Μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς ἀρχῆς τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους ἡ Ἐκκλησία καλεῖ τὰ μέλη της νὰ ἀνανεώσουν τὸν πνευματικό τους ἀγώνα, προβάλλοντας, γιὰ νὰ τοὺς ἐνισχύσει, τὸ πιὸ ἀμφιλεγόμενο ἀπὸ τὰ σύμβολά της, τὸν σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ.
 

Καὶ εἶναι πράγματι ἀμφιλεγόμενο σύμβολο ὁ σταυρός, ἀφοῦ ὁ ἴδιος ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ὁποῖος κατέστησε τὸν σταυρὸ κέντρο τῆς θεολογίας του, δὲν θὰ διστάσει νὰ παραδεχτεῖ ὅτι τὸ κήρυγμα γιὰ τὴ σταυρικὴ θυσία τοῦ Ἰησοῦ εἶναι γιὰ τοὺς λογικὰ σκεπτόμενους ἀνθρώπους “μωρία” (Α΄Κο 1:18). Γιατί κανεὶς σοβαρὸς ἄνθρωπος δὲν θὰ σκεφτόταν ποτὲ νὰ κάνει ἔμβλημά του ἕνα σύμβολο τῆς ἀτίμωσης καὶ τοῦ θανάτου, ὅπως ἦταν τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ὁ σταυρός. Αὐτὸς ὅμως ὁ ἀτιμωτικὸς θάνατος τοῦ Ἰησοῦ πάνω στὸν σταυρὸ κατανοεῖται ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς ὡς ἡ ὑπέρτατη θυσία ποὺ χάρισε νέες δυνατότητες ζωῆς στὴν ἀνθρωπότητα. Ἔτσι, ὁ σταυρὸς ἔγινε γιὰ τοὺς μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ σύμβολο θανάτου σύμβολο ζωῆς καὶ σύμβολο τῆς δύναμης τοῦ Θεοῦ, γιατί ἀποκαλύπτει τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν κόσμο.

Αὐτὴ εἶναι ἡ πρόταση ζωῆς ποὺ οἱ χριστιανοὶ ἀντιπαραθέτουν ἀπέναντι στὸν ὀπτιμισμὸ τῶν ἀνθρωπιστῶν, στὰ οἰκονομικὰ συστήματα τῶν καπιταλιστῶν καὶ τῶν μαρξιστῶν, στὸν ὑλισμὸ καὶ στὸν πραγματισμὸ τῶν τεχνοκρατῶν.

Πρόκειται γιὰ μία πρόταση ζωῆς ποὺ φαίνεται νὰ προσκρούει, ὅπως ἄλλωστε καὶ τὸ σύμβολο τοῦ σταυροῦ, σὲ κάθε ἀνθρώπινη λογική. Μία πρόταση ποὺ ὁ Χριστός, προαναγγέλλοντας στοὺς μαθητὲς του τὸν σταυρικό του θάνατο, θὰ τὴ συνοψίσει στὴν λογικῶς παράδοξη φράση ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ θεωρηθεῖ κεντρικὴ στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς ἡμέρας:

«Ὅποιος θέλει νὰ σώσει τὴ ζωή του θὰ τὴ χάσει· ὅποιος ὅμως χάσει τὴ ζωὴ του ἐξαιτίας μου καὶ ἐξαιτίας τοῦ εὐαγγελίου, αὐτὸς θὰ τὴ σώσει»(1) .

Παρὰ τὸ φαινομενικῶς παράλογο ὅμως τῆς φράσης, τὸ πόσο ρεαλιστικὴ μπορεῖ νὰ εἶναι μία πρόταση, ποὺ καλεῖ τοὺς ἀνθρώπους νὰ ἀπαρνηθοῦν καὶ νὰ θυσιάσουν αὐτὸ ποὺ περισσότερο ἀπὸ ὀ,τιδήποτε ἄλλο ἐπιθυμοῦν προκειμένου νὰ τὸ κερδίσουν, προκύπτει εὔκολα ἀπὸ μία ἁπλὴ ἀλλὰ διερευνητικὴ ματιὰ στὴ σύγχρονη πραγματικότητα. Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἔχει κατακτήσει περισσότερα ἀπὸ ὁποιαδήποτε ἄλλη ἐποχὴ καὶ ταυτόχρονα ἔχει χάσει ὅλα ὅσα νόμιζε ὅτι κατέκτησε:

• Στήριξε τὶς ἐλπίδες του γιὰ ἀσφάλεια στὰ ὅπλα καὶ ἀνέπτυξε ἕνα τεράστιο ἐξοπλιστικὸ πρόγραμμα, ὅμως σήμερα οἱ ἄνθρωποι αἰσθάνονται περισσότερο ἀνασφαλεῖς ἀπὸ ποτέ.

