Θαυμαστό εἶναι τὸ ἱεραποστολικό ἔργο τῶν δύο ἀδελφῶν Ἁγίων Κυρίλλου καὶ Μεθοδίου, ποὺ γιορτάζουμε τὴν 11η Μαΐου. Ἀπλώθηκε σὲ μία τεράστια περιοχή τῆς κεντρικῆς Εὐρώπης• Τσεχία, Σλοβακία, Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία, Μαυροβούνιον καὶ μέρος ἀπό Αὐστρία, Οὐγγαρία καὶ Οὐκρανία. Ἀργότερα δέ, καὶ στὴ Ρωσία. Ὁλόκληροι λαοί ἀπέβαλαν τὴν εἰδωλολατρία καὶ ἅλλες ἐπιβλαβεῖς δοξασίες• ἐκχριστιανίστηκαν καὶ ἐκπολιτίστηκαν. Μὲ τὸν τρόπο ποὺ ἐργάστηκαν οἱ δύο Ἰσαπόστολοι ἔθεσαν τὰ θεμέλια, ὅχι μόνον τῆς χριστιανικῆς πίστης ἀλλά καὶ τοῦ ἐκπολιτισμοῦ τῶν σλαβικῶν λαῶν.
Τὰ δύο ἀδέλφια γεννήθηκαν στὴ Θεσσαλονίκη• ὁ Κύριλλος τὸ ἔτος 827 καὶ ὁ Μεθόδιος ἐνωρίτερα, τὸ 815. Κατάγονταν ἀπό ἀρχοντική οἰκογένεια τῆς Θεσσαλονίκης. Γιὰ ἀνώτερες σπουδές κατέφυγαν στὶς πιό φημισμένες Σχολές τῆς Κωνσταντινούπολης καὶ εἶχαν ἅριστες ἐπιδόσεις. Ὁ Κωνσταντίνος (ὅπως ἦταν τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίλλου πρίν γίνει Μοναχός) ἀνεδείχθη σὲ περίφημο φιλόσοφο. Μιλοῦσε ὀκτώ γλῶσσες, μεταξύ τῶν ὁποίων καὶ τὴ σλαβωνική, γι’ αὐτό ὁ Πατριάρχης Φώτιος τὸν διόρισε Διευθυντή τοῦ Κέντρου Σλαβικῶν Μελετῶν, ποὺ εἶχε ἰδρύσει στὴν Κωνσταντινούπολη.
Ὁ ἀδελφός του, Μεθόδιος, εἶχε διοριστεῖ Διοικητής τῆς Σκλαβηνίας (ἐπαρχίας στὰ Βαλκάνια μὲ πληθυσμό σλαβικῆς καταγωγῆς). Ἔτσι, τοῦ δόθηκε ἡ εὐκαιρία νὰ μάθει κι αὐτός σλαβωνικά. Ὅμως, τὸν εἴλκυσε ὁ μοναχικός βίος, παραιτῆθηκε ἀπό τὴ διοικητική του θέση καὶ ἔγινε Μοναχός σὲ Μοναστῆρι τοῦ Ὀλύμπου τῆς Βιθυνίας. Ἐκεῖ, μὲ τὴν ἀδιάλειπτη προσευχή, τὴ μελέτη καὶ τὴν πνευματική ἄσκηση, ἀποκτοῦσε τὰ ἐφόδια γιὰ τὸ μεγάλο ἔργο, στὸ ὁποῖο θὰ τὸν καλοῦσε ὁ Θεός ἀργότέρα.
Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Φώτιος, ποὺ εἶχε ἐκτιμήσει τὰ προσόντα τοῦ Κωνσταντίνου, τοῦ ἀνέθετε διάφορες ἐκκλησιαστικές ἀποστολές, τὶς ὀποῖες ὁλοκλήρωνε μὲ ἐπιτυχία. Σὲ μία ἀπό αὐτές, τὸν ἔστειλε στὴ Χερσῶνα, ὅπου κατήχησε καὶ βάπτισε τοὺς πρώτους 200 Σλάβους καὶ, μάλιστα, ἀπό τὴν ἀνώτερη κοινωνική τάξη. Ἔτσι, δημιουγήθηκαν οἱ προϋποθέσεις γιὰ τὴν μεγάλη ἀνάπτυξη τῆς Ἐκκλησίας ἐκεῖ, μετά ἀπό 100 χρόνια, ποὺ ἀπλώθηκε σὲ ὅλη τὴ Ρωσία.
