Ἀγωνίσθηκαν καὶ οἱ δυὸ στὰ χρόνια του Διοκλητιανοῦ (292 μ.Χ.). Ὁ Κῦρος καταγόταν ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρεια καὶ ὁ Ἰωάννης ἀπὸ τὴν Ἔδεσσα.
Ἄριστα καταρτισμένοι στὴν ἰατρικὴ ἐπιστήμη, προσέφεραν τὶς ὑπηρεσίες τους ἀφιλοκερδῶς στοὺς φτωχότερους συνανθρώπους τους. Καὶ ὄχι μόνο δὲν ἔπαιρναν χρήματα ἀπὸ κανένα, ἀλλὰ καὶ οἱ ἴδιοι ἔδιναν τὰ δικά τους, μέχρι ποὺ ἔμειναν φτωχοί. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἐπονομάστηκαν Ἀνάργυροι.
Μαζί με τὴν ἰατρικὴ βοήθεια ποὺ προσέφεραν στοὺς πάσχοντες, μετέδιδαν σ᾿ αὐτοὺς καὶ τὴν σωτήρια ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου. Τὰ λόγια τους ἔδωσαν φῶς τοῦ Χριστοῦ σὲ πολλοὺς εἰδωλολάτρες. Ἀλλὰ ἡ δράση τους καταγγέλθηκε στὶς ἀρχές, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ τοὺς ἀποκεφαλίσουν καὶ ἄξια νὰ πάρουν τὸ στεφάνι τοῦ μαρτυρίου.
Τότε οἱ χριστιανοὶ τοὺς ἔθαψαν κρυφά, καὶ ὅταν αὐτοκράτορας ἦταν ὁ Ἀρκάδιος καὶ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλεξανδρείας ὁ Θεόφιλος, τὰ ἅγια λείψανά τους βρέθηκαν καὶ μὲ πανηγυρικὸ τρόπο ἔγινε ἡ ἀνακομιδή τους.
Πολλοί, μάλιστα, ἀσθενεῖς ποὺ ἄγγιξαν αὐτά, θεραπεύθηκαν.
Ἔτσι, ἐπιβεβαιώνεται ὅτι οἱ «δίκαιοι εἰς τὸν αἰῶνα ζῶσι, καὶ ἐν Κυρίῳ ὁ μισθὸς αὐτῶν». Οἱ δίκαιοι δηλαδή, ζοῦν αἰώνια, καὶ ἡ ἀνταμοιβὴ ποὺ ἁρμόζει σ᾿ αὐτοὺς βρίσκεται στὰ χέρια τοῦ Κυρίου.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας χάριτος, τῇ ἐνεργείᾳ, ἀναβλύζοντα, θαυμάτων ῥεῖθρα, ἀναργύρως τὰ σεπτὰ ἡμῶν λείψανα, ἐκ τῶν λαγόνων τῆς γῆς κόσμῳ ἔλαμψαν, Κῦρε θεόφρον, Ἰωάννη τε ἔνδοξε· ὅθεν ἅπαντες, τὴν τούτων τιμῶντες εὕρεσιν, αἰτοῦμεν δι’ ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’.
Τὰ θαύματα τῶν Ἁγίων σου Μαρτύρων, τεῖχος ἀκαταμάχητον ἡμῖν δωρησάμενος, Χριστὲ ὁ Θεός, ταῖς αὐτῶν ἱκεσίαις, βουλὰς ἐθνῶν διασκέδασον, τῆς βασιλείας τὰ σκῆπτρα κραταίωσον, ὡς μόνος ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. β’. Χειρόγραφον εἰκόνα.
Τὸ μέγα ἰατρεῖον τῆς οἰκουμένης, τὸ ζεῦγος τοῦ Χριστοῦ τὸ πεποθημένον, τοὺς φωστῆρας τοὺς ἐκλάμποντας, ταῖς αὐγαῖς τῶν ἰάσεων, ὑμνήσωμεν πιστοὶ μεγαλοφώνως, ἔνδον τοῦ ναοῦ αὐτὸν βοῶντες· Κῦρος καὶ Ἰωάννης, οἱ χορηγοὶ τῶν θαυμάτων, καὶ ἰατροὶ τῶν νοσούντων, αὐγάζουσι τὰ πέρατα.
Μεγαλυνάριον
Ρεῖθρα ἰαμάτων παντοδαπῶν, βλύζοντα τῷ κόσμῳ, ἀνεφάνησαν ἐκ τῆς γῆς, ὑμῶν νῦν τὰ σκήνη, Κῦρε καὶ Ἰωάννη, ἐξ ὧν ῥῶσιν τρυγῶμεν, ψυχῆς καὶ σώματος.
—————————————————————————-
Ὑπῆρξε καὶ αὐτὸς ὁλοκαύτωμα στὴν πολυάριθμη σειρὰ τῶν ἐπὶ Διοκλητιανοῦ (301) μαρτυρικῶν θυμάτων. Μόνο διὰ τὸ ὅτι πίστεψε στὸν Χριστὸ καὶ δὲν θέλησε ν᾿ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη του, φυλακίστηκε καὶ βασανίστηκε γιὰ μέρες ὁλόκληρες.
Ἐπειδὴ ὅμως ἔμεινε ἀμετάθετος στὴν πίστη του, ἀποκεφαλίστηκε καὶ ἀνέβηκε νικηφόρος στὰ οὐράνια.
—————————————————————————-
Καταγόταν ἀπὸ τὴν κωμόπολη Νικήτια τῆς Ἀμαστρισὸς τοῦ Εὐξείνου Πόντου. Ἡ οἰκογένειά του ἦταν διακεκριμένη, συγγενὴς τῆς αὐτοκράτειρας Θεοδώρας, συζύγου τοῦ αὐτοκράτορα Θεοφίλου.
Μπόρεσε λοιπὸν ὁ Σέργιος νὰ ἐκπαιδευτεῖ καὶ νὰ φτάσει σὲ μεγάλα πολιτικὰ καὶ στρατιωτικὰ ἀξιώματα. Ἂν καὶ ὁ Θεόφιλος ἦταν θερμὸς προστάτης τῶν εἰκονομάχων, ὁ Σέργιος ἔμεινε πιστὸς στὶς ὀρθόδοξες τάξεις καὶ μόχθησε πολὺ γιὰ τὴν ἀναστήλωση τῶν ἁγίων εἰκόνων. Πολλοὺς μάλιστα ὑπερασπιστὲς τῶν ἁγίων εἰκόνων προστάτεψε, κατὰ τὸν διωγμό τους, καὶ ὅταν πέθανε ὁ Θεόφιλος, συνετέλεσε μὲ τὴν ἐπιῤῥοή του νὰ ἐνισχυθεῖ ἡ γνώμη τῆς Θεοδώρας γιὰ τὴν ἀναστήλωση τῶν εἰκόνων.
Ὁ Σέργιος πέθανε στὴν Κρήτη καὶ τάφηκε στὴ μονὴ τοῦ Μαγίστρου. Ἀργότερα τὰ λείψανά του ἀνακομίστηκαν καὶ δόθηκαν στὴ Μονὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ποὺ εἶχε κτίσει ὁ ἴδιος στὸν κόλπο τῆς Νικομήδειας, καὶ ἡ ὁποία λεγόταν τοῦ Νικητιάτου, ἐπειδὴ ὁ κτίτωρ αὐτῆς ἦταν ἀπὸ τὴν κωμόπολη Νικήτια.
—————————————————————————-
Μαρτύρησε ἀφοῦ τοῦ ἔκοψαν τὰ δάκτυλα τῶν χεριῶν καὶ τῶν ποδιῶν.
—————————————————————————-
΄Ἀπεβίωσε εἰρηνικά.
—————————————————————————-
΄Ἀπεβίωσε εἰρηνικά.
—————————————————————————-
Μαρτύρησαν διὰ σταυρικοῦ θανάτου.
—————————————————————————-
Ἀπεβίωσε εἰρηνικά.
—————————————————————————-
Μαρτύρησε διὰ πυρός.
—————————————————————————-
Μαρτύρησαν διὰ ξίφους.
—————————————————————————-
Μαρτύρησαν διὰ ξίφους.
—————————————————————————-
Ἀπεβίωσε εἰρηνικὰ προσευχόμενος.
—————————————————————————-
Οἱ Ὅσιοι Σέργιος καὶ Γερμανὸς ἐγκατεστάθηκαν στὸ νησὶ βάλαμο τῆς Φιλανδίας τὸ 1329, ὅπου καὶ ἵδρυσαν μονή. Ἐκεῖ διέδωσαν τὸ φῶς τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τὸ μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου στὴ γῆ τῆς Καρελίας παρὰ τὶς προσπάθειες τῶν Σουηδῶν νὰ στερεώσουν τὸ ρωμαιοκαθολικισμό. Οἱ Ὅσιοι ἐκοιμήθησαν μὲ εἰρήνη, τὸ 1353.
—————————————————————————-
Βλέπε σχετικῶς Α.Χ.Ε.Χ. ὡς «Εὐλαβής».
