Πρόκειται γιὰ τὴν ἱστορία δύο οἰκογενειῶν, οἱ ὁποῖες ἐνῶ δοκιμάστηκαν ἔντονα, ὁ Θεὸς εἰσάκουσε τὶς προσευχές τους καὶ τὶς εὐλόγησε μὲ ἰδιαίτερα θαυμαστὸ τρόπο.
Ἐπίσης, τὸ βιβλίο αὐτὸ ἀναφέρεται μὲ διδακτικὸ τρόπο στὸ θέμα τῆς ἐγκράτειας, πρὶν τὸν γάμο, καὶ τὴν ἱερότητα τοῦ μυστηρίου αὐτοῦ, μὲ τὸ ὁποῖο εὐλογεῖται ἀπὸ τὸν Θεὸ ἡ οἰκογένεια.
Ὁ Τωβὶτ καταγόταν ἀπὸ τὴν Θίσβη ἀλλὰ ὁδηγήθηκε αἰχμάλωτος στὴν Νινευή, ὅπου καὶ ἔζησε. Ὅπως ἀφηγεῖται ὁ ἴδιος τὴν ζωή του, ἀκολούθησε τὸν δρόμο τῆς ἀλήθειας καὶ τῆς δικαιοσύνης καὶ ἔκανε πολλὲς ἐλεημοσύνες.
Ἀναφέρει μὲ πόνο τὴν ἀποστασία τῶν προγόνων του καὶ τὴν στροφή τους στὴν εἰδωλολατρεία, σὲ σημεῖο νὰ ἔχει ἀπομείνει σχεδὸν μόνος ἀπὸ τὴν φυλή του, ποὺ παρέμενε πιστὸς στὸν ἀληθινὸ Θεὸ καὶ τηροῦσε τὶς θρησκευτικὲς παραδόσεις, ὅπως τὶς εἶχε διδαχτεῖ ἀπὸ τὴν γιαγιά του, τὴν Δεββώρα. Ὅταν μεγάλωσε, παντρεύτηκε τὴν Ἄννα καὶ ἀπέκτησαν παιδί, τὸν Τωβία.
Ὅταν ὁδηγήθηκε αἰχμάλωτος στὴν Νινευὴ ἀγωνίστηκε καὶ πάλι νὰ μείνει πιστὸς στὸν Θεὸ μὲ ὅλη τὴν καρδιά του καὶ νὰ νηστεύει ἀπὸ τὶς ἀπαγορευμένες εἰδωλολατρικὲς τροφές.
Μὲ τὴν θεία βοήθεια καὶ εὐλογία κατέλαβε ὑπεύθυνο ἀξίωμα στὴν βασιλικὴ αὐλὴ ὡς προμηθευτὴς τοῦ βασιλιᾶ Ἐνεμεσσάρου καὶ ταξίδευε συχνὰ στὴν Μηδία. Κάποτε, εὑρισκόμενος στοὺς Ράγους τῆς Μηδίας κατέθεσε στὸν Γαβαῆλο δέκα τάλαντα ἀσήμι, δηλαδὴ περίπου τετρακόσια δέκα κιλά!
Τὸν πλοῦτο, ποὺ τοῦ χάρισε ὁ Θεός, ὁ Τωβὶτ τὸν μοιραζόταν πάντα μὲ ἀγάπη μὲ τοὺς συμπατριῶτες του. Μοιραζόταν ἀκόμα καὶ τὸ φαγητὸ καὶ τὰ ροῦχα του.
Ἡ πιὸ σπουδαία, ὅμως, ἴσως ἐλεημοσύνη, ποὺ ἔκανε, ἦταν ἡ μυστικὴ ταφὴ τῶν συμπατριωτῶν του, ποὺ σκότωνε ὁ βασιλιὰς Σενναχηρίμ, διάδοχος τοῦ Ἐνεμεσσάρου.
Ὁ Σενναχηρὶμ πάνω στὸν θυμὸ του σκότωνε πολλοὺς Ἰσραηλίτες καὶ τοὺς πετοῦσε ἔξω ἀπὸ τὰ τείχη τῆς Νινευῆ.
Ὁ Τωβὶτ πήγαινε μὲ ἄκρα μυστικότητα καὶ τοὺς ἔθαβε, ὅπως πρόσταζε ἡ θρησκεία τους. Ἕνας Νινευίτης, ὅμως, κατέδωσε τὸν Τωβὶτ στὸν βασιλιὰ καὶ καθὼς ἐκεῖνος τὸν ἀναζητοῦσε, γιὰ νὰ τὸν σκοτώσει, ἔφυγε ἀπὸ τὴν χώρα καὶ ἔτσι τοῦ ἅρπαξαν ὅλα τὰ ὑπάρχοντά του.
Ὕστερα ἀπὸ πενήντα μέρες, δολοφονήθηκε ὁ σκληρὸς αὐτὸς βασιλιὰς καὶ ὁ διάδοχός του, Σαχερδονός, ἐπέτρεψε νὰ ἐπιστρέψει ὁ Τωβὶτ καὶ ἐπανενώθηκε μὲ τὴν οἰκογένειά του, τὴν γυναίκα καὶ τὸν γιό του.
