Δέν εἶναι λίγοι, οὔτε φείδονται ἐπαίνων καί ἐγκωμίων οἱ ὕμνοι πού ἔχουν γραφεῖ γιά τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Ὕμνοι γεμάτοι ἀπ’ τά χαρίσματα καί τά δῶρα μέ τά ὁποῖα τήν προίκισε ὁ Θεός. Ἡ ταπείνωσις, ἡ ἀγάπη, ἡ ἁγιότης, ἡ πίστη, ἡ μητρική παρρησία καί ἡ μεσιτεία της εἶναι μόνο μερικά μέ τά ὁποῖα ἐτίμησε ἀξίως τήν μητέρα Του ὁ Κύριός μας καί τήν ἀνέδειξε ὡς \”τήν τιμιωτέραν τῶν Χερουβείμ καί ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ\”.
Γι’ αὐτό δέν ὑπάρχει ἱερή ἀκολουθία ἤ ἱεροπραξία στήν ὁποία νά μή γίνεται ἐπίκληση τοῦ ἱεροῦ ὀνόματός της. Δέν ὑπάρχει ὀρθόδοξος ναός πού νά μήν κοσμεῖται ἀπό τοιχογραφίες ἤ φορητές εἰκόνες μέ τήν ἁγία της μορφή. Δέν ὑπάρχουν χείλη χριστιανικά – πλήν ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων – πού νά μήν ἔχουν προφέρει τό Πανάγιο ὄνομά της σέ κάποια δύσκολη στιγμή τῆς ζωῆς τους.
Δέν εἶναι αὐθαιρεσία ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ, οὔτε βέβαια μεροληπτική στάση ἡ ἐξαιρετική αὐτή τιμή πρός τό πρόσωπό της. Εἶναι ἡ δικαία ἐπιβράβευση πρός Ἐκείνη γιά τό πλῆθος τῶν ἀρετῶν Της, γιά τήν ἀγάπη Της, γιά τήν ἀφοσίωσή Της καί γιά τήν ἀναντίρρητη ὑπακοή Της στίς ἐντολές Του. Μά πάνω ἀπ’ ὅλα εἶναι τό ἀποτέλεσμα τῆς παρουσίας τοῦ Παναγίου Πνεύματος στή ζωή Της. Ἡ Παναγία μᾶς ἀποκαλύπτει τήν \”Θεοφάνεια\” τῆς πνευματικότητος. Διότι Αὐτή εἶναι ὁ ἀνώτερος καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, σ’ ὁλόκληρη τήν κτίση. Μέ τήν παρουσία Της μᾶς ἀποκαλύπτει τήν ἀληθινή φύση καί τά οὐσιαστικά ἀποτελέσματα τῆς καθόδου τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού εἶναι ἡ πηγή τῆς ζωῆς τῆς ἐκκλησίας. Εἶναι ἕνα ´εἶδοςª κριτηρίου γιά τήν πνευματολογία.
Ἡ σχέση Της μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι μοναδική καί ἀρχετυπική. Μοναδική διότι μᾶς ἀποκαλύπτει τήν Παναγία ὡς ἕνα μοναδικό ἀνθρώπινο ὄν, μοναδική ὡς πρόσωπο, μοναδική στή σχέση Της μέ τό Χριστό, μοναδική λόγῳ τῆς θέσεώς Της στήν ἐκκλησία, μοναδική στίς σχέσεις Της μέ ὅλους μας καί τόν καθένα χωριστά. Εἶναι ὅμως καί ἀρχετυπική, δηλαδή πρωτότυπη, διότι μᾶς ἀποκαλύπτει τόν χαρακτήρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, στή σχέση Του μέ τήν κτίση καί πῶς Αὐτό φανερώνει στόν κόσμο τήν ἀληθινή Του φύση.
Ἡ ἱστορία τῆς Παναγίας μας στό Εὐαγγέλιο ἀρχίζει μέ τήν προσωπική Της Πεντηκοστή. \”Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπί σέ\” (Λουκ. 1.35). Ἀπ’ αὐτή τή φράση ἀντιλαμβανόμαστε τήν προσωπική σχέση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέ τήν Θεοτόκου. Ἡ κάθοδός Του καί ἡ ἐνοίκησίς Του εἶναι πού Τήν καθιστοῦν μοναδική ἐκκλησιαστική προσωπικότητα. Ἡ οἰκειοποίησις τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἐκ μέρους Της τήν κατέστησε πρόσωπο μοναδικό, φιλικό, πρόσωπο τόσο κοντινό στόν καθένα μας.
Γι’ αὐτό ἡ μεγαλύτερη χαρά πού μπορεῖ νά γευθεῖ ὁ ἄνθρωπος στήν ἐκκλησία, εἶναι νά γνωρίσει τήν Παναγία. Ἄν ἡ φιλία μ’ ἕνα πρόσωπο βιώνεται πάντοτε σάν δῶρο, τότε τί μποροῦμε νά ποῦμε γι’ αὐτή τή μοναδική κι ἀνεπανάληπτη φιλία καί κοινωνία ποὺ μᾶς δόθηκε ἀπ’ τό Ἅγιο Πνεῦμα; Ὅποιος γνωρίσει τό πανάγιο πρόσωπό Της, ἔχει τήν αἴσθηση ὅτι ζεῖ μαζί Της, μοιράζεται τήν ἴδια ζωή, καί ἔτσι ἀνακαλύπτει κάθε μέρα, ὅλο καί περισσότερους λόγους γιά νά Τήν ἀγαπᾶ. Ἡ Παναγία ἔχει τό Χριστό ὡς ζωή Της. Καί ὅποιος ἔχει τό Χριστό ὡς ζωή Του αὐτός εἶναι ἡ τέλεια ἀκεραιότητα, τό ἀπολύτως τέλειο ὡς ἄνθρωπος.
Ἄν κάτι γνωρίζουμε γιά τήν βασιλεία τῶν οὐρανῶν, γιά τό τί σημαίνει ὁλοκλήρωση καί τελειότητα, θέωση καί ἀνάληψη ἐν δόξῃ, αὐτό τό ὀφείλομε πρῶτα ἀπ’ ὅλα, ἐπειδή στήν ἐκκλησία γνωρίζουμε τήν Παναγία. Δίχως αὐτή τή γνώση, χωρίς τή συνεχῆ παρουσία Της στήν ἐκκλησία ὡς ἀγάπη, προσευχή, ὀμορφιά, εἰρήνη, χαρά καί πληρότητα, ὅλα θά παρέμεναν κενό γράμμα καί τίποτα ἀπ’ ὅλα αὐτά δέ θά μπορούσαμε νά ζήσουμε ὡς ἐμπειρία καί γνώση.
Χωρίς τή ζωντανή καί ἀδιάλειπτη παρουσία Της, ἡ ἐκκλησία θά ἦταν ἕνα κοσμικό ἵδρυμα, πού ἁπλά θά παρεῖχε κοσμικές ὑπηρεσίες καί θά ἐφάρμοζε κάποιες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Μιὰ τέτοια ἐκκοσμικευμένη ἐκκλησία ὅμως, εἶναι μιὰ ἐκκλησία χωρίς τό Ἅγιο Πνεῦμα καί χωρίς τήν Παναγία. Εὐτυχῶς ὅμως γιά μᾶς, Ἐκείνη εἶναι παροῦσα, ὄχι μόνο ὡς ἐμπειρία καί βίωμα, ἀλλά ὡς τό φωτισμένο κριτήριο γιά κάθε χριστιανό, καί ὡς τό μεγαλύτερο δῶρο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ὡς νέα Εὔα, πέτυχε ἐκεῖ πού ἀπέτυχε ἡ πρώτη Εὔα. Ἀποκατέστησε τήν τάξη τῆς δημιουργίας. Εἶναι ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα καί ὁ καθένας χωριστά. Εἶναι γέφυρα πού μᾶς ἕνωσε ξανά μ’ Ἐκεῖνον, πού μᾶς ἀγάπησε ἀπό καταβολῆς κόσμου. Εἶναι ἡ ἀνταπόκριση ὁλόκληρης τῆς ἀνθρωπότητας στήν κλήση τοῦ Χριστοῦ. Αὐτό ἐκφράζει πολύ καλά ἡ εἰκόνα Της, ἡ πλατυτέρα τῶν Οὐρανῶν, πού βρίσκεται στήν ἁψίδα κάθε ὀρθόδοξου Ναοῦ.
Ἡ ἀπόλυτη καί ὁλοκληρωτική ἕνωσή Της μέ τό Χριστό, εἶναι αὐτή πού νίκησε ἀκόμα καί τό θάνατό Της καί τήν κατέστησε ἀπαρχή καί ἀφετηρία τῆς κοινῆς Ἀνάστασης. Ἔτσι ἔγινε Ἐκείνη ἡ \”αὐγή μυστικῆς ἡμέρας\” τῆς βασιλείας τοῦ θεοῦ. Ἡ Παναγία μας εἶναι τό μεγαλύτερο δῶρο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν ἐκκλησία. Εἶναι ἡ μυστική καί ἄρρητη χαρά αὐτῶν πού κάνει ἡ ἐκκλησία σ’ αὐτόν τόν κόσμο. Εἶναι ἐκείνη πού μᾶς ἀποκαλύπτει αὐτό πού χάνουμε κάθε μέρα, τό μυστήριο τῆς ἐκκλησίας, πού χωρίς αὐτό ὅλα χάνουν τό νόημά τους.
Τί μένει λοιπόν σὲ μᾶς; Νά ἐπιστρέψουμε στήν Παναγία μας μέ ἀνανεωμένο ἐνδιαφέρον, μέσω τῆς ὁποίας ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε τήν \”εἰκόνα\” νά γίνουμε αὐτό πού Ἐκεῖνος θέλει νά γίνουμε.
