Ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάστασίς του 1821 ἦταν καρπὸς τῆς πίστεως σὲ ἰδανικὰ καὶ πνευματικὲς ἀξίες. Ἡ περίφημος φράσις «Γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν ἁγία καὶ τῆς πατρίδος τὴν ἐλευθερία» ὑπῆρξε τὸ μέγιστο ὅραμα, ἡ προσδοκία καὶ ἡ μελλοντικὴ πορεία τοῦ Γένους.

Ἀξίζει νὰ φέρουμε στὸ προσκήνιο καὶ αὐτὴ τὴν τόσο σημαντικὴ καὶ ἀξιοπρόσεκτη πλευρὰ τῶν ἀγωνιστῶν καὶ ἡρώων τοῦ 1821. Πρόκειται γιὰ τὴν πίστη τους στὸν Θεό. Ὤς εἶναι γνωστόν, εἶχαν καὶ αὐτοὶ ὡς ἄνθρωποι τὰς ἀδυναμίας τους, ὅμως στηριζόντουσαν στὸν παντοδύναμο, κατέφευγαν στὴν προστασία τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ στὴν βοήθεια τῶν ἁγίων.

Ἰδοὺ μερικὰ δείγματα αὐτῆς τῆς ἀναφορᾶς τους στὸν Θεό.

Ὅταν ὁ Κολοκοτρώνης ἀπομένει κατάμονος μὲ τὸ ἄλογό του στὴν Καρύταινα συνέβη τὸ ἑξῆς, πού τὸ διηγεῖται ὃ ἴδιος.

«Ἔκατσα ποῦ ἐσκαπέτισαν μὲ τὰ μπαϊράκια τους, ἀπὲ ἐκατέβηκα κάτου- ἦτον μιὰ ἐκκλησιὰ εἰς τὸν δρόμον, ἡ Παναγία στὸ Χρυσοβίτσι, καὶ τὸ καθησιό μου ἦτο ὅπου ἔκλαιγα τὴν Ἑλλάς».

Σίμωσα, ἔδεσα τὸ ἄλογό μου σ’ ἕνα δέντρο καὶ μπῆκα μέσα. Γονάτισα καὶ εἶπα:

Παναγιά μου, βοήθησε καὶ τούτη τὴ φορὰ τους Ἕλληνες νὰ ψυχωθοῦν.

Ἔκανε τὸν σταυρό του. Ἀσπάσθηκε τὴν εἰκόνα της, βγῆκε ἀπὸ τὸ ἐκκλησάκι, πήδησε στό ἄλογό του κι ἔφυγε.

Σὲ λίγο μπροστά του ξεπετάγονται ὀχτὼ ἀρματωμένοι: ὁ ἐξάδελφός του, Ἀντώνης Κολοκοτρώνης, καὶ ἑπτὰ ἀνήψια του.

-Κανεὶς δὲν εἶναι στὴν Πιάνα, τοῦ εἶπε ὃ Ἀντώνης, οὔτε στὴν Ἀλωνίσταινα. Εἶναι ὅλοι φευγᾶτοι.

-Ἂς μὴν εἶναι κανείς, ἀποκρίθηκε ὁ Γέρος. Ὁ τόπος σὲ λίγο θὰ γιομίσει παλληκάρια. Ὁ Θεός, πρόσθεσε μὲ τὴν βροντερή του φωνή, ὑπέγραψε τὴν λευτεριὰ τῆς Ἑλλάδος καὶ δὲν θὰ πάρη πίσω τὴν ὑπογραφή του.

Πίστις καὶ ἐλευθερία γίνονται ἕνα στὸ πνεῦμα τῶν Ἑλλήνων τοῦ Εἰκοσιένα. Ἕνα ἄλλο παράδειγμα: Τὴν μεγάλη αὐγὴ τῆς ἡρωικῆς ἐξόδου τοῦ Μεσολογγίου, οἱ Ἐλεύθεροι Πολιορκημένοι δὲν νομίζουν, ὅτι ὁ θάνατος πού τοὺς περιμένει, εἶναι τὸ τέλος τῆς ζωῆς τους, ἀλλὰ πιστεύουν ὅτι βρίσκονται στὸ κατώφλι τῆς αἰωνιότητος, ὅπου θὰ ἀνταμώσουν τὸν Δίκαιο Κριτή. Μὲ τέτοια λόγια ἀποχαιρετῶνται:

-Καλὴ ψυχή, παιδιά!

-Καλὴ ψυχή, ἀπαντοῦσαν ἄλλοι.

-Νὰ ζῆ τὸ Μεσολόγγι.

Καὶ οἱ τελευταῖες φράσεις τοῦ φλογεροῦ Ἐπισκόπου Ρωγῶν Ἰωσὴφ ἦσαν:

«Ὁ Κύριος ἀποθανόντας ἡμᾶς ὑπὲρ τοῦ αὐτοῦ νόμου, εἰς αἰώνιον ἀναβίωσιν ζωῆς ἡμᾶς ἀναστήσει».

Τὰ παραπάνω δὲν ἀποτελοῦν μυθεύματα ἢ παραποιήσεις τῆς ἱστορίας. Ἐἶναι ἢ ἱστορικὴ καὶ ἀδιαφιλονίκητη πραγματικότητα, ὅπως ἔχει καταγραφεῖ καὶ ὅπως πρέπει νὰ διδάσκεται.

Μ’ αὐτὴ τὴν ἀκλόνητη πίστη στὴν πρόνοια καὶ προστασία τοῦ Θεοῦ, πού εἶχαν οἱ ἀγωνιστὲς τοῦ 1821, καλεῖται καὶ σήμερα νὰ ὄπλισθει ὁ Νεοέλληνας.