Οἱ Ἅγιοι Ραφαὴλ, Νικόλαος καὶ Εἰρήνη οἱ Μάρτυρες
Οἱ Ἅγιοι Ραφαήλ ὁ Ἱερομάρτυρας, Νικόλαος ὁ Ὁσιομάρτυρας καὶ Εἰρήνη ἡ Παρθενομάρτυς, συγκαταλέγονται στὴ χορεία τῶν Νεοφανῶν Ἁγίων καὶ μάλιστα ἐκείνων ποὺ μαρτύρησαν σχεδὸν ἀμέσως μετὰ τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Σχετικὰ μὲ τὸν βίο τους γνωρίζουμε λίγα πράγματα. Οἱ πρῶτες πληροφορίες γιὰ τὴν ὕπαρξη τῶν Ἁγίων ἱστοροῦνται μὲ θαυματουργικὸ καὶ ἀποκαλυπτικὸ τρόπο ἀπὸ τὸ ἔτος 1959. Ἀπὸ μία ἀνασκαφὴ ποὺ ἔγινε στὴ Θερμὴ τῆς Λέσβου, ἀνακαλύφθηκε ὁ τάφος ἑνὸς ἀγνώστου προσώπου, ποὺ ὅπως ἀποκαλύφθηκε σὲ συνεχὴ ὁράματα, ἀνῆκε στὸν Ἅγιο Ἱερομάρτυρα Ραφαήλ, ὁ ὁποῖος μαρτύρησε μαζὶ μὲ τὸν Ἅγιο Ὁσιομάρτυρα Νικόλαο καὶ τὴν Ἁγία Εἰρήνη. Ὁ τάφος καὶ τὸ λείψανο τοῦ Ἁγίου Νικολάου ἀνακαλύφθηκε στὶς 13 Ἰουνίου 1960.
Ὁ Ἅγιος Ραφαὴλ καταγόταν ἀπὸ τοὺς Μύλους τῆς Ἰθάκης καὶ γεννήθηκε τὸ ἔτος 1410. Τὸ κοσμικό του ὄνομα ἦταν Γεώργιος Λάσκαρης ἢ Λασκαρίδης καὶ ὁ πατέρας του ὀνομαζόταν Διονύσιος. Πρὶν γίνει κληρικὸς εἶχε σταδιοδρομήσει στὸ βυζαντινὸ στρατὸ καὶ ἔφθασε μάλιστα σὲ μεγάλο βαθμό. Σὲ ἡλικία τριάντα πέντε ἐτῶν γνώρισε ἕνα ἀσκητικὸ καὶ σεβάσμιο γέροντα, τὸν Ἰωάννη, ὁ ὁποῖος τὸν προσείλκυσε στὴν ἐν Χριστῷ ζωή. Κάποια Χριστούγεννα ὁ γέροντας κατέβηκε ἀπὸ τὸν τόπο τῆς ἀσκήσεώς του, γιὰ νὰ ἐξομολογήσει καὶ νὰ κοινωνήσει τοὺς στρατιῶτες καὶ κήρυξε τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ. Τότε ὁ ἀξιωματικὸς Γεώργιος, ὅταν ὁ γέροντας κατέβηκε πάλι τὰ Θεοφάνεια, ἀποχαιρέτισε τοὺς στρατιῶτες καὶ τὸν ἀκολούθησε.
Μετὰ τὴν κουρά του σὲ μοναχό, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, ἀλλὰ τιμήθηκε καὶ μὲ τὸ ὀφφίκιο τοῦ ἀρχιμανδρίτου καὶ τοῦ πρωτοσυγκέλλου. Μαζὶ δὲ μὲ τὶς ἄλλες ἀποκαλύψεις, ὁ Ἅγιος Ραφαὴλ ἀποκάλυψε ὅτι ἀπεστάλη ἀπὸ τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη στὴν Ἑσπερία, στὴν πόλη τῆς Γαλλίας ποὺ ὀνομάζεται Μορλαί, γιὰ νὰ ἐκπληρώσει τὴν ἐντολὴ ποὺ τοῦ ἀνατέθηκε. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἔλαβε χώρα λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ἀκόμη ἀπεκάλυψε ὅτι κήρυξε τὸν λόγο τοῦ Εὐαγγελίου στὴν Ἀθήνα, στὸ λόφο ποὺ εἶναι τὸ μνημεῖο τοῦ Φιλοπάππου.
Λίγα χρόνια πρὶν ἀπὸ τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως, περὶ τὸ ἔτος 1450, ὁ Ἅγιος βρέθηκε μετὰ ἀπὸ περιπλανήσεις στὴν περιοχὴ τῆς Μακεδονίας καὶ μόναζε ἐκεῖ.
Κοντὰ στὸν Ἅγιο Ραφαὴλ βρισκόταν ἐκεῖνο τὸ διάστημα ὁ Ἅγιος Νικόλαος ὡς ὑποτακτικός. Ὁ Νικόλαος ἐκάρη μοναχὸς καὶ στὴ συνέχεια χειροτονήθηκε διάκονος. Θεωρεῖται Θεσσαλονικεὺς στὴν καταγωγή, ἂν καὶ ἀναφέρεται ὅτι γεννήθηκε στοὺς Ράγους τῆς Μηδίας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ὡστόσο μεγάλωσε καὶ ἀνδρώθηκε στὴ Θεσσαλονίκη.
Μόλις ἔπεσε ἡ Κωνσταντινούπολη στὰ χέρια τῶν Τούρκων, οἱ ὁποῖοι εἰσέβαλαν ὁρμητικὰ στὴ Θράκη καὶ καταλύθηκε ὁριστικὰ ἡ βυζαντινὴ αὐτοκρατορία, ὁ φόβος γιὰ γενικοὺς διωγμοὺς κατὰ τῶν Χριστιανῶν στάθηκε ὡς ἀφορμὴ νὰ καταφύγει ὁ Ἅγιος Ραφαὴλ μὲ τὴν συνοδεία του ἀπὸ τὸ λιμάνι τῆς Ἀλεξανδρουπόλεως, στὴ Μυτιλήνη. Ἐκεῖ ἐγκαταστάθηκε μαζὶ μὲ ἄλλους μοναχοὺς στὴν παλαιὰ μονὴ τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου, ἡ ὁποία στὸ παρελθὸν ἦταν γυναικεία καὶ ἦταν χτισμένη στὸ λόφο Καρυές, κοντὰ στὸ χωριὸ Θέρμη. Ἡγούμενος τῆς μονῆς ἐξελέγη στὴν συνέχεια ὁ Ἅγιος Ραφαήλ.
Ἔπειτα ἀπὸ μερικὰ χρόνια, τὸ ἔτος 1463, ἡ Λέσβος ἔπεσε στὰ χέρια τῶν Τούρκων, οἱ ὁποῖοι σὲ μία ἐπιδρομὴ τους στὸ μοναστήρι, συνέλαβαν τὸν Ἅγιο Ραφαὴλ καὶ τὸν Ἅγιο Νικόλαο, τὴ Μεγάλη Πέμπτη τοῦ ἰδίου ἔτους. Ἀκολούθησαν σκληρὰ καὶ ἀνηλεὴ βασανιστήρια καὶ ὁ Ἅγιος Ραφαὴλ μαρτύρησε διὰ σφαγῆς μὲ πολὺ σκληρὸ τρόπο. Τὸν ἔσυραν βιαίως τραβώντας τὸν ἀπὸ τὰ μαλλιὰ καὶ τὴν γενειάδα, τὸν κρέμασαν ἀπὸ ἕνα δένδρο, τὸν χτύπησαν βάναυσα, τὸν τρύπησαν μὲ τὰ πολεμικά τους ὄργανα, ἀφοῦ προηγουμένως τὰ πυράκτωσαν σὲ δυνατὴ φωτιὰ καὶ τελικὰ τὸν ἔσφαξαν πριονίζοντας τὸν ἀπὸ τὸ στόμα.
Σὲ μερικὲς ἐμφανίσεις του ὁ Ἅγιος Ραφαὴλ φαίνεται νὰ συνοδεύεται ἀπὸ πολλούς, δορυφορούμενους τρόπον τινά, οἱ ὁποῖοι διάνυσαν πρὶν ἀπὸ αὐτὸν τὸν ἀσκητικὸ βίο στὴ μονὴ τῶν Καρυῶν, ὅπως εἶπε σὲ ἐκείνους ποὺ τὰ ἔβλεπαν αὐτά. Ἀποκάλυψε ἐπίσης, ὅτι ἡ μονὴ αὐτή, ἡ ὁποία εἶναι γυναικεία, ὑπέστη ἐπιδρομὴ ἀπὸ τοὺς αἱμοχαρεῖς πειρατὲς κατὰ τὸ ἔτος 1235 μ.Χ. Κατὰ τὴν ἐπιδρομὴ ἐκείνη ἀγωνίσθηκε μαζὶ μὲ τὶς ἄλλες μοναχὲς τὸν ὑπὲρ τοῦ Χριστοῦ καλὸ ἀγῶνα ἡ καταγόμενη ἀπὸ τὴν Πελοπόννησο ἡγουμένη Ὀλυμπία καὶ ἡ ἀδελφή της Εὐφροσύνη. Ἡ Ὀλυμπία τελειώθηκε ἀθλητικῶς στὶς 11 Μαΐου τοῦ ἔτους 1235, ἐμφανίσθηκε δὲ μαζὶ μὲ τὸν μεγάλο καὶ θαυματουργὸ Ἅγιο Ραφαήλ.
Ὁ Ἅγιος Νικόλαος πέθανε μετὰ ἀπὸ βασανισμούς, ἀπὸ ἀνακοπὴ καρδιᾶς, δεμένος σὲ ἕνα δένδρο.
Μαζὶ μὲ τοὺς Ἁγίους συνάθλησε καὶ ἡ μόλις δώδεκα χρονῶν νεάνιδα Εἰρήνη, θυγατέρα τοῦ Βασιλείου, προεστοῦ τῆς Θέρμης, ἡ ὁποία καὶ ἐμφανίζεται μαζί τους. Αὐτὴ μαρτύρησε ὡς ἑξῆς: Οἱ ἀσεβεῖς ἀλλόθρησκοι τῆς ἀπέκοψαν τὸ ἕνα χέρι καὶ ἀκολούθως τὴν ἔβαλαν σὲ ἕνα πιθάρι καὶ κατέκαυσαν τὴν ἁγνὴ αὐτὴ παρθένο, ὑπὸ τὰ βλέμματα τῶν δύστυχων γονέων της, οἱ ὁποῖοι καὶ θρηνοῦσαν γοερὰ γιὰ τὸν φρικτὸ θάνατο τοῦ παιδιοῦ τους.
Μὲ τοὺς Ἁγίους συνεμαρτύρησαν ὁ μνημονευθεῖς πατέρας τῆς Ἁγίας Εἰρήνης, Βασίλειος, ἡ σύζυγός του Μαρία, τὸ μόλις πέντε ἐτῶν παιδί τους Ραφαήλ, ἡ ἀνεψιά τους Ἑλένη, ὁ δάσκαλος Θεόδωρος καὶ ὁ ἰατρὸς Ἀλέξανδρος, τῶν ὁποίων τὰ ὀστὰ βρέθηκαν κοντὰ στοὺς τάφους τῶν Ἁγίων, μέσα σὲ ξεχωριστοὺς τάφους.
Τὸ μαρτύριό τους συνέβη τὴν Τρίτη τῆς Διακαινησίμου, στὶς 9 Ἀπριλίου τοῦ ἔτους 1463.
Ἔπειτα ἀπὸ θαυματουργικὲς ὑποδείξεις τῶν Ἁγίων Ραφαήλ, Νικολάου καὶ Εἰρήνης, ἔγινε γνωστὴ ἡ ὕπαρξη τῶν λειψάνων τους καὶ ὑποδείχθηκαν τὰ σημεῖα ὅπου βρίσκονταν οἱ τάφοι τους.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ἐν Λέσβῳ, ἀθλήσαντες, ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, αὐτὴν ἡγιάσατε, τῇ τῶν Λειψάνων ὑμῶν, εὑρέσει μακάριοι. Ὅθεν ὑμᾶς τιμῶμεν, Ῥαφαὴλ θεοφόρε, ἅμα σὺν Νικολάῳ καὶ παρθένῳ Εἰρήνῃ, ὡς θείους ἡμῶν προστάτας καὶ πρέσβεις πρὸς Κύριον.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιο τοῦ Ἁγίου Ραφαήλ
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τῆς Ἰθάκης τὸν γόνον καὶ τῆς Λέσβου τὸ καύχημα, Ὁσιομαρτύρων τὴν δόξαν Ῥαφαὴλ εὐφημήσωμεν· ἀρτίως γὰρ ἡμῖν φανερωθείς, ἰάματα πηγάζει τοῖς πιστοῖς, καὶ κατ’ ὄναρ καὶ καθ’ ὕπαρ ὑπερφυῶς, ὀπτάνεται τοῖς κράζουσι· δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐκπληροῦντι διὰ σοῦ, ἡμῶν τὰ αἰτήματα.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τοῦ θείου Λειψάνου σου, τῇ ἀνευρέσει σοφέ, ἡ Λέσβος πεπλήρωται, τῆς ἐκ Θεοῦ δαψιλῶς, δοθείσης σοι χάριτος· σὺ γὰρ Ὁσιομάρτυς, Ῥαφαὴλ παραδόξως, φαίνῃ πλείστοις ἀνθρώποις, καὶ ἰάσεις παρέχεις· διὸ τοῖς θαυμασίοις σου, πιστοὶ εὐφραινόμεθα.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Τὴ τῶν Μαρτύρων θαυμαστὴ προστασία, τῶν ἐν Θερμῇ ἠμὶν ἀρτίως φανέντων, ἀπὸ ψυχῆς προσπέσωμεν κραυγάζοντες· Ραφαὴλ μακάριε, καὶ Νικόλαε θεῖε, καὶ Εἰρήνη πάνσεμνε, πάσης ρύσασθε βλάβης, καὶ ἀναγκῶν καὶ πάσης ἀπειλῇς, τοὺς τὴ πρεσβεία ὑμῶν καταφεύγοντας.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Οἱ ἐμφανῶς ὑπὲρ Χριστοῦ ἠθληκότες, καὶ ὑπὸ γῆν χρόνοις πολλοῖς κεκρυμμένοι, ξενοπρεπῶς ἡμῖν ἐφανερώθησαν, Ῥαφαὴλ Νικόλαος, καὶ Εἰρήνη ἡ θεία, καὶ οἱ συναθλήσαντες, μετ’ αὐτῶν θεοφρόνως, οὓς ὡς προστάτας καὶ θαυματουργούς, Ὁσιομάρτυρας, πάντες τιμήσωμεν.
Μεγαλυνάριον
Τοὺς Ὁσιομάρτυρας τοῦ Χριστοῦ, Ῥαφαὴλ τὸν θεῖον, καὶ Νικόλαον τὸν σεπτόν, ἅμα σὺν Εἰρήνη, τῆς Λέσβου τοὺς προστάτας, ὡς πᾶσι βοηθοῦντας, ὕμνοις τιμήσωμεν.
Ὁ Ἅγιος Εὐτύχιος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
Θεία Κώμη. Ἔτσι λεγόταν τὸ χωριὸ ἀπὸ τὸ ὁποῖο καταγόταν ὁ Εὐτύχιος. Ἀπὸ πολὺ νωρίς, ὁ θεