Ἐπιστολὴ 269, Μ. Βασιλείου παρηγορητική

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΣΥΖΥΓΟΝ ΤΟΥ ΑΡΙΝΘΑΙΟΥ
γιά νά τήν παρηγορήσει γιά τό θάνατό του.

\"\"

Ἡ Παρηγορητικὴ καὶ συγχρόνως ἐγκωμιαστικὴ αὐτὴ ἐπιστολὴ γράφηκε μῆνες πρὶν τὴν κοίμηση τοῦ Βασιλείου, ἐντὸς τοῦ 378. Σκοπὸ εἶχε νὰ ἐκφράσει τὴ λύπη του γιὰ τὸ θάνατο τοῦ στρατηγοῦ Ἀρινθαίου καὶ νὰ παρηγορήσει τὴν χήρα του. Ὁ Ἀρινθαῖος, μολονότι, καθὼς φαίνεται, βαπτίσθηκε λίγο πρὶν πεθάνει, εἶχε ὀρθόδοξα φρονήματα, εὐεργέτησε τὴν Ἐκκλησία, τὸν ἴδιο τὸν Βασίλειο, καὶ πέθανε δοξασμένος (εἶχε πολεμήσει νικηφόρα τοὺς Γότθους τὸ 355)

1 Ἐκεῖνο πού θά ἔπρεπε νά εἶχα κάνει γιά τήν κατάστασή σου αὐτή, θά ἦταν νά ᾽χα ᾽ρθεῖ καί νά παραβρισκόμουνα στήν περίσταση πού σέ βρῆκε, ἔτσι καί ἐγώ θά εἶχα παρηγορηθεῖ καί τό καθῆκον μου ἀπέναντι στή εὐγένιά σου θά εἶχα ξεπληρώσει. Ἐπειδή ὅμως τό σῶμα μου δέν μπορεῖ πλέον νά μετακινηθεῖ μακριά, κατέφυγα στή γραπτή ἐπικοινωνία, γιά νά μή φανῶ ὅτι εἶμαι τελείως ἀδιάφορος πρός τά συμβάντα.

Ποιός δέν ἐστέναξε διά τόν ἄνδρα ἐκεῖνο; Καί ποιός ἔχει τόσο λίθινη καρδιά, ὥστε νά μή χύσει γιά αὐτόν θερμά δάκρυα; Ἐμένα βάρυνε περισσότερο ἡ ψυχή μου καί πόνεσα καθώς θυμήθηκα τήν ἰδιαίτερη τιμή πού δέχτηκα ἀπό αὐτόν τόν ἄνθρωπο καί τήν προστασία πού ἔχει μέ χίλιους δυό τρόπους προσφέρει στήν Ἐκκλησία. Ἀλλ᾽ ὅμως σκέφθηκα ὅτι, ἀφοῦ εἶναι καί αὐτός ἄνθρωπος καί ξεπλήρωσε τά καθήκοντα πού εἶχε σ᾽ αὐτή τή ζωή τόν πῆρε πίσω πάλι τήν κατάλληλη ὥρα, ὁ προνοητής Θεός, πού κατευθύνει τή ζωή μας.

Αὐτά εἶναι πού παρακαλῶ τή φρόνησή σου νά θυμᾶται, ὥστε νά διατηρήσει τή γαλήνη της καί, κατά τό δυνατόν, νά βαστάσει μέ ψυχραιμία τή συμφορά. Βεβαίως ὁ χρόνος εἶναι ἱκανός νά μαλάξει τήν καρδιά σου καί νά ἐπιτρέψει τήν ἐπικράτηση τῆς λογικῆς. Ἀλλ᾽ ἡ ὑπερβολική ἀγάπη σου πρός τόν ἄνδρα σου, καί ἡ πρός ὅλους καλωσύνη σου ἄλλωστε, μᾶς βάζει στήν ὑποψία μήπως παραδοθεῖς στήν ἀπελπισία, ἀφοῦ λόγω τῆς λεπτότητος τῶν συναισθημάτων σου δέχθηκες τόσο βαθιά πληγή τῆς λύπης.
Λοιπόν ἡ διδασκαλία τῶν Γραφῶν εἶναι πάντοτε, καί πολύ περισσότερο σ᾽ αὐτές τίς περιστάσεις, χρήσιμη. Νά θυμᾶσαι λοιπόν τήν ἀπόφαση τοῦ Δημιουργοῦ μας, κατά τήν ὁποίαν ὅλοι ὅσοι προήλθαμε ἀπό τή γῆ πάλι στήν γῆ θά ἐπιστρέψουμε καί κανείς δέν εἶναι τόσο μεγάλος ὥστε νά ξεπεράσει τό νόμο τῆς φθορᾶς.

2 Ἑπομένως ὁ θαυμάσιος ἐκεῖνος ἄνθρωπος ἦταν καλός καί μέγας, καί εἶχε τήν ἀρετή τῆς ψυχῆς ἐφάμιλλο μέ τήν ἀνδρεία τοῦ σώματος, τό παραδέχομαι καί ἐγώ, καί μάλιστα ὑπερέβαλλε ὅλους καί στά δύο. Ἀλλά παρά ταῦτα ἦταν ἄνθρωπος καί φυσικά πέθανε, ὅπως ὁ Ἀδάμ, ὅπως ὁ Ἄβελ, ὅπως ὁ Νῶε, ὅπως ὁ Ἀβραάμ, ὅπως ὁ Μωυσῆς, ὅπως ὁποιοσδήποτε ἄλλος τόν ὁποῖον εἶναι δυνατόν νά μνημονεύσεις, ἀπό ὅλους ὅσους εἶχαν τήν ἴδια χοϊκή φύση. Ἄς μή ἀγανακτοῦμε λοιπόν πού τόν στερηθήκαμε, ἀλλ᾽ ἀντίθετα ἄς χρεωστοῦμε εὐγνωμοσύνη πρός Ἐκεῖνον πού μᾶς εὐλόγησε τή συζυγία. Διότι τό νά στερηθεῖς τόν ἄνδρα σου εἶναι κάτι πού συμβαίνει καί στίς ἄλλες γυναῖκες. Γιά τό πόσο ὅμως καλά πέρασες ἐσύ μέ τό σύζυγό σου στή ζωή, δέν εἶναι κάτι πού μπορεῖ κάποια ἄλλη γυναίκα τό ἴδιο νά ὑπερηφανευτεῖ.

Διότι πράγματι ὁ Κτίστης μας δημιούργησε τόν ἄνδρα σου σάν μοναδικό καί ὑποδειγματικό τύπο ἀνδρός, ὥστε ὅλοι νά τόν προσέχουν καί νά μιλοῦν γι᾽ αὐτόν. Ὅσα φτιάχνουν μέ ἰδανικό τρόπο οἱ ζωγράφοι καί οἱ γλύπτες δέν εἶναι τίποτα μπροστά του. Οἱ δέ ἱστορικοί, ὅταν διηγοῦνται τά ἀνδραγαθήματά του στούς πολέμους, προχωροῦν στόν χῶρο τῶν ἀπίστευτων μύθων. Γι᾽ αὐτό πολλοί δέν μποροῦσαν νά πιστέψουν τήν θλιβερή ἐκείνη εἴδηση πού κυκλοφόρησε οὔτε νά καταδεχθοῦν κἄν νά ἀκούσουν, ὅτι πέθανε ὁ Ἀρινθαῖος. Ἀλλ᾽ ὁ σύζυγός σου ἔπαθε ὅτι πρόκειται κάποτε νά πάθουν ὅλα τά φθαρτά καί πρόσκαιρα δημιουργήματα.

Ἀπεδήμησε μέ λαμπρό θάνατο, χωρίς νά ἔχει καμφθεῖ ἀπό τό γῆρας χωρίς νά ἔχει στερηθεῖ τίποτα ἀπό τή δόξα του. Μεγάλος ὑπῆρξε σ᾽ αὐτή τή ζωή, μεγάλος θά ἀναδειχτεῖ καί στή μέλλουσα. Τίποτε ἀπό τήν λαμπρότητα αὐτῆς τῆς ζωῆς δέν ἔχει χάσει, γιατί πρόκειται νά ἀπολαύσει τήν μέλλουσα καί γιατί λίγο πρίν φύγει ἀπό αὐτή τή ζωή εἴχε καθαρίσει κάθε κηλῖδα τῆς ψυχῆς του μέ τό «λουτρό τῆς παλιγγενεσίας». Τό γεγονός δέ, ὅτι σύ ἔγινες πρόξενος καί συνεργός σ᾽ αὐτό, φέρει μεγάλη παρηγοριά.

Μετάφερε τώρα τήν ψυχή σου ἀπό τά παρόντα στή φροντίδα τῶν μελλόντων, ὥστε νά καταξιωθεῖς μέ ἔργα ἀγαθά νά κερδίσεις τόν ἴδιο τόπο ἀναπαύσεως πού κέρδισε καί ὁ σύζυγός σου. Λυπήσου τή γριά μάνα σου καί ἀκόμα τή νέα κορούλα σου, στίς ὁποῖες ἔχεις μείνει ἡ μοναδική παρηγοριά. Γίνε ὑπόδειγμα ἀνδρείας στίς ἄλλες γυναῖκες καί ρύθμισε τήν λύπη σου ἔτσι ὥστε οὔτε νά τήν βγάλεις ἀπό τήν καρδιά σου οὔτε νά τήν ἀφήσεις νά σέ καταπιεῖ.

Καί τέλος ρίξε τά βλέμματά σου πρός τό μεγάλο μισθό τῆς ὑπομονῆς, τόν ὁποῖο ἔχει ὑποσχεθεῖ ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός σέ ἀνταπόδοση τῶν ὅσων κάναμε σ᾽ αὐτή τή ζωή.