• Ἀναζήτησε τὴν ἐπικοινωνία καὶ τὴν ἐπαφὴ μὲ τοὺς συνανθρώπους του καὶ ἀνέπτυξε στὸν ὕψιστο βαθμὸ τὶς τηλεπικοινωνίες καὶ τὰ μέσα μαζικῆς ἐπικοινωνίας, ὅμως σήμερα ὁ ἄνθρωπος διαπιστώνει ὅτι, ἂν καὶ περιστοιχίζεται ἀπὸ δεκάδες συσκευὲς τηλεφώνων, φάξ, τηλεοράσεων, ὑπολογιστῶν, κλπ, ἡ πραγματικὴ ἐπαφή του καὶ κυρίως ἡ ἀλληλοκατανόηση μὲ τοὺς συνανθρώπους του ἔχει γίνει δυσκολοτερη ἀπὸ ποτέ.

• Στήριξε τὶς ἐλπίδες του γιὰ ἄνετη ζωὴ στὴν οἰκονομικὴ ἀνάπτυξη καὶ ἀκολούθησε διάφορα οἰκονομικὰ μοντέλα, γιὰ νὰ διαπιστώσει τελικὰ ὅτι τὰ δύο τρίτα τοῦ πληθυσμοῦ τῆς γῆς πλησιάζουν τὰ ὅρια τῆς ἐξαθλίωσης καὶ ἑκατομμύρια ἄνθρωποι πεθαίνουν ἀπὸ τὴν πείνα.

• Στήριξε τὶς ἐλπίδες του γιὰ μακροζωία στὴ χημεία καὶ στὰ φάρμακα, γιὰ νὰ διαπιστώσει σήμερα ὅτι ἡ ζωή του, ἂν καὶ ἐπιμηκύνθηκε, ἔγινε περισσότερο κενὴ ἀπὸ ποτέ.

• Ἀναζήτησε τὴν εὐημερία στὴν τεχνολογία, γιὰ νὰ διαπιστώσει σήμερα ὅτι ἡ ἐξαντλητικὴ χρήση τῶν πόρων τῆς γῆς ἔφερε τὸν πλανήτη ὁλόκληρο στὸ χεῖλος τῆς καταστροφῆς.

Ἔτσι, θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ ἰσχυριστεῖ ὅτι ἡ σημερινὴ ἐποχὴ εἶναι ταυτόχρονα ἡ καλύτερη καὶ ἡ χειρότερη ὅλων. Εἶναι ἡ καλύτερη ἐποχή, λόγω τῶν ἐπιτευγμάτων της, ἀλλὰ καὶ ἡ χειρότερη, λόγω τῶν συνεπειῶν αὐτῶν ἀκριβῶς τῶν ἐπιτευγμάτων.

Σήμερα, λοιπόν, ποὺ ὁ ἄνθρωπος βλέπει νὰ χάνει ὅλα ὅσα νόμιζε ὅτι κέρδισε, ψάχνει νὰ βρεῖ καινούργια στηρίγματα καὶ ἀναζητᾶ νέους προσανατολισμοὺς στὴ ζωή του. Κάποιος σοφὸς εἶχε προβλέψει παλιότερα πώς, ὅταν οἱ ἄνθρωποι θὰ πάψουν νὰ πιστεύουν στὸν Ἰησοῦ Χριστό, δὲν θὰ γίνουν ἄπιστοι, ἀλλὰ θὰ πιστεύουν σὲ ὁτιδήποτε. Ἡ ἐποχὴ αὐτὴ ἦρθε. Οἱ κοσμοϊστορικὲς ἀλλαγὲς τοῦ τέλους τοῦ κ΄ μ.Χ. αἰώνα κλόνισαν τὴν ἐμπιστοσύνη ἑκατομμυρίων ἀνθρώπων στὰ διάφορα κοινωνικὰ συστήματα καὶ ἔστρεψαν τὶς ἐλπίδες πολλῶν στὴν ἀναζήτηση μεταφυσικῶν λύσεων. Πολλοὶ χάρηκαν τότε καὶ κάποιοι θριαμβολόγησαν γιὰ τὴ λεγόμενη “ἐπιστροφὴ τοῦ Θεοῦ”. Βλέποντας ὅμως σήμερα τὰ πράγματα πιὸ ψύχραιμα διαπιστώνει κανεὶς ὅτι ὁ ἀληθινὸς Θεὸς δὲν ἐπέστρεψε ποτὲ πραγματικά, οὔτε οἱ ἄνθρωποι στράφηκαν σ’ αὐτόν. Ἀντίθετα ἐπέστρεψαν οἱ δεισιδαιμονίες καὶ οἱ προλήψεις τῶν πιὸ σκοτεινῶν ἐποχῶν τῆς ἀνθρωπότητας καί, μάλιστα, κυριαρχοῦν καὶ καθορίζουν ἀκόμη καὶ τὴ ζωὴ τῶν χριστιανῶν. Οἱ ἐκπομπὲς μὲ ἀστρολόγους, μάγους καὶ ἄλλους ἀπίθανους σωτῆρες πληθαίνουν συνεχῶς σὲ ὅλα τὰ κανάλια τῆς τηλεόρασης. Ἀκόμη καὶ ἡ Ὀρθοδοξία μοιάζει νὰ ἔχασε τὸ πραγματικό της νόημα, καθὼς φαίνεται νὰ ἐκφράζεται ὅλο καὶ πιὸ συχνὰ μέσα ἀπὸ ψευδοπροφητεῖες διαφόρων δῆθεν γερόντων γιὰ τὸ τέλος τοῦ κόσμου, γιὰ τὴν καταστροφὴ τῶν ἐχθρῶν τῆς Ἑλλάδας καὶ ἄλλα παρόμοια. Ἔτσι, σήμερα φαίνεται νὰ βρίσκει τὴν ἐκπλήρωσή της ἐκείνη ἡ παλιὰ προφητεία ποὺ βρίσκεται καταχωρισμένη στὸ βιβλίο τοῦ προφήτη Ἠσαΐα:

Ὁ Κύριος λέει: Ὁ λαὸς αὐτὸς ἔρχεται κοντά μου μόνο μὲ τὰ λόγια καὶ μὲ τιμᾶ μόνο μὲ τὰ χείλη του· ἡ καρδιὰ τους ὅμως βρίσκεται πολὺ μακριὰ ἀπὸ μένα· δὲν ὠφελεῖ ποὺ μὲ λατρεύουν, ἀφοῦ διδάσκουν ἐντολὲς καὶ διδαχὲς ποὺ ἐπινόησαν οἱ ἄνθρωποι (2) .

Καθημερινὰ ἐμφανίζονται καινούργιες θρησκεῖες, ποὺ εὐαγγελίζονται τοὺς πιὸ ἀπίθανους τρόπους σωτηρίας, ὁδηγώντας δεκάδες ἀνθρώπους στὴν καταστροφή, ἀκόμη καὶ στὴν αὐτοκτονία. Ἀκόμη καὶ ἡ λατρεία τοῦ Σατανᾶ γνωρίζει σήμερα τέτοια ἄνθιση, ὅση δὲν εἶχε οὔτε στὸν μεσαίωνα.

Γι’ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν λόγο ἡ προβολὴ τοῦ σταυροῦ σήμερα ἀποκτᾶ ἕνα πολὺ πιὸ οὐσιαστικὸ νόημα ἀπὸ αὐτὸ μιᾶς συμβολικῆς τελετῆς. Γιατί ὁ σταυρὸς μπορεῖ νὰ γίνει σήμερα ἕνα σταθερὸ σημεῖο προσανατολισμοῦ γιὰ τὸν ἄνθρωπο ποὺ ψάχνει νὰ βρεῖ τὸν δρόμο του. Καὶ ὁ δρόμος ποὺ δείχνει ὁ σταυρὸς δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ αὐτὸν ποὺ ἀκολούθησε καὶ ὁ Χριστός. Ὁ Χριστὸς πάνω στὸν σταυρὸ δὲν ἔχει ἀπολύτως τίποτε, εἶναι γυμνός, ἔχει χάσει τὰ πάντα· ἀκόμη καὶ τὰ ροῦχα του τὰ μοίρασαν οἱ σταυρωτές του. Καὶ ὅμως, αὐτὴν ἀκριβῶς τὴ στιγμὴ θὰ κερδίσει τὴ σωτηρία ὁλόκληρου τοῦ κόσμου.

Σ’ αὐτὸν τὸν δρόμο τῆς ἀγάπης καὶ τῆς θυσίας καλεῖ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους ὁ σταυρός. Τοὺς καλεῖ νὰ ἀρνηθοῦν ὅ,τι ἀγαποῦν περισσότερο, τὸν ἴδιο τους τὸν ἑαυτὸ· νὰ ἐγκαταλείψουν τὶς νόμιμες καὶ δίκαιες ἀπαιτήσεις τους, τὶς φυσιολογικὲς καὶ δικαιολογημένες ἐπιθυμίες ποὺ ἔχει τὸ ἐγὼ τους μέσα στὴ ζωὴ· τοὺς καλεῖ νὰ ἀρνηθοῦν τὴν ἀσφάλεια μιᾶς καλοβολεμένης καὶ καθωσπρέπει ζωῆς. Ταυτόχρονα ὅμως τοὺς βεβαιώνει πὼς μόνον ὅσα θυσιάσουν θὰ κερδίσουν πραγματικά. Δύσκολος, βέβαια, ὁ δρόμος αὐτός· ἀλλὰ εἶναι ὁ μόνος ἀπὸ τὸν ὁποῖο ἔχει ἀνάγκη σήμερα ὁ κόσμος, καθὼς εἶναι ὁ μόνος ποὺ παρέχει μία ρεαλιστικὴ πρόταση νοηματοδότησης τῆς ζωῆς.

Ὑποσημειώσεις

1.Μὰρ 8:35
2.Ἠσα 29:13