Ὁ ἄνθρωπος μέσα ἀπὸ τὶς διάφορες μορφὲς ἐπικοινωνίας ἔχει διευκολύνει σὲ πολλὰ ἐπίπεδα τὴ ζωή του. Μποροῦμε νὰ στείλουμε τηλεομοιότυπο, μηνύματα μὲ τὸ κινητό, μὲ τὸν ἠλεκτρονικὸ ὑπολογιστή, νὰ ἐπικοινωνήσουμε μέσῳ δορυφόρου κ.α. Διερωτᾶται ὁ ἄνθρωπος, πῶς εἶναι δυνατὸν ἡ φωνή του, ἡ ἀναπνοὴ καὶ τὰ λόγια του νὰ μεταφέρονται στὸν ἄλλο ἄνθρωπο ἑκατοντάδες ἢ καὶ χιλιάδες χιλιόμετρα μακριὰ μέσα ἀπὸ ἕνα μικρὸ μηχάνημα;
Μπορεῖ νὰ ἐπικοινωνήσει μέσῳ τοῦ διαδικτύου, νὰ στείλει email, νὰ γράψει μήνυμα στὸν ἄλλο μέσα σὲ λίγα μόλις δευτερόλεπτα, ἀλλὰ νὰ μὴν μπορεῖ νὰ ἐπικοινωνήσει μὲ τὸν ἢ τὴν σύζυγο καὶ τὰ παιδιά του. Διαλύσαμε τὰ σπίτια μας. Ὅταν δυσκολευόμαστε νὰ ἐπικοινωνήσουμε μὲ τοὺς ἄλλους, πρέπει νὰ καταλάβουμε ὅτι ἡ ἀρχὴ τοῦ προβλήματος δὲν ἔγκειται στὸν ἄλλο ἄνθρωπο ἀλλὰ σὲ ἐμᾶς. Ἐμεῖς φταῖμε καὶ ὄχι ὁ ἄλλος γιατί ἐμεῖς δὲν μποροῦμε νὰ βροῦμε σὲ ποιό σημεῖο μποροῦμε νὰ συναντηθοῦμε καὶ νὰ μιλήσουμε μαζὶ μὲ τὸν ἄλλο. Εἶναι σὰν νὰ προσπαθοῦμε νὰ βροῦμε στὸ ραδιόφωνο τὴ συχνότητα κάποιου ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ καὶ νὰ συντονιστοῦμε μαζί του καὶ ὅσο καὶ νὰ ψάχνουμε δὲν μποροῦμε νὰ τὸν ἐντοπίσουμε. Δὲν φταίει ὁ σταθμὸς ἀλλὰ ἐσὺ ποὺ μπορεῖ νὰ μὴν βρίσκεσαι στὴν κατάλληλη θέση γιὰ νὰ συνδεθεῖς μαζί του. Ὁ σταθμὸς ἐκπέμπει στὴ δική του συχνότητα. Ἔτσι εἶναι καὶ ὁ κάθε ἄνθρωπος.
Ἂν διαβάσουμε τοὺς λόγους τῶν Πατέρων θὰ δοῦμε ὅτι στὰ συγγράμματά τους ἔχουν μιὰ ἰσορροπία καὶ μιὰ γνώση τῶν πραγμάτων παρ’ ὅλο ποὺ αὐτοὶ ἦταν μοναχοί. Ὁ λόγος εἶναι ὅτι ζοῦσαν μέσα στὴν Ἐκκλησία. Δὲν εἶναι καμιὰ φιλοσοφία νὰ πεῖς στὸν ἄλλο πῶς νὰ ἐπικοινωνήσει. Αὐτὸ μαθαίνουμε στὸ μοναχισμό – ὁ ὁποῖος δὲν διαφέρει ἀπὸ τὸ γάμο σὲ αὐτὰ τὰ πράγματα – μέσῳ τῆς ὑπακοῆς, τῆς ταπεινώσεως, τὸ νὰ ζητᾶς συγχώρηση ἀπὸ τὸν ἄλλο, νὰ καταλαβαίνεις ὅτι ἐσὺ φταῖς καὶ ὄχι ὁ ἄλλος ἔστω κι ἂν φαινομενικὰ ἐσὺ ἔχεις δίκαιο γιατί αὐτὸς εἶναι ὁ πνευματικὸς τρόπος ἀντιμετώπισης τῶν πραγμάτων. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἀναλαμβάνει ὁ καθένας τις εὐθύνες του, λὲς ἐγὼ φταίω, μαθαίνω νὰ δουλεύω τὸν ἑαυτό μου, μαθαίνω τὴν ὑπέρβαση καὶ ἔτσι μπορῶ νὰ κοινωνῶ μὲ τὸν ἄλλο. Δὲν εἶναι εὔκολο πρᾶγμα νὰ μάθεις νὰ ἐπικοινωνεῖς μὲ τὸν ἄλλο, νὰ μάθεις νὰ τὸν ἀνέχεσαι καὶ νὰ τὸν ἀγαπᾶς. Γιατί ὁ Χριστὸς ὅταν ἦρθε δὲν μᾶς εἶπε νὰ ἀνέχεσαι τὸν ἐχθρό σου ἀλλὰ νὰ ἀγαπᾶς τὸν ἐχθρό σου πόσο μᾶλλον τὸ σύζυγό σου, τὸ γείτονά σου, τὸν ἀδελφό σου. Κι ὅμως αὐτὸ τὸ ἁπλὸ πρᾶγμα γιὰ τὸ ὁποῖο μιλοῦν ὅλοι, ἡ ἀγάπη, εἶναι τὸ μέγιστο ἄθλημα τοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ Γέροντας Παΐσιος ἔλεγε μὲ μιὰ ἁπλότητα ὅτι ὅταν ὁ ἄλλος δὲν μπορεῖ νὰ σὲ καταλάβει καὶ νὰ σὲ ἀποδεχτεῖ, τότε φρόντισε νὰ τὸν κατανοήσεις καὶ νὰ τὸν ἀποδεχτεῖς, νὰ τελειώνει ἡ ὑπόθεση! Ἢ ἄλλοτε σὲ ἕνα νέο ποὺ τοῦ ἔλεγε ὅτι οἱ γονεῖς του δὲν τοποθετοῦνται σωστὰ ἀπέναντί του, ὁ Γέροντας τὸν συμβούλεψε νὰ τοποθετηθεῖ σωστὰ αὐτὸς ἀπέναντί τους! Εἶναι μεγάλη ἐπιστήμη νὰ μάθει ὁ ἄνθρωπος νὰ τοποθετεῖται σωστὰ ἀπέναντι στὸν ἄλλο ἄνθρωπο καὶ νὰ τὸν ἀποδέχεται χωρὶς νὰ τὸν ἀλλάζει. Ὁ Ἅγιος Νικόδημο ὁ Ἁγιορείτης στὸ «Ἐξομολογητάριό» του, διδάσκει τοὺς πνευματικοὺς πῶς πρέπει νὰ κάθονται καὶ νὰ ἀκοῦνε τὸν ἄλλο ἄνθρωπο.
Εἶναι ὁλόκληρη τέχνη τελικὰ νὰ μάθεις νὰ ἀκοῦς τὸν ἄλλο. Μπορεῖ νὰ πεῖ κανεὶς ὅτι ἡ ἐπικοινωνία στηρίζεται κατὰ τὸ 70% στὸ νὰ ἀκοῦς παρὰ νὰ μιλᾶς, διότι τὸ νὰ μιλᾶς δὲν εἶναι πάντα αὐτὸ ποὺ ζητᾶ ὁ ἄλλος ἀπὸ ἐσένα. Πολλὲς φορὲς δὲν χρειάζεται νὰ λὲς τίποτα, ἁπλὰ νὰ ἀκοῦς καὶ ὁ ἄλλος ἀναπαύεται ποὺ τὸν ἄκουσες.
Πρέπει νὰ καταλάβεις τὸν ἄλλο ἄνθρωπο, ποῦ βρίσκεται, πῶς κινεῖται, πῶς σκέφτεται, τί δυνάμεις ἔχει. Ἰδιαίτερα μέσα στὸ γάμο πρέπει νὰ καθίσεις νὰ ἀκούσεις τὸν ἄλλο καὶ νὰ ἐξέλθεις τοῦ ἑαυτοῦ σου. Ὅταν σοῦ μιλᾶ καὶ σοῦ κρούει τὸν κώδωνα τοῦ κινδύνου μὲ τὸν δικό του τρόπο, πρέπει ὄχι μόνο νὰ ἀκούσεις ἀλλὰ ἂν εἶσαι ἐπιστήμονας πρέπει νὰ ἑρμηνεύσεις καὶ τὰ μηνύματα ποὺ κρύβονται πίσω ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ ἄλλου. Γιὰ παράδειγμα ὅταν σοῦ λέει «ἄργησες, ποῦ γύριζες» κρύβεται τὸ «μὲ παραγκωνίζεις, δὲν μοῦ δίνεις σημασία, δὲν μὲ προσέχεις», πράγματα ποὺ τώρα δὲν μπορεῖ νὰ σοῦ τὰ πεῖ, θὰ σοῦ τὰ πεῖ ὅταν πλέον θὰ εἶναι ἀργά, ὅταν θὰ πάει νὰ δικαιολογηθεῖ γιὰ τὴν ἀντίδρασή της σὲ κάποιο πρόβλημα θὰ σοῦ τὰ πετάξει ὅλα αὐτὰ κατὰ πρόσωπο. Πρέπει λοιπὸν οἱ σύζυγοι νὰ μάθουν τὴ ψυχολογία ὁ ἕνας τοῦ ἄλλου καὶ νὰ διεισδύσουν στὸν ψυχικὸ κόσμο τοῦ ἄλλου ἔτσι ὥστε νὰ μὴν σταθοῦν στὸ φαινόμενο ἀλλὰ νὰ καταλάβουν τὸ νοούμενο, αὐτὸ ποὺ πραγματικὰ ἐννοεῖ ὁ ἄλλος πίσω ἀπὸ ἕναν του λόγο. Εἶναι ἀνάγκη λοιπὸν νὰ μάθει νὰ ἀκούει σωστὰ ὁ ἄνθρωπος γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ἐπικοινωνεῖ σωστά. Προϋπόθεση εἶναι νὰ χτίσεις τὴ σχέση τοῦ πάνω στὴν ταπείνωση ἡ ὁποία σημαίνει νὰ ἐξέρχεσαι τοῦ ἑαυτοῦ σου καὶ νὰ δίνεσαι στὸν ἄλλο ἄνθρωπο ἐξ’ ὁλοκλήρου. Ἔτσι μαθαίνεις τὴν τέχνη του νὰ ζεῖς σωστὰ μὲ τὸν ἄλλο ἄνθρωπο χωρὶς νὰ τὸν ἀπορροφήσεις ἢ νὰ σὲ ἀπορροφήσει.
Ὁ Χριστὸς ἔλαβε γιὰ χάρη μας «μορφὴν δούλου», γινόμενος δηλαδὴ ὅμοιος μὲ ἐμᾶς κατὰ πάντα καὶ μπόρεσε νὰ μᾶς καταλάβει. Ἐνῷ ὁ Θεὸς εἶναι ἀπερίγραπτος καὶ ἀπρόσιτος κατὰ τὴν οὐσία καὶ θὰ μποροῦσε μὲ ἕναν Του λόγο νὰ ἀλλάξει τὰ γεγονότα, ἦλθε σὲ ἐμᾶς, κατέβηκε σὲ ἐμᾶς καὶ ὑπέβαλε τὸν ἑαυτὸ Του σὲ ὅλη αὐτὴ τὴν ἀνθρώπινη οἰκονομία, τὴν ταπείνωση, τὰ πάθη, τὸ θάνατο. Τὰ ἔκανε ὅλα αὐτὰ ἀκριβῶς γιὰ νὰ μᾶς συναντήσει. Δὲν μᾶς εἶπε «Ἐγὼ εἶμαι ἐδῶ καὶ ἐλάτε ἐσεῖς νὰ μὲ βρεῖτε» ἀλλὰ ἦρθε Αὐτὸς σὲ ἐμᾶς. Αὐτὸ τί σημαίνει γιὰ ἐμᾶς στὴν καθημερινή μας ζωή; Πρέπει νὰ κατεβοῦμε ἐμεῖς ἐκεῖ ποὺ εἶναι ὁ ἄλλος ἄνθρωπος καὶ νὰ τὸν συναντήσουμε ἐκεῖ, νὰ παύσουμε νὰ ἔχουμε τὴν ἀπαίτηση νὰ ἔρθει ὁ ἄλλος νὰ βρεῖ ἐμᾶς. Πρέπει νὰ κάνουμε αὐτὴ τὴν κίνηση ποὺ ἔκανε ὁ Χριστὸς ὁ Ὁποῖος ἦρθε καὶ βρῆκε ἐμᾶς ὄχι γιὰ νὰ μείνει ἐκεῖ ποὺ ἤμαστε ἐμεῖς ἢ γιὰ νὰ μᾶς ἀφήσει ἐκεῖ ἀλλὰ γιὰ νὰ μᾶς ἀνεβάσει πάνω, θεώνοντας τὸν ἄνθρωπο.
Ὅταν ὁ Θεὸς δεῖ τὴ δική μας προσπάθεια καὶ δεῖ τὸν κόπο τῆς ἀγάπης μας κι ὅλα αὐτὰ τὰ πράγματα τὰ συνδέσουμε μὲ τὴν προσευχή, μὲ πολλὴ ἀγάπη καὶ εἰλικρινῆ πόθο γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, τότε ὁ Θεὸς πληροφορεῖ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους καὶ γίνεται πιὸ εὔκολη ἡ ἐπικοινωνία μας. Ἂν θέλεις νὰ σὲ καταλάβει ὁ ἄλλος πρέπει νὰ γίνεις σὰν ἐκεῖνον. Αὐτὴ εἶναι ἡ κίνηση ποὺ ἔκανε καὶ ὁ Θεός: ἔγινε ἄνθρωπος, μίλησε τὴ δική μας γλῶσσα, κοινώνησε μαζί μας σὲ ὅλα τὰ ἀνθρώπινα ἐπίπεδα ἐκτὸς τῆς ἁμαρτίας κι ἔτσι μπόρεσε πραγματικὰ νὰ ἐπικοινωνήσει μαζί μας. Ὁ Χριστὸς λοιπόν, ποὺ ἦρθε καὶ ἔσωσε ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους ἀκριβῶς ὄχι μόνο μᾶς συνάντησε ἐκεῖ ποὺ βρισκόμαστε, ἀλλὰ ἔκανε καὶ κάτι ἄλλο, παρέδωσε τὸν ἑαυτὸ Του γιὰ τὴ δική μας ζωή. Παραιτήθηκε δηλαδὴ ἀπὸ κάθε δικό του πρᾶγμα καὶ μᾶς πρόσφερε τὸν ἑαυτό του.
