Ἡ ἐκκλησία εἶναι τύπος καὶ εἰκόνα τοῦ θεοῦ. Ὁ Θεὸς ἀσυγχύτως ἑνώνει ὅλα τὰ δημιουργήματα μεταξύ τους καὶ μαζί Του. Ἀλλὰ καὶ ἡ ἐκκλησία συνδέει τοὺς πιστοὺς σὲ ἑνότητα μεταξύ τους μὲ μία πίστη, μία χάρη, σὲ ἕνα σῶμα μὲ μία κλήση.
Ἡ ἐκκλησία εἶναι ὁ τύπος τοῦ νοητοῦ καὶ τοῦ αἰσθητοῦ κόσμου· σύμβολο τοῦ πρώτου εἶναι τὸ ἱερὸ βῆμα καὶ τοῦ δευτέρου ὁ κυρίως ναός. Στὴν εὐχαριστιακὴ σύναξη ἡ πρώτη εἴσοδος σημαίνει τὴν πρώτη παρουσία τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο, εἶναι ἡ ἐνανθρώπισή Του, ποὺ ἔγινε ἡ ἀφετηρία τῆς ἐπιστροφῆς, ἀπὸ τὴν ἀπιστία στὴν πίστη, ἀπὸ τὴν κακία στὴν ἀρετή, ἀπὸ τὴν ἀγνωσία στὴν γνώση. Βρῆκε μιὰ ἐκκλησία ρυπαρή, χωρὶς ὀμορφιά, γυμνή, βουτηγμένη στὴν ἀθλιότητα καὶ τὴ βρωμιὰ καὶ ἀφοῦ τὴν ἔλουσε, τὴν ἔθρεψε καὶ τὴν στόλισε μὲ ἱμάτιο – ἀφοῦ ἔγινε ὁ ἴδιος ἱμάτιο γι’ αὐτὴν – τὴν ἀνέβασε καὶ τὴ δόξασε ψηλὰ στὸν οὐρανό.
Τὸ ἀποστολικὸ καὶ τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, φανερώνουν τὴ θεία βούληση καὶ σκέψη, ὥστε νὰ παιδαγωγοῦνται οἱ χριστιανοί. Εἶναι δηλαδὴ ἡ ἀποκάλυψη τῆς διδασκαλίας τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ προκόψουν στὴν πίστη ὅσοι πίστευσαν, καὶ νὰ ἔχουν μόνιμη διάθεση καὶ ροπὴ στὴν ἀρετή, ὅσοι στέκονται ἀκλόνητοι στὶς παγίδες τοῦ διαβόλου, μὲ μοναδικό τους γνώμονα τὴν ἀλήθεια. Ἡ θεία οἰκοδομή, δηλαδὴ ἡ ἐκκλησία, δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο παρὰ οἰκοδομουμένη οἰκία μὲ τὶς ψυχὲς τῶν πιστῶν καὶ κάθε ψυχὴ εἶναι ἕνα σπίτι, ἕνας «ναὸς πνευματικός», στὸν ὁποῖο κατοικεῖ ὁ Χριστός. Ὁ ναὸς αὐτὸς μεγαλώνει γιατί ἀντλεῖ ἀνεξάντλητο ρεῦμα ζωῆς ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸ Χριστό. Ἀπὸ νήπιο προχωρεῖ στὴν πνευματικὴ ὡριμότητα μέχρι νὰ γίνει τέλειος ναὸς ὅπως προβλέπει τὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ.
Οἱ μελωδίες τῶν ὕμνων ποὺ καθιέρωσε ἡ ἐκκλησία μας, ἀπ’ τὰ σπάργανα ἀκόμη, δηλώνουν τὴ θεία ἡδονὴ (εὐχαρίστηση) ποὺ δημιουργεῖται στὶς ψυχὲς ὅλων. Ψάλλομε, ὑμνοῦμε, καὶ δοξολογοῦμε ἀπὸ χαρά. Γιατί ἡ εὐχαριστία εἶναι ἡ εἴσοδος στὴ χαρὰ τοῦ Κυρίου. Ἔτσι θριάμβευσε ἡ ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. « Ἰδοὺ γὰρ εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην » (Λουκ. 2). Καὶ ἄλλος τρόπος γιὰ νὰ γευτοῦμε καὶ νὰ ζήσουμε αὐτὴ τὴν ἀπίστευτη ἐμπειρία χαρᾶς δὲν ὑπάρχει, παρὰ μόνο στὸ μυστήριο τῆς εὐχαριστίας.