Μία μέρα, ποὺ γιόρταζαν τὴν Πεντηκοστή, ἑτοίμασαν πλούσιο τραπέζι καὶ ὁ Τωβὶτ ἔστειλε τὸν γιὸ του Τωβία νὰ ἀναζητήσει φτωχοὺς συμπατριῶτες τους, γιὰ νὰ φᾶνε ὅλοι μαζί.
Ὅταν, ὅμως, ἐπέστρεψε ὁ Τωβίας εἶπε στὸν πατέρα του ὅτι ἕνας συμπατριώτης τους ἦταν στραγγαλισμένος καὶ πεταμένος στὴν ἀγορά.
Τότε ὁ Τωβὶτ ἄφησε τὸ φαΐ του, ἔτρεξε καὶ ἔκρυψε σὲ μία ἀποθήκη τὸ σῶμα τοῦ ἄτυχου ἀνθρώπου καὶ ὅταν βασίλεψε ὁ ἥλιος πῆγε καὶ ἔθαψε τὸν νεκρό, ἐνῶ οἱ γείτονές του τὸν περιγελοῦσαν γιὰ τὴν πράξη τοῦ αὐτή.
Ὅπως ὅριζε ἡ θρησκευτικὴ παράδοση, ὁ Τωβὶτ λόγω τῆς ταφῆς θεωρούνταν ἀκάθαρτος καὶ δὲν μποροῦσε νὰ μπεῖ στὸ σπίτι του. Ἔτσι κοιμήθηκε ἔξω, ἐνῶ κάποια στιγμὴ ποὺ ἄνοιξε τὰ μάτια του ἔπεσαν μέσα σὲ αὐτὰ κουτσουλιὲς ἀπὸ σπουργίτια, ποὺ δημιούργησαν λευκὰ στίγματα στὰ μάτια του καὶ τυφλώθηκε.
Γιὰ νὰ ἐπιβιώσουν, τοὺς βοηθοῦσε ὁ ἀνηψιὸς του Ἀχιάχαρος ἀλλὰ καὶ ἡ γυναίκα του, ποὺ ἐργαζόταν. Ἡ γυναίκα του πάνω σὲ ἕναν καυγὰ μάλιστα τοῦ μίλησε μὲ ἔντονα ἐλεγκτικὸ τρόπο καὶ τοῦ εἶπε· «τί κατάλαβες ἀπὸ τὶς ἐλεημοσύνες σου καὶ τὰ καλά σου ἔργα; Τὰ εἴδαμε τὰ ἀποτελέσματα»!
Ὁ Τωβὶτ τόσο πολὺ λυπήθηκε καὶ ἔκλαψε, ποὺ παρακάλεσε τὸν Θεὸ στὴν προσευχή του νὰ πεθάνει!
Τὴν ἴδια μέρα, ἡ Σάρρα, κόρη τοῦ Ραγουήλ, στὰ Ἐκβάτανα τῆς Μηδείας, ἦταν καὶ αὐτὴ λυπημένη μέχρι θανάτου. Γιατί τὴν κορόιδευαν οἱ ἴδιες οἱ δοῦλες τοῦ πατέρα της, καθὼς εἶχε παντρευτεῖ ἑφτὰ φορὲς καὶ τὴν πρώτη νύχτα τοῦ γάμου εἶχαν πεθάνει καὶ οἱ ἑφτὰ σύζυγοί της, ποὺ τοὺς σκότωνε ἕνα δαιμονικὸ πνεῦμα, ὁ Ἀσμοδαῖος. Τόσο λυπημένη ἦταν ἡ Σάρρα, ποὺ προσευχήθηκε καὶ αὐτὴ σὰν τὸν Τωβὶτ νὰ πεθάνει.
Οἱ προσευχὲς τους εἰσακούστηκαν ἀπὸ τὸν Θεό, ὄχι ὅμως καὶ τὰ συγκεκριμένα αἰτήματα. Ἀλλὰ ὁ Πανάγαθος Θεός, ποὺ ἐνεργεῖ μὲ τρόπους θαυμαστούς, ἔστειλε τὸν ἀρχάγγελο Ραφαὴλ νὰ τοὺς θεραπεύσει. Νὰ γιατρευτοῦν καὶ νὰ ἀνοίξουν τὰ μάτια τοῦ Τωβίτ, ὁ Τωβίας, γιὸς τοῦ Τωβὶτ νὰ παντρευτεῖ τὴν Σάρρα καὶ νὰ διωχτεῖ γιὰ πάντα ὁ Ἀσμοδαῖος, τὸ κακὸ πνεῦμα, ποὺ ταλαιπωροῦσε τὴν Σάρρα καὶ θανάτωνε τοὺς συζύγους της.
Τότε ὁ Τωβίτ, κάλεσε τὸν γιό του, τὸν Τωβία, νὰ τοῦ δώσει τὶς τελευταῖες συμβουλές, πρὶν πεθάνει. Νὰ φροντίσει γιὰ τὴν ταφή του. Νὰ σέβεται καὶ νὰ τιμᾶ τὴν μητέρα του καὶ νὰ προσέχει νὰ μὴν τὴν στενοχωρεῖ. «Νὰ θυμᾶσαι, παιδί μου, πόσους κινδύνους πέρασε γιὰ σένα, ἐνῶ ἐσὺ ἤσουν ἀκόμα στὴν κοιλιά της». Καὶ νὰ φροντίσει καὶ γιὰ τὴν δική της ταφή.
Τὸν συμβούλεψε, ἐπίσης, νὰ ζήσει ὅλη τὴν ζωὴ του κοντὰ στὸν Θεό, νὰ προσέχει μὴν ἁμαρτάνει, νὰ εἶναι ἐνάρετος καὶ νὰ μὴν ἀκολουθεῖ τὸν δρόμο τῆς ἀδικίας, νὰ δίνει ἐλεημοσύνη στοὺς φτωχοὺς καὶ νὰ μὴν τοὺς ἀποστρέφεται. «Ὅσοι κάνουν ἐλεημοσύνη προσφέρουν στὸν Ὕψιστο Θεὸ τὰ δῶρα, ποὺ ἀλήθεια Τὸν εὐχαριστοῦν».
Ἄλλη σημαντικὴ συμβουλή, ποὺ τοῦ ἔδωσε ἦταν νὰ ἀποφύγει κάθε παράνομο δεσμὸ μὲ γυναίκα καὶ νὰ συνάψει δεσμὸ μόνο μὲ τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ καὶ μόνο ἀφοῦ συνάψει τὸ ἱερὸ μυστήριο τοῦ Γάμου μὲ γυναίκα πιστὴ καὶ ὄχι ἄπιστη, ὥστε νὰ ἔχει τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ.
Ἀκόμα, τὸν καθοδήγησε νὰ εἶναι τίμιος ὡς ἐργοδότης, νὰ εἶναι προσεκτικὸς σὲ ὅ,τι κάνει, νὰ προσέχει τὸ πάθος τῆς μέθης, νὰ μοιράζεται τὸ ψωμί του καὶ τὰ ροῦχα του μὲ ὅσους τὸ ἔχουν ἀνάγκη καὶ νὰ συμπαραστέκεται στὶς οἰκογένειες, ποὺ ἔχασαν κάποιο ἀγαπημένο τους πρόσωπο. Ἐπίσης, νὰ ἀκούει μὲ ταπείνωση τὶς συμβουλὲς τῶν συνετῶν ἀνθρώπων καὶ νὰ μὴν περιφρονεῖ τὴν γνώμη κανενός.
Τελευταία ἀλλὰ σημαντικότερη συμβουλή, ποὺ τοῦ ἔδωσε, εἶναι αὐτὴ ποὺ ἀφοροῦσε τὴν σχέση του μὲ τὸν Θεό. Τοῦ εἶπε λοιπὸν νὰ δοξάζει πάντοτε τὸν Θεὸ καὶ νὰ ζητάει ταπεινὰ ἀπὸ Ἐκεῖνον νὰ φωτίζει καὶ νὰ καθοδηγεῖ τὴν ζωή του. Ἀφοῦ ὁλοκλήρωσε τὶς συμβουλές του, παρακάλεσε τὸν Τωβία νὰ φυλάξει αὐτὲς τὶς ἐντολὲς παντοτινὰ χαραγμένες μέσα στὴν καρδιά του καὶ νὰ μὴν τὶς ξεχάσει ποτέ.
Καὶ ὁλοκλήρωσε τὶς ὑποθῆκες του μὲ τὰ ἑξῆς θαυμάσια λόγια· μὴν φοβᾶσαι, παιδί μου, ποὺ μείναμε φτωχοί· θὰ ἔχεις πολλὰ πλούτη στὴν διάθεσή σου, ἂν σέβεσαι τὸν Θεό, ἂν μένεις καθαρὸς ἀπὸ ἁμαρτίες καὶ ἂν ἀγωνίζεσαι νὰ ζεῖς μὲ τρόπο εὐάρεστο στὸν Θεό».
Ἀφοῦ ὁλοκλήρωσε τὶς πατρικὲς παρακαταθῆκες ὁ Τωβὶτ εἶπε στὸν Τωβία ὅτι ἔχει καταθέσει δέκα τάλαντα ἀσῆμι στὸν Γαβαὴλ στοὺς Ράγους τῆς Μηδίας, τὰ ὁποῖα τοῦ ἀνήκουν.
Ὁ Τωβίας ὑποσχέθηκε στὸν πατέρα του ὅτι θὰ τηρήσει μὲ σεβασμὸ αὐτὲς τὶς προσταγὲς καὶ ἀναρωτήθηκε πῶς θὰ μποροῦσε νὰ πάρει τὰ χρήματα ἐκεῖνα, ἀφοῦ δὲν γνώριζε τὸν Γαβαήλ. Ὁ Τωβὶτ τοῦ ἔδωσε ἀποδεικτικὸ γραμμάτιο καὶ τοῦ ζήτησε νὰ βρεῖ ἕναν ὁδηγό, γιὰ νὰ τὸν συνοδεύσει στὸ ταξίδι.
Πραγματικά, κατ\’ οἰκονομίαν Θεοῦ βρῆκε τὸν Ραφαήλ, ὁ ὁποῖος ἦταν ἄγγελος τοῦ Θεοῦ καὶ δέχτηκε πρόθυμα νὰ τὸν συνοδεύσει. Μὲ τὴν εὐχὴ καὶ τὴν εὐλογία τῶν γονέων του ξεκίνησε ὁ Τωβίας μὲ τὸν Ραφαὴλ τὸ ταξίδι τους, ἐνῶ ὁ Τωβὶτ παρηγοροῦσε τὴν γυναίκα του νὰ μὴν στενοχωριέται, καθὼς – χωρὶς νὰ γνωρίζει ὅτι ὁ Ραφαὴλ ἦταν ἄγγελος – ἄγγελος τοῦ Θεοῦ θὰ τὸν συνόδευε καὶ θὰ τὸν προστάτευε. Μαζί τους στὸ ταξίδι, τοὺς ἀκολούθησε συντροφικὰ καὶ τὸ σκυλὶ τοῦ Τωβία!
Καθὼς ταξίδευαν, ἕνα βράδυ ἔφτασαν στὸν ποταμὸ Τίγρη καὶ ὁ Τωβίας κατέβηκε νὰ πλύνει τὰ πόδια του. Τότε ἕνα μεγάλο ψάρι πετάχτηκε ἔξω ἀπὸ τὸ ποτάμι καὶ ἤθελε νὰ καταβροχθίσει τὸν Τωβία. Ὁ ἄγγελος τοῦ εἶπε, ὅμως, νὰ πιάσει τὸ ψάρι, ὅπως καὶ ἔκανε ἐκεῖνος καὶ τὸ ἔβγαλε στὴν στεριά.
Στὴν συνέχεια, τοῦ ὑπέδειξε νὰ βγάλει τὴν καρδιά, τὸ συκώτι καὶ τὴν χολὴ τοῦ ψαριοῦ καὶ νὰ τὰ κρατήσει, τὸ δὲ ψάρι τὸ ἔψησαν καὶ τὸ ἔφαγαν.
Πλησιάζοντας στοὺς Ράγους, εἶπε ὁ ἄγγελος στὸν Τωβία ὅτι θὰ διανυκτερεύσουν στὸν Ραγουήλ, πατέρα τῆς Σάρρας, γιὰ τὴν ὁποία μιλήσαμε προηγουμένως, καὶ ὅτι σύμφωνα μὲ τὸν νόμο εἶχε δικαίωμα νὰ τὴν παντρευτεῖ λόγω συγγένειας τῶν οἰκογενειῶν τους.
Ἦταν κοπέλα ὄμορφη καὶ συνετή, μὲ μεγάλη περιουσία, ἀλλὰ καὶ πολὺ βασανισμένη, καθὼς ἑπτὰ σύζυγοι, ποὺ τὴν παντρεύτηκαν ὅλοι πέθαναν τὴν πρώτη νύχτα τοῦ γάμου.
Στοὺς δισταγμοὺς τοῦ Τωβία ὁ Ραφαὴλ ἀπάντησε ὅτι δὲν πρόκειται νὰ πάθει κανένα κακὸ ἀλλά, ὅταν μπεῖ στὸ νυφικὸ δωμάτιο νὰ πάρει ἀναμμένα κάρβουνα ἀπὸ τὸ θυμιατῆρι καὶ νὰ βάλει ἐκεῖ πάνω νὰ καοῦν ἡ καρδιὰ καὶ τὸ συκώτι ἐκείνου τοῦ ψαριοῦ καὶ τὸ δαιμόνιο θὰ φύγει γιὰ πάντα ἀπὸ ἐκεῖ.
Ἐπίσης, τὸν συμβούλεψε, πρὶν πλαγιάσουν νὰ προσευχηθοῦν θερμὰ στὸν Θεό, ὁ Ὁποῖος θὰ τοὺς προστάτευε. Γιατί· «αὐτὴ ἦταν πάντα προορισμένη γιὰ σένα· ἐσὺ θὰ τὴ σώσεις καὶ θὰ \’ρθεῖ μαζί σου, καὶ πιστεύω ὅτι μ\’αὐτὴν θὰ ἀποκτήσεις παιδιά».
Ὁ Τωβίας, ὅταν ἄκουσε αὐτὰ τὰ λόγια, ἀγάπησε ὁλόψυχα τὴν κοπέλα καὶ ἀφοσιώθηκε ὁλοκληρωτικὰ σὲ αὐτήν!
Ὅταν ἔφτασαν στὰ Ἐκβάτανα καὶ πλησίασαν στὸ σπίτι τοῦ Ραγουὴλ ἡ Σάρρα τοὺς προϋπάντησε καὶ τοὺς ὑποδέχτηκε στὸ σπίτι. Μόλις ἔμαθε ὁ Ραγουὴλ ὅτι ὁ Τωβίας εἶναι γιὸς τοῦ πολυαγαπημένου του Τωβίτ, πετάχτηκε πάνω ἀπὸ τὴν χαρὰ του συγκινημένος καὶ τὸν εὐλόγησε μέσα ἀπὸ τὴν καρδιά του, ἐνῶ στενοχωρέθηκε βαθειὰ μαθαίνοντας ὅτι ὁ Τωβὶτ εἶχε τυφλωθεῖ.
Ἡ χαρά τους, ὅπως ἦταν παράδοση στὰ μέρη τῆς ἀνατολῆς, ἐκφράστηκε μὲ πλούσια φιλοξενία καὶ ἐπίσημο τραπέζι.
