Ἐγώ τό κάνω αὐτό, ὅπως καί πολλοί ἄλλοι. Ἄν συνδυάσουμε αὐτή τήν ἔλλειψη αὐτοελέγχου μέ τίς ὅλο καί συχνότερες «ἐνημερώσεις» (ἤ ἀλλιῶς, updates), τό ἀποτέλεσμα εἶναι μία ἀνώφελη περισπάση. Γιατί ὅλες αὐτές οἱ «ἐνημερώσεις» δέν εἶναι πληροφόρηση. Ἀντί γιά τήν Ἐποχή τῆς Πληροφορίας, ζοῦμε στήν Ἐποχή τῆς Φλυαρίας.
Μερικές φορές ἡ «πληροφορία» εἶναι ἁπλῶς ψεύτικη, ὅπως στήν περίπτωση τοῦ «ἀγοριοῦ μέ τό ἀερόστατο» πέρυσι: Οἱ γονεῖς ἑνός παιδιοῦ ἀνέφεραν ὅτι ὁ γιός τούς βρισκόταν μόνος, ψηλά στόν οὐρανό, μέ ἀερόστατο• ἔπειτα ἀπό πολλές ὧρες φρενιτωδῶν ἐκδηλώσεων ἀνησυχίας στήν τηλεόραση καί στό Twitter, ἀποκαλύφθηκε ὅτι ἡ ὅλη ἱστορία ἦταν φάρσα. Ἄν ἐπέστρεφες στόν ὑπολογιστή σου λίγο ἀργότερα, ὅπως ἔκανα ἐγώ, τά ἔβλεπες ὅλα νά ἔρχονται ἀπό ἀντίθετη κατεύθυνση: μηνύματα στό Twitter πού σου ἔλεγαν ὅτι ἡ ἱστορία ἦταν κάλπικος πανικός, ἐνῶ ὑπῆρχαν ἀκόμη τά e-mail πού μιλοῦσαν γιά τήν τραγωδία. Δέν ἦταν ἕνα σπάνιο περιστατικό. Ὑπάρχει ἕνα ὁλόκληρο οἰκοσύστημα ἀφιερωμένο στό νά δημιουργεῖ καί νά διαδίδει μή πληροφορίες. Ἄν ἀναβάλατε ἐπί μῆνες ν’ ἀγοράσετε ἕνα καινούργιο κινητό, ἐπειδή τό iPhone ἐπρόκειτο, «ὅπου νά ’ναι», νά βγεῖ σέ νέα, βελτιωμένη ἐκδοχή, θά νιώσατε ἴσως τίς συνέπειες αὐτῆς τῆς διαδικτυακῆς φλυαρίας. Πολλά μπλόγκ διαβεβαίωναν ἐμπιστευτικά ὅτι σύντομα θά ἔβγαινε στήν ἀγορά τό «Verizon iPhone 2010».
Αὐτό ἦταν θόρυβος, δέν ἦταν πληροφόρηση.
Συχνά, αὐτή ἡ μή πληροφόρηση ἀποκτᾶ πολιτικό χρῶμα. Κατά τή διάρκεια τῆς συζήτησης γιά τήν ἰατρική περίθαλψη τό καλοκαίρι τοῦ 2009, πολλοί Ἀμερικανοί ἔλαβαν e-mail μέ τόν ἰσχυρισμό ὅτι τό νομοσχέδιο τῶν Δημοκρατικῶν γιά τήν ὑγεία θά περιλάμβανε τήν ὑποχρέωση νά συμμετέχουν ὅλοι οἱ ἡλικιωμένοι σέ συμβουλευτικές συνεδρίες γιά τήν εὐθανασία. Αὐτό προκάλεσε ἕναν γύρο «ἀντί-διαδόσεων» καθώς διάφορες ἰστοσελίδες ἀνέλαβαν νά διαψεύσουν αὐτές τίς φῆμες. Πιό πρόσφατα, τά μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης βοήθησαν νά διαδοθεῖ ἡ (ἀνακριβής) φήμη ὅτι, «ἄν περάσεις παράνομα τά σύνορα τῶν ΗΠΑ, παίρνεις ἀμέσως κάρτα κοινωνικῆς ἀσφάλισης».
Ἀναπόφευκτα, πολλοί ἄνθρωποι βγῆκαν γιά νά διαψεύσουν καί αὐτήν τή φήμη. Εἶναι ὅμως παράλογο, ὅταν εὐφυεῖς ἄνθρωποι αἰσθάνονται ὑποχρεωμένοι νά ἀπαντοῦν σέ ἀβάσιμες φῆμες πού ἀποκτοῦν κύρος μόνο καί μόνο ἐπειδή κυκλοφοροῦν τόσο γρήγορα. Στή διάρκεια τῆς πρόσφατης ἐκλογικῆς περιόδου, εἶδα μία ἀτελείωτη σειρά ἀπό μηνύματα πού ἐπιχειρηματολογοῦσαν μέ πάθος γιά τά αἴτια τῆς ἀποτυχίας τῶν Δημοκρατικῶν: ἐξαιτίας τῶν φόρων, ἐπειδή ὁ πρόεδρος δέν πρόβαλε ἀρκετά τήν πολιτική του, ἐπειδή ὁ κόσμος ἦταν δυσαρεστημένος γιά τή μεταρρύθμιση στήν ὑγεία.
Κι ὡστόσο, τό βασικό θέμα εἶναι ἁπλό καί καλά τεκμηριωμένο: Ἄν ἡ οἰκονομία δέν πάει καλά τήν τελευταία χρονιά, ὁ κόσμος καταψηφίζει τό κόμμα πού ἔχει τήν ἐξουσία• ἄν πάει καλά, ἐπανεκλέγουν τούς ὑποψήφιους. Ὅλα τά ἄλλα εἶναι θόρυβος, πού τό ἀποτέλεσμά του εἶναι ἡ συνεχής ἑστίαση στά βραχυπρόθεσμα σκαμπανεβάσματα παρά στή μακροπρόθεσμη κατάσταση.
Καθώς τό μυαλό μᾶς γεμίζει μέ φλυαρία, ὑπάρχει κάθε λόγος νά σκεφτοῦμε ὅτι αὐτό δέν μπορεῖ παρά νά χειροτερέψει. Καί ἡ τεχνολογία δέν μπορεῖ νά λύσει τό πρόβλημα. Τά καλύτερα φίλτρα καί οἱ διάφορες ἄλλες ἐφαρμογές, σάν τό LeechBlock καί τό Freedom, δέν πρόκειται νά λύσουν τό πρόβλημα.
Ἄν πράγματι προτιμᾶμε τήν Ἐποχή τῆς Πληροφορίας ἀπό τήν Ἐποχή τῆς Φλυαρίας, μία μόνο λύση ὑπάρχει: νά μάθουμε καί πάλι τόν αὐτοέλεγχο.
