας αὐτὸ τὸ φῶς ἀπὸ τὸν Χριστὸ μποροῦμε νὰ γίνουμε κατὰ χάριν παιδιὰ τοῦ Ἐπουράνιου Πατέρα· καὶ ἀκτινοβολώντας το στοὺς ἄλλους νὰ ἀποτελέσουμε ἀφορμὴ δοξολογίας του.
Ἡ «πλήρωσις» τοῦ Νόμου
Τὶς μεγάλες αὐτὲς ἀλήθειες τὶς χρησιμοποιεῖ ὁ Χριστὸς σὰν τὸ ἰδανικὸ ὑπόβαθρο, γιὰ νὰ μιλήσει γιὰ ἕνα κομβικὸ θέμα: τὴ σχέση του μὲ τὸν Μωσαϊκὸ Νόμο. Κατ’ ἀρχήν, ὡς ἰσότιμος καὶ ὁμοούσιος μὲ τὸν Πατέρα του εἶναι ἐξίσου Νομοδότης καὶ κύριος τοῦ Νόμου, ὅσο καὶ ὁ Πατέρας του. Ὅταν, λοιπόν, ἔγινε ἄνθρωπος, δὲν θὰ ἦταν δυνατὸν νὰ καταλύσει τὸν Μωσαϊκὸ Νόμο. Δύο φορὲς τὸ τονίζει ἐδῶ ὅτι δὲν ἦλθε γιὰ νὰ τὸν καταλύσει. Καὶ ἀργότερα, ἀποστομώνοντας αὐτοὺς ποὺ τὸ ἀμφισβητοῦσαν, θὰ ρωτήσει: «Τὶς ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περὶ ἁμαρτίας;» (Ἰωάν. 8,46). Καὶ ὄχι ἁπλῶς σὲ τίποτε δὲν παρέβη τὸν Νόμο, ἀλλὰ ἦλθε γιὰ νὰ τὸν «πληρώσῃ»· νὰ τὸν συμπληρώσει.
Πῶς συμπλήρωσε τὸν Νόμο καὶ τοὺς προφῆτες; Ἀπαντάει ὁ ἑρμηνευτὴς Εὐθύμιος Ζιγαβηvός: «Τοὺς μὲν προφῆτες ἐπλήρωσε μὲ τὸ νὰ ἐκπληρώσει ὅλα ὅσα προφήτευσαν γι’ Αὐτόν. Τὸν δὲ Νόμο, ἀφενὸς μὲ τὸ νὰ μὴν παραβεῖ τίποτε τὸ νόμιμο, ἀφετέρου μὲ τὸ νὰ προσθέσει σ’ αὐτὸν ὅσα ὑπολείπονταν. Διότι ἐνῶ ὁ νόμος ἐμπόδιζε καὶ ἀπαγόρευε τὰ ἀποτελέσματα τῶν ἁμαρτημάτων, ὁ Χριστὸς ἐμπόδισε καὶ τὶς ἀρχὲς καὶ ρίζες τους· ὅπως γιὰ παράδειγμα τὴν ὀργή, ποὺ μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει καὶ σὲ φόνο ἢ τὰ αἰσχρὰ βλέμματα ποὺ τίκτουν μοιχεία».
Αὐτὲς τὶς καινούργιες συμπληρωματικὲς ἐντολὲς γιὰ τὴν ἐκκοπὴ τῶν ριζῶν, ὁ Χριστὸς εἶπε ὅτι πολλοὶ θὰ τὶς θεωρήσουν «ἐλάχιστες» καὶ θὰ τὶς καταφρονήσουν, προτρέποντας κι ἄλλους σὲ τέτοια περιφρόνηση. «Ἐλάχιστοι» ὅμως θὰ θεωρηθοῦν κι αὐτοὶ στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, δηλαδὴ θὰ κολαστοῦν! Ἀντίθετα, ὅσοι κατανοήσουν τὴ σημασία αὐτῶν τῶν ἐντολῶν, τὶς τηρήσουν καὶ παρακινήσουν κι ἄλλους νὰ τὶς τηροῦν, αὐτοὶ θὰ δοξαστοῦν στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Αὐτοὶ θὰ εἶναι πραγματικὰ τὸ φῶς τοῦ κόσμου.