Στὴν συνέχεια ὁ ἄγγελος Ραφαὴλ μίλησε στὸν Ραγουὴλ ἐκ μέρους τοῦ Τωβία ζητώντας τὴν Σάρρα γιὰ γυναίκα του.
Ὁ Ραγουὴλ μὲ μεγάλη εἰλικρίνεια εἶπε στὸν Τωβία τὸ ἱστορικό της κόρης της μὲ τοὺς θανάτους τῶν συζύγων της ἀλλὰ ἐκεῖνος ἀπτόητος ἐπέμενε ὅτι θέλει ὁπωσδήποτε νὰ τὴν παντρευτεῖ.
Τότε ὁ Ραγουὴλ κάλεσε τὴν Σάρρα καὶ σύναψαν τὸν γάμο, σύμφωνα μὲ τὸν νόμο τοῦ Μωϋσῆ.
Ἡ Σάρρα ἦταν καὶ αὐτὴ πολὺ φοβισμένη καὶ στενοχωρημένη ἀλλὰ ἡ μητέρα της, ἡ Ἔδνα, τὴν ἐνθάρρυνε λέγοντας ὅτι ὁ Θεὸς δὲν θὰ ἐπιτρέψει νὰ γίνει ἄλλο κακό.
Ὅταν ὁ Τωβίας καὶ ἡ Σάρρα μπῆκαν στὸ νυφικὸ δωμάτιο, ὁ Τωβίας ἀκολούθησε πιστὰ τὶς ὁδηγίες τοῦ ἀγγέλου, ἔκαψε τὴν καρδιὰ καὶ τὸ συκώτι τοῦ ψαριοῦ στὸ θυμιατῆρι καὶ μὲ τοὺς καπνοὺς αὐτοὺς τὸ δαιμόνιο ἐκδιώχτηκε παντοτινὰ ἀπὸ ἐκεῖ, οὔτε μπόρεσε ποτὲ νὰ ξαναπειράξει τὴν Σάρρα.
Ἐπίσης, πρὶν πλαγιάσουν, προσευχήθηκαν καὶ οἱ δύο θερμὰ στὸν Θεὸ εὐχαριστώντας καὶ δοξάζοντάς Τον καρδιακά, ποὺ εὐλόγησε τὸν Γάμο τους καὶ ὁ Τωβίας ἐξομολογήθηκε τὴν ἀληθινὴ ἀγάπη του γιὰ τὴν Σάρρα καὶ τὴν ἐπιθυμία του νὰ ζήσει μαζί της ὁλόκληρη τὴν ζωή του, καθὼς τὸ κίνητρό του ἦταν ἡ ἀγάπη καὶ ὄχι ἡ ἱκανοποίηση ἑνὸς παροδικοῦ πάθους.
Ὁ Ραγουὴλ φοβούμενος ὅτι θὰ πεθάνει ὁ Τωβίας ἔσκαψε ἕναν τάφο, γιὰ νὰ τὸν θάψουν μυστικὰ καὶ νὰ μὴν μάθει κανεὶς τίποτα. Ἀλλὰ ὅταν ἔμαθε ὅτι ὁ Τωβίας ζοῦσε ἀνέπεμψε θερμὴ δοξολογία καὶ εὐχαριστία στὸν Θεὸ καὶ Τὸν παρακάλεσε νὰ εὐλογεῖ πάντα τὰ παιδιά του.
Ἀκολούθησαν δεκατέσσερις ἡμέρες γαμήλιας γιορτῆς καὶ συμποσίου, ἐνῶ ὁ Τωβίας παρακάλεσε τὸν Ραφαὴλ νὰ πάει ἐκ μέρους του στὸν Γαβαὴλ στοὺς Ράγους τῆς Μηδείας καὶ νὰ ἐξαργυρώσει τὸ γραμμάτιο, ὅπως καὶ ἔγινε.
Οἱ γονεῖς τοῦ Τωβία, ὡστόσο, ἀνησυχοῦσαν πολύ, γιατί ὁ γιὸς τους εἶχε καθυστερήσει περισσότερο ἀπὸ ὅσο ὑπολόγιζαν καὶ περισσότερο ἡ μητέρα του, ὅπως ὅλες οἱ μάνες τοῦ κόσμου ἀγωνιοῦν γιὰ τὰ παιδιά τους, ἦταν σίγουρη ὅτι κάποιο μεγάλο κακὸ καὶ συμφορὰ βρῆκε τὸ παιδί τους.
Ὅταν ὁλοκληρώθηκαν οἱ δεκατέσσερις μέρες τῆς γιορτῆς, ὁ Τωβίας μὲ τὴν Σάρρα πῆραν τὴν εὐχὴ καὶ τὴν εὐλογία τῶν γονέων της, γιὰ νὰ ἐπιστρέψουν.
Ὁ Ραγουὴλ συμβούλεψε τὴν κόρη του· «νὰ σέβεσαι τὰ πεθερικά σου· αὐτοὶ τώρα γονεῖς σου. Μακάρι νὰ ἀκούω πάντα καλὰ λόγια γιὰ ἐσένα».
Ἐνῶ ἡ Ἔδνα, μητέρα τῆς Σάρρας εἶπε στὸν Τωβία· «ἀγαπητό μου παιδί, ὁ Κύριος τοῦ οὐρανοῦ νὰ σὲ ὁδηγήσει πίσω στὸ σπίτι σου μὲ ἀσφάλεια καὶ νὰ μὲ ἀξιώσει καὶ ἐμένα νὰ δῶ καὶ νὰ χαρῶ ἐγγόνια ἀπὸ ἐσᾶς. Σοῦ παραδίνω τὴν κόρη μου καὶ σοῦ τὴν ἐμπιστεύομαι· μὴν τὴν στενοχωρήσεις ποτέ».
Στὸν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς ὁ Ραφαὴλ καὶ ὁ Τωβίας προπορεύτηκαν, ἐνῶ τοὺς ἀκολουθοῦσε πιστὰ καὶ τὸ σκυλὶ τοῦ Τωβία, γιὰ νὰ προετοιμάσουν τὸ σπίτι.
Ἡ μητέρα του ἡ Ἄννα ἀγνάντευε τὸν δρόμο καὶ περίμενε μὲ ἀγωνία καὶ μόλις τοὺς εἶδε ἔτρεξε νὰ τὸ ἀναγγείλει στὸν Τωβίτ. Ὅταν ἔφτασε τὸ παιδί της, τὸν ἀγκαλίασε σφιχτὰ καὶ ἔκλαιγε μὲ δάκρυα χαρᾶς.
Ὁ Τωβὶτ σκοντάφτοντας λόγω τῆς τύφλωσης, βγῆκε καὶ αὐτὸς μὲ κόπο νὰ προϋπαντήσει τὸν γιό του. Τότε ὁ Τωβίας, ὅπως τοῦ εἶχε ὑποδείξει ὁ ἄγγελος, ἄλειψε μὲ τὴν χολὴ τοῦ ψαριοῦ, ποὺ εἶχε φυλάξει, τὰ μάτια τοῦ πατέρα του καὶ ὅταν ἐκεῖνος τὰ ἔτριψε ξεφλουδίστηκαν καὶ ἔφυγαν τὰ λευκὰ στίγματα καὶ εἶδε τὸν γιό του. Πλημμυρισμένος στὰ δάκρυα δόξασε καὶ εὐχαρίστησε τὸν Θεὸ γιὰ τὸ μεγάλο θαῦμα καὶ τὴν θεραπεία του.
Οἱ χαρὲς καὶ οἱ συγκινήσεις, ὅμως, διαδέχονταν ἡ μία τὴν ἄλλη, καθὼς ὁ Τωβίας τοὺς διηγεῖτο ὅλα τὰ θαυμαστὰ γεγονότα, ποὺ συνέβησαν στὸ ταξίδι του.
Ὁ Τωβὶτ ἔσπευσε νὰ βγεῖ στὴν πύλη τῆς Νινευῆ, γιὰ νὰ προϋπαντήσει τὴν νύφη του, τὴν καλωσόρισε καὶ τὴν ὑποδέχτηκε μὲ μεγάλη ἀγάπη καὶ συνέχισαν τὴν γαμήλια γιορτὴ γιὰ ἄλλες ἑφτὰ ἡμέρες.
Στὴν συνέχεια ὁ ἄγγελος τοῦ Θεοῦ, ὅταν πρόθυμα ζήτησαν ὁ Τωβὶτ καὶ ὁ Τωβίας νὰ τοῦ καταβάλλουν τὴν ἀμοιβή του, τοὺς κάλεσε καὶ τοὺς εἶπε νὰ δοξάζουν, νὰ εὐχαριστοῦν καὶ νὰ τιμοῦν τὸν Θεὸ καὶ νὰ φανερώνουν τὰ θαυμαστὰ ἔργα Του σὲ ἐκείνους.
Τοὺς συμβούλεψε νὰ κάνουν πάντα τὸ καλὸ καὶ νὰ συνδυάζουν τὴν προσευχὴ μὲ νηστεία, ἐλεημοσύνες καὶ τήρηση τοῦ θείου νόμου. Νὰ εἶναι τίμιοι καὶ νὰ μὴν ἀμελοῦν ποτὲ τὴν ἐλεημοσύνη.
Μετὰ τὶς ἅγιες αὐτὲς συμβουλὲς τοὺς ἀποκάλυψε ὅτι εἶναι ἄγγελος τοῦ Θεοῦ, ποὺ μετέφερε σὲ Ἐκεῖνον τὶς θερμὲς καὶ καρδιακὲς προσευχὲς τοῦ Τωβὶτ καὶ τῆς Σάρρας, ἀλλὰ καὶ ὅτι ἦταν πάντα ἄγρυπνος φύλακας τοῦ Τωβίτ, ὅταν ἔθαβε τοὺς νεκροὺς καὶ ὅταν ἀκόμα ἄφηνε τὸ φαΐ του στὴν μέση, γιὰ νὰ φροντίσει τὴν ταφὴ ἐκείνου τοῦ νεκροῦ, τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς πάλι ἦταν μαζί του.
Γιὰ αὐτὸ τὸν ἔστειλε ὁ Θεὸς νὰ θεραπεύσει καὶ τοὺς δύο, τὸν Τωβὶτ καὶ τὴν Σάρρα. «Ἐγὼ εἶμαι ὁ Ραφαήλ, ἕνας ἀπὸ τοὺς ἑφτὰ ἁγίους ἀγγέλους ποὺ παρίστανται ἐνώπιον τῆς Θείας Δόξης καὶ μεταφέρουν στὸν Θεὸ τὶς προσευχὲς τῶν ἁγίων».
Ὁ Τωβὶτ καὶ ὁ Τωβίας ταράχτηκαν καὶ ἔπεσαν φοβισμένοι μὲ τὸ πρόσωπο στὴ γῆ, ἐνῶ ὁ ἄγγελος τοὺς ἀποχαιρέτησε καὶ τοὺς ἔδωσε ἐντολὴ νὰ γράψουν σὲ βιβλίο τὴν ἱστορία αὐτή.
Ὅταν σηκώθηκαν ἀπὸ τὸ ἔδαφος, ὁ ἄγγελος εἶχε ἐξαφανιστεῖ καὶ ἐκεῖνοι ποτὲ δὲν ἔπαψαν νὰ διηγοῦνται τὰ μεγάλα καὶ θαυμαστὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Τωβὶτ ἔγραψε τότε μία θαυμάσια εὐχαριστήρια προσευχή.
Ὅταν ἔχασε τὸ φῶς του ἦταν πενηνταοκτὼ ἐτῶν καὶ ἑξηνταέξι, ὅταν θεραπεύτηκε, ἐνῶ συνέχισε τὴν θεάρεστη ζωή του μὲ ἐλεημοσύνες, μὲ φόβο Θεοῦ καὶ εὐχαριστώντας Τον ἀδιάλειπτα.
Πρὶν πεθάνει, ἔδωσε τὶς τελευταῖες συμβουλὲς στὸν Τωβία καὶ τὸν παρακίνησε νὰ μεταναστεύσει ἀπὸ τὴν Νινευῆ στὴ Μηδία, καθὼς ὁ Προφήτης Ἰωνᾶς εἶχε προφητεύσει τὴν καταστροφή της.
Τοῦ τόνισε τὴν σημασία τῆς τήρησης τοῦ νόμου καὶ τῶν ἐντολῶν, τῆς εὐσπλαχνίας καὶ τῆς δικαιοσύνης.
Μιλώντας μὲ παραδείγματα γιὰ τὴν δύναμη τῆς ἐλεημοσύνης παρέδωσε τὴν ψυχή του στὸν Κύριο σὲ ἡλικία ἑκατὸν πενῆντα ὀκτὼ ἐτῶν!
Ὁ Τωβίας φρόντισε μὲ σεβασμὸ γιὰ τὴν ταφὴ τῶν γονέων του καὶ ἀκολουθώντας τὴν πατρικὴ νουθεσία ἔφυγε ἀπὸ τὴν Νινευῆ καὶ πῆγε μαζὶ μὲ τὴν γυναίκα του καὶ τοὺς γιούς του στὰ Ἐκβάτανα, στὸν πεθερὸ του Ραγουήλ.
Ἔζησε εὐλογημένος, φρόντισε μὲ σεβασμὸ τὴν ταφὴ καὶ τῶν πεθερικῶν του, ἐνῶ ὁ ἴδιος πέθανε σὲ ἡλικία ἑκατὸν εἴκοσι ἑφτὰ ἐτῶν.
Πρὶν πεθάνει, ἔμαθε γιὰ τὴν καταστροφὴ τῆς Νινευῆ ἀπὸ τοὺς Ἀσσύριους καὶ τὸν Ναβουχοδονόσορα.
Αὐτὸ εἶναι τὸ θαυμάσιο βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ποὺ διηγεῖται τὴν ἱστορία τοῦ Τωβὶτ καὶ ἔχει τὸ ὄνομά του.
Φανερώνει καὶ αὐτό, τὸν ἀνεκτίμητο πνευματικὸ πλοῦτο, ποὺ μᾶς πρόσφερε ὁ Θεὸς μὲ τὰ θεόπνευστα ἁγιογραφικὰ λόγια.
Καὶ εἶναι βέβαιο ὅτι, ἂν ἐμεῖς μὲ ἀγαθὴ διάθεση τὰ μελετοῦμε, πολὺ μεγάλη θὰ εἶναι ἡ ὠφέλειά μας. Ἀπὸ τὸ βιβλίο αὐτό, λοιπόν, συνάγουμε καὶ τὰ παρακάτω διδάγματα.
Πρῶτο, ὅτι εἶναι πολὺ σημαντικὸ πράγμα ἕνας ἄνθρωπος νὰ παραμένει πιστὸς στὸν Θεὸ καὶ νὰ τηρεῖ μὲ εὐλάβεια τὶς θρησκευτικὲς παραδόσεις, ἀκόμα καὶ ἂν ὅλοι οἱ ἄλλοι ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ καὶ ἀποστατήσει ἀπὸ τὸν ἀληθινὸ Θεό.
Δεύτερο, ἡ δύναμη καὶ ἡ ἀξία τῆς ἐλεημοσύνης. Ἰδιαίτερα, ὅταν αὐτὴ ἐκφράζεται μὲ τρόπους δύσκολους καὶ τολμηρούς, ὅπως ἡ φροντίδα τῶν ἄταφων νεκρῶν ἀπὸ τὸν Τωβίτ.
