Το στρογγύλεμα των λέξεων και το ξεγύμνωμα των προθέσεων
Ομιλεί ο π. Διονύσιος Κατερίνας προϊστάμενος του Ιερού Ναού Αγίας Παρασκευής στον ομώνυμο δήμο.
Στην ομιλία ακούμε το πνευματικοπαίδι του μακαριστού π. Χριστοδούλου τον π. Διονύσιο Κατερίνα…Και μια και μιλάμε για στρογγύλεμα..λέξεων…..Γιατί οι κακές λέξεις περιέχουν το “ου”;
Τι κοινό έχουν οι λέξεις, τσιγκούνης, φουκαράς, φαφούτης, μουτζούρης, δούλος και ρουφιάνος; Όλες περιέχουν τον δίφθογγο ου. Και συγχρόνως έχουν αρνητική σημασία.Οι ήχοι μιας λέξης δεν είναι εντελώς άσχετοι από το νόημά της. Αυτό έχει παρατηρηθεί εδώ και πολλά χρόνια, από την εποχή του Σωκράτη.Σύμφωνα με τον Σωκράτη, δεν είναι τυχαίο ότι η λέξη ροή περιέχει το γράμμα ρο διότι αυτό υποδηλώνει κίνηση. Οι λέξεις κρούω, θραύω, ερείκω (κοπανίζω), θρύπτω (κάνω θρύμματα), κερματίζω και ρυμβώ (στριφογυρίζω) περιέχουν το ρο. Το λάμδα σημαίνει ολίσθηση και βρίσκεται σε λέξεις με παρόμοιο νόημα. Ο Σωκράτης επισημαίνει επίσης ότι το φι, το ψι, το σίγμα και το ζήτα είναι φυσητικά γράμματα και γι’ αυτό χρησιμοποιούνται σε λέξεις όπως, φύσημα, ψυχρός, σεισμός και ζεστός. Ο παφλασμός, ο φλοίσβος, η βοή και ο γδούπος είναι μερικά παραδείγματα που δείχνουν ότι οι ήχοι μια γλώσσας μιμούνται τους ήχους της φύσης που νοηματικά αποδίδουν.Η κίνηση του αέρα παράγει τον ήχο φι.Τι κακό όμως έχει ο ήχος ου; Πρόκειται σαφώς για αρνητικό ήχο, άλλωστε το ου είναι στα αρχαία ελληνικά το αντίθετο του ναι. Σίγουρα είναι ένας ήχος που τρόμαζε τον πρωτόγονο άνθρωπο. Η κραυγή του λύκου, της αρκούδας και άλλων ζώων που αποτελούν κίνδυνο για τον άνθρωπο έχουν το ου. Δεν είναι τυχαίο ότι το μουγκρητό ή το μπουμπουνητό περιέχουν το ου.Στις μέρες μας, ένα ομαδικό ου σημαίνει αποδοκιμασία, γιουχάισμα. Όπως έλεγε και ένας παλιός πρωθυπουργός της Ελλάδας απευθυνόμενος στο πλήθος, «Δεν θέλω ου». Δεν φαίνεται λοιπόν περίεργο που λέξεις όπως το κουνούπι, το σκουλήκι και το τσιμπούρι έχουν μέσα τους το ου – τα όντα αυτά προκαλούν απέχθεια στον άνθρωπο.Ωστόσο υπάρχουν λέξεις που παρότι έχουν μέσα τους το ου δεν είναι καθόλου απεχθείς, όπως π.χ. το μπουμπούκι ή το φρούτο. Όμως ακόμα κι έτσι, εξαιτίας του καθόλου συμπαθούς αυτού ήχου, αυτές οι λέξεις μπορούν να γίνουν κακόηχες και υβριστικές: «Tι φρούτο είναι αυτό;» λέμε για κάποιον που φαντάζει περίεργος. Ούτε το μπουμπούκος, ένα χαϊδευτικό που χρησιμοποιήθηκε πριν λίγα χρόνια για ένα γνωστό πολιτικό από τη σύζυγό του, φαίνεται κολακευτικό. Γιατί λέμε κάποιον γαϊδούρι, νούμερο ή κουραμπιέ αν όχι για τον συγκεκριμένο ήχο; «Μούσι» ή «μούφα» όταν πρόκειται για κάτι ψεύτικο;Προσοχή λοιπόν στον ήχο των λέξεων γιατί μπορεί να μεταφέρουν ένα ψυχολογικό νόημα που ξεφεύγει από το νόημα της λέξης. Μπορεί κάποιος να μιλάει με τα καλύτερα λόγια για σας αλλά αν χρησιμοποιεί πολλά ου μάλλον σας βρίζει….