Χωρίς Θεό τίποτα δεν επιτρέπεται π. Νικόλαος Λουδοβίκος
Στο «Ενοριακό Αρχονταρίκι» του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς και στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», την Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου 2023, ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Σπυρίδων Τσιμούρης, Θεολόγος, φιλοξένησε τον Πρωτοπρεσβύτερο π. Νικόλαο Λουδοβίκο,, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, σε μια συζήτηση με θέμα «Χωρίς Θεό τίποτα δεν επιτρέπεται».
Το πρόβλημα της νέας μορφής ελευθερίας είναι ότι κανείς δεν ξέρει ποια είναι τα όρια της. Όμως, ταυτόχρονα είναι ελεγχόμενη και καθοδηγούμενη, όχι όμως πια από τον Θεό. Αυτή η ελευθερία πρέπει να ελευθερωθεί από το γεγονός ότι είναι απλά ελευθερία και τίποτα άλλο.
Η επιλογή του θέματος της συνάντησης, είναι αποτέλεσμα μιας αντεστραμμένης προσέγγισης της γνωστής φράσης του Ντοστογιέφσκι «χωρίς Θεό όλα επιτρέπονται», γιατί όπως είπε ο π. Νικόλαος, η ανθρώπινη ελευθερία έχει διατρέξει πια έναν ολόκληρο δρόμο από την εποχή που γράφηκε.
Η εμφάνιση του μηδενισμού, αμφισβήτησε τις αξίες που προϋπήρχαν, οικοδομώντας εκ του μηδενός νέες. Αυτό έφερε στο φως μία νέας μορφής ελευθερία και μία, κατά βούληση, επέκταση της πλέον. Γιατί όταν φτιάχνει κάποιος τις δικές του αξίες, ουσιαστικά γίνεται ο ιδρυτής του μέλλοντος του, ξεκινώντας την ανθρώπινη ύπαρξη από το μηδέν.
Ο Ντοστογιέφσκι έχοντας υπόψη του όλη αυτήν την κατάσταση διατυπώνει την προφητική φράση του, επισημαίνοντας ουσιαστικά ότι ο νέος κόσμος που φτιάχνεται, δεν θα είναι πλέον ο κόσμος του Θεού.
«Το πρόβλημα της νέας μορφής ελευθερίας είναι ότι κανείς δεν ξέρει ποια είναι τα όρια της. Όμως, ταυτόχρονα είναι ελεγχόμενη και καθοδηγούμενη, όχι όμως πια από τον Θεό. Αυτές ήταν οι συνθήκες στις οποίες ο Ντοστογιέφσκι εξεστόμισε αυτήν την βαρυσήμαντη φράση. Αυτή η ελευθερία πρέπει να ελευθερωθεί από το γεγονός ότι είναι απλά ελευθερία και τίποτα άλλο.»
Η ελευθερία που συναντούμε στην δημιουργία υπακούει σε κάποιους νόμους, ενώ σε αυτήν την νέα μορφή ελευθερίας, το ερώτημα είναι πάντοτε πως θα ελευθερωθεί από τον εαυτό της. Εάν είναι απλά και μόνο ελευθερία, κινδυνεύει να σταματήσει την αναφορικότητα στο νόημα, τόνισε χαρακτηριστικά ο π. Νικόλαος.
Και η έλλειψη νοήματος δεν αντέχεται και δεν μπορεί ο άνθρωπος να παραδοθεί σε αυτό το είδος ελευθερίας, διότι στην πραγματικότητα με αυτόν τρόπο σταματάει τις φωνές των πραγμάτων και δεν ακούει τίποτα. Μέσα στην ελευθερία του ο άνθρωπος μπορεί να επιχειρήσει και την απελευθέρωση του από το νόημα, αλλά δεν είναι φτιαγμένος για κάτι τέτοιο.
«Αν δεν υπάρχει κανένας που να δίνει νόημα στα πράγματα, τότε το μόνο πράγμα που έχει σημασία είναι η δική μου διαχείριση που κάνω σε αυτά. Και το μόνο πράγμα το οποίο τελικά πραγματοποιείται, είναι η δική μου συνεχής αυτοαναφορικότητα, ένας συνεχής μηδενισμός των πάντων δηλαδή, χωρίς να υπάρχει καμία προοπτική κοινωνίας με κανέναν.»
Το θέλημα του Θεού ταυτίζεται με το δικό μας βαθύ θέλημα, αλλά χρειάζεται μια ασκητική για να το συνειδητοποιήσουμε. Και ο Θεός περιμένει, και το πιο συγκλονιστικό γεγονός είναι το πόσο απίστευτα συγκαταβατικός και αδιανόητα ευγενής είναι. Το μεγάλο μυστήριο του Θεού είναι η ταπείνωση, επεσήμανε ο π. Νικόλαος.
Η ζωή εν Χριστώ είναι ελευθερία, τόνισε, ο Χριστός κάνει ότι κάνει και δεν επιβάλλει καμία αξίωση πάνω στην ελευθερία μας. Δεν αναλαμβάνει ο Θεός να επιβάλλει την αλήθεια και δείχνει έναν δρόμο που συμπορευόμαστε υπαρξιακά με τους τρόπους που ξέρουμε, όπως με την άσκηση. Και πρέπει ο λόγος, οι πράξεις και η επιθυμία μας, να φιλοξενεί όλα τα όντα στο θέλημα μας.
Όταν μπει ο άνθρωπος σε αυτόν τον δρόμο, πάλι ανακαλύπτει τα όντα από την αρχή, πάλι βλέπει τα πάντα πιο καινούργια. Άλλωστε και η αιώνια ζωή είναι μία συνεχής ανακάλυψη νέων πραγμάτων, μία τεράστια καινούργια περιήγηση σε καινούργια σύμπαντα, χωρίς τον φόβο του θανάτου. Οτιδήποτε κάνει ή μας λέει ο Θεός, όλα τα όντα που μας προτείνει, δεν τα προτείνει απλώς για να τα ατενίζουμε, αλλά για να γίνουν μέρος του εαυτού μας κι εμείς μέρος δικό τους.