Τρίτον, ὅτι ἡ ὁδὸς τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν Θεὸ εἶναι δυσερμήνευτη καὶ ἀκατανόητη ἀκόμα, καθὼς βλέπουμε τὸν δίκαιο δοῦλο Του, Τωβίτ, νὰ δοκιμάζεται ἔντονα καὶ σκληρὰ ἀμέσως μετὰ ἀπὸ μία σπουδαία ἀγαθοεργία.
Τέταρτο, ὅτι ἡ προσευχὴ πιστῶν ἀνθρώπων, τῶν ὁποίων ἡ ψυχὴ εἶναι «περίλυπος ἕως θανάτου» εἰσακούεται ἀπὸ τὸν Θεό, ὁ Ὁποῖος ἀπαντᾶ μὲ ἰδιαίτερα θαυμαστοὺς τρόπους.
Πέμπτο, ὅτι ὁ σεβασμὸς καὶ ἡ ὑπακοὴ τῶν παιδιῶν πρὸς τοὺς γονεῖς εὐλογεῖται ἰδιαίτερα ἀπὸ τὸν Θεό.
Ἕκτο, ἡ ἱερότητα τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου. Ἱερότητα, ἡ ὁποία θεμελειώνεται στὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ καὶ στὴν ἀληθινὴ καὶ ὁλόκαρδη ἀγάπη μεταξὺ τῶν συζύγων.
Ὅταν, μάλιστα, οἱ νέοι ἀσκοῦνται στὸ θέμα τῆς ἐγκράτειας πρὶν τὸν Γάμο καὶ δὲν ὁδηγοῦνται σὲ αὐτὸν γιὰ τὴν ἱκανοποίηση παροδικοῦ πάθους, ὁ Θεὸς ἀποκαλύπτει σὲ αὐτοὺς καὶ τὸν/τὴν κατάλληλο σύζυγο.
Ἕβδομο, ἡ ὑπομονὴ στὴν προσευχή. Ἡ θεία σοφία καὶ ἀγάπη ἀπαντᾶ σὲ χρόνο διαφορετικὸ πολλὲς φορὲς ἀπὸ τὰ δικά μας αἰτήματα στὴν προσευχή μας. Σὲ κάθε περίπτωση, ὅμως, αὐτὸ γίνεται γιὰ τὴν πνευματική μας ὠφέλεια καὶ προκοπὴ καὶ ὄχι ἐπειδὴ ὁ Θεὸς δὲν ἀκούει ἢ ἀργεῖ νὰ ἀπαντήσει, σύμφωνα μὲ τὰ δικά μας δεδομένα.
Ὄγδοο, ἡ ζωντανὴ παρουσία καὶ ἡ βοήθεια τῶν ἁγίων ἀγγέλων στὴ ζωή μας μὲ τρόπους πολλὲς φορὲς ἀφανεῖς καὶ ἄγνωρους σὲ ἐμᾶς.
Ἔνατο, ἡ σημασία τῆς εὐχαριστίας καὶ τῆς δοξολογίας πρὸς τὸν Θεό.
Δέκατο καὶ τελευταῖο, ἡ ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα· γιατί συμβαίνει πολλὲς φορὲς οἱ δίκαιοι καὶ ἀγαθοὶ ἄνθρωποι νὰ δοκιμάζονται σκληρά, ἐνῶ οἱ ἁμαρτωλοὶ νὰ εὐημεροῦν;
Ἡ ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα αὐτὸ ἀνάγεται στὴν ἀληθινὴ πίστη καὶ ἐμπιστοσύνη στὸν Θεὸ καὶ τὴν ἀγόγγυστη ὑπακοὴ στὸ θεῖο θέλημα.
Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ποτὲ δὲν αἴρεται ἢ ἀμφισβητεῖται ὅπως ἐπίσης οὔτε ἡ σοφία καὶ ἡ δικαιοσύνη Του. Ἐπέτρεψε ὀκτὼ χρόνια δοκιμασίας γιὰ τὸν Τωβὶτ ἀλλὰ τοῦ ἐπεφύλαξε ἄλλα ἐνενῆντα δύο πλούσιας εὐλογίας.
Ἔχασε ἑπτὰ συζύγους ἡ Σάρρα, πρὶν τοὺς γνωρίσει, τὴν πρώτη νύχτα τοῦ Γάμου, ἀλλὰ ὁ Θεὸς τῆς φανέρωσε καὶ τῆς ἔστειλε σύζυγο εὐλογημένο τὸν Τωβία, ὁ ὁποῖος τὴν ἀγάπησε μὲ ὅλη τὴν καρδιά του, πρὶν ἀκόμα τὴν γνωρίσει.
Ὁ Θεὸς Πατέρας ἀγαπᾶ πάντοτε τὰ παιδιά Του, εἶναι κοντά τους στὴν περίοδο τῆς θλίψης καὶ τῆς δοκιμασίας ἀλλὰ δὲν θὰ τὰ ἐξουδενώσει.
Ὅταν Ἐκεῖνος κρίνει, θὰ παρέμβει σωτήρια μὲ τρόπους θαυμαστοὺς ἀποκαλύπτοντας τὴν ἀγάπη Του.