Ἡ ἀσταμάτητη ἁγιαστικὴ δοξολογία τοῦ τρισαγίου ὕμνου, ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους ἀλλὰ καὶ τὸ πλήρωμα τῆς ἐκκλησίας δείχνει τὴν ἰσότιμη συμβίωση στὴ θεία δοξολογία τῶν δυνάμεων τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, ποὺ θὰ πραγματοποιηθεῖ στὴ μέλλουσα ζωή. Τάγματα ἀγγέλων καὶ θριαμβεύουσα ἐκκλησία θὰ συμβιώνουν ἁρμονικά, δοξολογώντας ἀκατάπαυστα τὸν Τριαδικὸ Θεό. Αὐτὸ προγεύονται οἱ χριστιανοὶ ποὺ συναθροίζονται μὲ χαρὰ γύρω ἀπ’ τὴν εὐχαριστιακὴ τράπεζα.
Ἡ εἴσοδος τῶν ἁγίων μυστηρίων, ὁ ἀσπασμὸς τῶν ἱερέων καὶ ἡ ἀπαγγελία ἀπ’ ὅλους τοῦ συμβόλου τῆς πίστεως καταδεικνύουν τὴν παροδικότητα τῶν αἰσθητῶν καὶ τὴ φανέρωση καὶ ἀποκάλυψη τῶν νοητῶν. Κάθε βιοτικὴ μέριμνα καὶ φροντίδα τίθεται στὸ περιθώριο. Τούτη τὴν ὥρα σκέψεις κοσμικὲς καὶ χοϊκοὶ λογισμοὶ δὲν ἔχουν καμία θέση. Τώρα προσφέρομε στὸ Θεὸ τὴν ὁλότητα τῆς ζωῆς μας, τὴν ὁλότητα τοῦ ἑαυτοῦ μας, τὴν ὁλότητα τοῦ κόσμου μέσα στὸν ὁποῖο ζοῦμε. Ἡ πραγματικὴ ζωὴ τώρα ἀρχίζει. Ἐναποθέτουμε στὸ θυσιαστήριο τὰ βασικὰ ἀγαθὰ τῆς βιολογικῆς μας ζωῆς – ἄρτο καὶ οἶνο – γιὰ νὰ τὰ πάρουμε πίσω ὡς Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ.
Ἡ ἐπίκληση τοῦ Θεοῦ Πατέρα, ἡ ἐκφώνηση τοῦ «εἷς Ἅγιος, εἷς Κύριος….» καὶ ἡ μετάληψη τῶν ἁγίων μυστηρίων, δηλώνουν τὴν υἱοθεσία ποὺ πλέον ἔχει ἁπλωθεῖ στὸ πλήρωμα τῆς ἐκκλησίας καὶ τὴν κατὰ χάριν Θέωση γιὰ ὅλους τοὺς ἀξίους καὶ ἱκανούς. Τὸ μυστήριο τῆς ἑνότητας καὶ τῆς ἀλήθειας ξεδιπλώνεται πλέον μπροστά μας.
Πρὶν ἀπὸ λίγο ἀφήσαμε κάθε βιοτικὴ μέριμνα στὴν ἄκρη καὶ τώρα συναντοῦμε ξανὰ τὸν κόσμο ὁλόκληρο στὴν πραγματική του διάσταση. Γιατί τώρα πλέον βλέπουμε τὸν κόσμο στὸ Χριστό, ὅπως πραγματικὰ εἶναι. Πίνουμε ἀπ’ τὸ ποτήριο ποὺ ἐκεῖνος ἔδωσε «γιὰ νὰ ζήσει ὁ κόσμος». Καὶ ἔτσι ἡ ἴδια ἡ χαρὰ τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ μᾶς κάνει νὰ μνημονεύουμε τὸν κόσμο καὶ νὰ παρακαλᾶμε γι’ αὐτόν. Καὶ ἀφοῦ εἴδαμε τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸ καὶ ἐλάβαμε πνεῦμα ἐπουράνιο ἦρθε ἡ ὥρα νὰ ἐπιστρέψουμε πίσω. Ὡς μάρτυρες αὐτοῦ τοῦ φωτὸς καὶ τοῦ πνεύματος, πρέπει νὰ δώσουμε τὴ δική μας μαρτυρία. Ἡ χαρὰ δόθηκε στὴν ἐκκλησία χάριν τοῦ κόσμου, ὄχι ὀλίγων ἐκλεκτῶν.
Ἂς ἀνοιχτοῦμε λοιπὸν στὸν κόσμο. Ἂς γίνουμε συγκοινωνοῦντα δοχεῖα τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ. Ἂς δείξουμε σὲ ὅλους τὸ νόημα τῆς ἀληθινῆς ζωῆς. Ἂς βοηθήσουμε αὐτοὺς ποὺ ἀναζητοῦν νόημα καὶ λίγη χαρὰ στὴ ζωή τους. Ἡ δική μας μαρτυρία εἶναι πολύτιμη. Γι’ αὐτὸ ὀφείλουμε νὰ «μαρτυρήσουμε» σὲ ὅλο τὸν κόσμο, ὅτι ἡ ἐκκλησία εἶναι δῶρο Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο ποὺ πρέπει νὰ τὸ δεχθεῖ ἐλεύθερα καὶ χαρούμενα.