Ὁ Κωνσταντῖνος, στὴν ἐπικοινωνία του μὲ τοὺς Σλάβους τῆς Χερσώνας, συνειδητοποίησε, πόσο μεγάλο ἐμπόδιο στὸ ἱεραποστολικό ἔργο ἦταν ἡ ἔλλειψη γραπτοῦ λόγου, διότι οἱ Σλάβοι δὲν εἶχαν ἀλφάβητο, δὲν εἶχαν γράφη. Γι’ αὐτό, ὅταν ὁ Πατριάρχης τοῦ ἀνέθεσε νὰ μεταβεῖ στὴ Μοραβία μὲ τὸν ἀδελφό του, Μεθόδιο, γιὰ νὰ κηρύξουν τὸ Εὐαγγέλιο, ἐπιδόθηκε στὴν τελειοποίηση τοῦ σλαβωνικοῦ ἀλφάβητου, μετέφρασε καὶ κατέγραψε στὰ σλαβωνικά τὰ τέσσερα Εὐαγγέλια, τὶς Ἐπιστολές τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὠρισμένα κείμενα μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καὶ βασικές Ἱερές Ἀκολουθίες, μαζί βέβαια καὶ τὴ θεία Λειτουργία.
Ἔτσι, φθάνοντας ὁ Κύριλλος μὲ τὸν ἀδελφό του, Μεθόδιο, καὶ ὀμάδα συνεργατῶν τους ἀπό τὴν Κωνσταντινούπολη στὴ Μοραβία, τὸ ἔτος 863, ἦταν στὴν εὐχάριστη θέση νὰ προσφέρει τὸ Ἱερό Εὐαγγέλιο μεταφρασμένο καὶ γραμμένο στὴ σλαβωνική γλῶσσα, ὡς δῶρο στὸν Ἠγεμόνα τῆς Μοραβίας Ραστισλάβ. Ὁ Ἠγεμόνας τὸ παρέλαβε μὲ μεγάλη ἰκανοποίηση. Τὸ αἵτημά του πρὸς τὸν Αὐτοκράτορα Μιχαήλ Γ΄ εἶχε πλέον ἱκανοποιηθεῖ.
Οἱ δύο ἀδελφοί Ἱεραπόστολοι, ποὺ ἔχουν χαρακτηριστεῖ Ἰσαπόστολοι, ἅρχισαν τὸ ἔργο τους μὲ τὴν ἴδρυση Σχολῆς, στὴν ὀποία δίδασκαν τὸ σλαβωνικό ἀλφάβητο καὶ Γραμματική• ὡς βασικό κείμενο εἶχαν τὴν Ἁγία Γράφη. Κατήρτισαν Σλάβους συνεργούς τους• οἱ καταλληλότεροι ἀπό αὐτούς χειροτονήθηκαν ἱερεῖς καὶ ἐργάστηκαν γιὰ τὴν ἐπέκταση τῆς Ἐκκλησίας σὲ ὅλη τὴν ἐπικράτεια. Ὅπως ἦταν φυσικό, ἕνα τέτοιο ἔργο ἀντιμετώπισε πολλές δυσκολίες ἀπό ποικίλους παράγοντες, καὶ ἰδιαίτερα ἀπό τὸν διάδοχο τοῦ Ραστισλάβ, Ἠγεμόνα τῆς Μολδαβίας. Ὁ Ἅγιος Κύριλλος, τὸ ἔτος 869, ὅταν πῆγε στὴ Ρώμη μὲ τὸν ἀδελφό του Μεθόδιο, ὅπου ἔγιναν δεκτοί ἀπό τὸν Πάπα Ρώμης, ἐκοιμήθη καὶ ἐτάφη ἐκεῖ. Ὁ Ἅγιος Μεθόδιος, καὶ μετά τὴν χειροτονία του σὲ Ἀρχιεπίσκοπο Σιρμίου, συνέχισε τὸ ἔργο του καὶ χειροτόνησε πλῆθος Σλοβενῶν, Κροατῶν, Σὲρβων, ποὺ μετέδωσαν τὸ Εὐαγγέλιο καὶ σὲ ἅλλες χῶρες, ὅπου ἦσαν ἐγκατεστημένοι Σλάβοι. Ὁ Ἅγιος Μεθόδιος, μετά ἀπό σκληρούς διωγμούς καὶ διετῆ φυλάκιση, ἐκοιμήθη τὸ ἔτος 885.
Δὲν εἶναι δυνατόν, φυσικά, στὰ χρονικά ὅρια ἑνός κηρύγματος, νὰ περιγράψουμε ὁλόκληρο τὸ πρωτοποριακό ἔργο τῶν δύο ἀδελφῶν Ἁγίων, Κυρίλλου καὶ Μεθοδίου, οἱ ὀποῖοι, μὲ τὸ ἀποστολικό καὶ ἐκπολιτιστικό ἔργο τους, εὐεργέτησαν ὅσον κανείς ἅλλος τοὺς σλαβικούς λαούς.
Θεωρώντας σήμερα τὸ ἔργο τους, διαπιστώνουμε ὅτι: Οἱ δυὸ Ἰσαπόστολοι τὸ ἱερὸ ἔργο ποὺ τοὺς ἀνετέθη ἀπὸ τὸν Θεό, διὰ τῆς Ἐκκλησίας Του, τὸ ἀνέλαβαν μὲ προθυμία καὶ ἔδωσαν σ’ αὐτό ὁλόκληρη τὴ ζωή τους. Οἱ δυσκολίες, οἱ διωγμοὶ καὶ οἱ ποικίλες ἀντιδράσεις δὲν τοὺς ἀπογοήτευσαν. Μετὰ ἀπό τὴν φυλάκισὴ του, ὁ Ἅγιος Μεθόδιος, ἀφοῦ εἶχε πεθάνει καὶ ὁ ἀδελφός του, δὲν σκέφθηκε νὰ τὰ ἁφήσει ὅλα καὶ νὰ γυρίσει στὴν ἡσυχία τοῦ Μοναστηριοῦ του. Οἱ δυὸ Ἅγιοι Ἀδελφοὶ μὲ ἀποφαστικότητα ἐργάστηκαν τὸ ἔργο τους μὲχρι θανάτου. Ἀκολούθησαν τὴν προτροπή τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν Ἐπίσκοπον Σμύρνης: «Γίνου πιστός ἅχρι θανάτου, καί δώσω σοι τὸν στέφανον τῆς ζωῆς» (Ἀποκ. 2,10).
Μεγάλο δίδαγμα γιὰ ὅλους μας. Τὴν ὅποια ἀποστολή μᾶς ἀνέθεσε ὁ Θεός στὴ ζωή μας, ὅσα ἐμπόδια καὶ πειρασμούς καὶ ἂν ἀντιμετωπίσουμε, νὰ ἐπιμείνουμε νὰ τὴ φέρουμε εἰς πέρας μὲχρι τέλους. Μὲ τὴν πρώτη δυσκολία νὰ μὴν ἐγκαταλείπουμε τὴν προσπάθεια. Ὁ σπουδαστής νὰ ὁλοκληρώσει τὶς σπουδές του. Οἱ σύζυγοι νὰ σταθοῦν πιστοί ὁ ἕνας στὸν ἅλλον καὶ νὰ ζήσουν ἁρμονικά μαζί μὲχρι θανάτου. Μία ἐργασία ποὺ ἀναλαμβάνουμε, εἴτε ἔχει σχέση μὲ τὴν Ἐκκλησία εἴτε μὲ κοινωφελή ἔργα εἴτε ἀκόμη καὶ μὲ τὸ ἐπάγγελμά μας, νὰ ἐπιμένουμε νὰ τὴν ὁλοκληρώνουμε. Καὶ πρὸ παντός, τὸ ἔργον τοῦ πνευματικοῦ καταρτισμοῦ μας, ὡς χριστιανῶν, νὰ μὴ τὸ σταματοῦμε, ὅταν βλέπουμε ὅτι δὲν ἔχουμε θεαματικὰ ἀποτελέσματα! Ἔτσι, ὤστε στὸ τέλος τῆς ζωῆς μας νὰ μποροῦμε νὰ ποῦμε, ὅπως ὁ Κύριος: «Πάτερ… τὸ ἔργον ἐτελείωσα, ὅ δέδωκάς μοι, ἵνα ποιήσω» (Ἰωάν. 17,4).
Πόση ἰκανοποίηση ψυχική θὰ αἰσθανόμαστε στὰ τέλη τῆς ζωῆς μας, ὅταν ἡ συνείδησή μας θὰ μᾶς πληροφόρει, ὅτι ἀγωνιστήκαμε στὴ ζωή, ἐπιμείναμε παρά τὶς δυσκολίες καὶ τὰ ἐμπόδια καὶ ὁλοκληρώσαμε, μαζί μὲ τὰ ἅλλα καθήκοντά μας, τὴν πορεία μας πρὸς τὸν Χριστό μὲχρι τέλους.
