Καὶ τί ἐστιν ἀλήθεια;

Τί ρόλο παίζει τὸ ψέμμα στὴ ζωή μας; Φιλοσοφικὸ τὸ ἐρώτημα καὶ προσπάθειες ἀπαντήσεως φιλοξενοῦνται σὲ χιλιάδες περισπούδαστες μελέτες. Ἀνεκτὰ τὰ κατὰ συνθήκην ψεύδη, ποὺ διευκολύνουν τὴ ζωή μας. Εὐδοκιμεῖ καὶ τὸ πολιτικὸ ψεῦδος, τὸ ὁποῖο κυριαρχεῖ καὶ τὸ ζοῦμε ἰδιαίτερα στὸν τόπο μας. Τὰ πολιτικὰ κόμματα διαπρέπουν σ\’ αὐτὸ καὶ ἀξίζει νὰ δοῦμε τί ὑποστηρίζουν σχετικὰ κάποιοι σπουδαῖοι ἄνδρες.

«Ἡ πολιτικὴ εἶναι ἡ τέχνη τῆς ψευδολογίας» εἶχε ἀποφανθεῖ πρὶν ἀπὸ περίπου 250 χρόνια ὁ πολὺς Βολταῖρος.

Τὸ κάνει πιὸ συγκεκριμένο ὁ μέγας κοινωνιολόγος Μὰξ Βέμπερ ἰσχυριζόμενος: «Τὰ κόμματα ἀνταγωνίζονται ἄλληλα ὁλότελα χωρὶς ἀρχές. Εἶναι καθαρὲς ἑνώσεις θεσιθηρῶν ποὺ συντάσσουν τὰ μεταβαλλόμενα προγράμματά τους ἀνάλογα μὲ τὶς πιθανότητες ποὺ ἔχουν νὰ ἀγρεύουν ψήφους». Τὸ διαισθανόμαστε αὐτὸ ἢ καὶ τὸ γνωρίζουμε πολὺ καλά. Ἄλλωστε τὰ ἴδια τὰ κόμματα ἀλληλοκατηγοροῦνται γιὰ τὰ ψέμματά τους.

Καὶ καλά, θὰ μοῦ πεῖτε, οἱ ἰδεολογίες καὶ τὰ ὁράματά τους μὲ τὰ ὁποῖα γοητεύουν τὰ πλήθη; Ὁ διαπρεπὴς γάλλος πολιτικὸς Μισὲλ Ροκὰρ ἀπαντᾶ ὠμότατα: «Ὅλες οἱ ἰδεολογίες ποὺ ἰσχυρίζονται ὅτι μποροῦν νὰ κάνουν τὸ ὄνειρο πραγματικότητα ἁπλῶς κάνουν νὰ τρέχει τὸ αἷμα τῶν ἀνθρώπων. Οἱ ἰδεολογίες χρησιμεύουν γιὰ νὰ καταλάβεις τὴν ἐξουσία, ὄχι γιὰ νὰ τὴν ἀσκήσεις». Προσοχή: εἶναι σοσιαλιστής, συνεπῶς ἰδεαλιστής.

Ἄλλωστε καὶ ὁ λαὸς ἀποδέχεται τὸ ψεῦδος: «Ἂν θέλεις νὰ κερδίσεις τὴ συμπάθεια τῆς μάζας, πρέπει νὰ τῆς λὲς τὰ πιὸ ἠλίθια καὶ τὰ πιὸ ὠμὰ ψέματα» ὑποστήριζε ὁ πανοῦργος Ἀδόλφος Χίτλερ. Καὶ τὸ ἀληθές τοῦ λόγου τῆς Ἄκρας Δεξιᾶς ἔρχεται νὰ ἐπιβεβαιώσει ἡ Ἄκρα Ἀριστερὰ μὲ τὸν σύντροφο Βλαδίμηρο Λένιν ποὺ διαβεβαίωνε ὅτι «ἕνα ψέμα ἐπαναλαμβανόμενο γίνεται ἀλήθεια». Περίτρανη ἐπιβεβαίωση, τὰ ἑκατοντάδες ἑκατομμύρια ποὺ ἐπὶ πολλὲς γενεὲς πίστεψαν καὶ πιστεύουν καὶ τοὺς δύο λαοπλάνους.

Καλά, καὶ τόσο ἀφελεῖς καὶ ἀνόητοι εἶναι οἱ ἀποδέκτες τῶν ψευδῶν; «Ἡ πείρα εἶναι μία χτένα τὴν ὁποία ὁ Θεὸς χαρίζει στὸν ἄνθρωπο μόνο ὅταν τοῦ ἔχουν πέσει τὰ μαλλιὰ» μᾶς θυμίζει μελαγχολικὰ ὁ μεγάλος τιμονιέρης Μάο Τσὲ Τοὺνγκ ποὺ ἤξερε νὰ πείθει τοὺς διαφωνοῦντες μὲ τὸν πιὸ ἀποτελεσματικὸ τρόπο. Τὰ ἑκατομμύρια τῶν θυμάτων του μάταια προσπαθοῦν νὰ μᾶς τὰ ὑπενθυμίζουν ὅλα αὐτά.

«Τίποτε δὲν εἶναι τόσο θαυμαστὸ στὴν πολιτικὴ ὅσο ἡ φτωχὴ μνήμη» ἐξηγεῖ ὁ μέγας οἰκονομολόγος Τζὸν Κένεθ Γκαλμπρέϊθ. Ἡ τεχνολογικὴ πρόοδος προσετέθη ἄλλωστε στὶς στρατιὲς τῶν πολιτικῶν γιὰ νὰ πλασάρει καὶ ἐκείνη τὰ πιὸ ὡραῖα ψέμματα: «Δῶστε μου μία τηλεόραση (…) καὶ θὰ κάνω τοὺς ἀνθρώπους νὰ πιστέψουν ὅτι τὸ νερὸ βράζει στοὺς πενήντα βαθμοὺς ὑπὸ τὸ μηδὲν καὶ ἀντιστρόφως γίνεται πάγος σὲ θερμοκρασία 50 βαθμῶν πάνω ἀπὸ τὸ μηδὲν» πλειοδοτοῦσε ὁ μέγας σοσιαλιστὴς φιλόσοφος Μπέρτραν Ράσελ. Καὶ ποῦ νὰ γνώριζε τὶς δυνατότητες τοῦ Ιnternet…

Ἀλλὰ ἂς τὸ φιλοσοφήσουμε, ὅπως συνιστᾶ ὁ Λούντβιχ Βιτγκενστάϊν: «Γιατί νὰ λέει κανεὶς τὴν ἀλήθεια ὅταν τὸν συμφέρει τὸ ψέμμα;». Αὐτὸ τὸ γνωρίζουν πολὺ καλὰ καὶ τὰ κόμματα καὶ κάποιες ἰδεολογίες ποὺ χάρη σ\’ αὐτὸ εὐδοκιμοῦν.

  Ἐφημερίς Τὸ Βῆμα, 15-8-2014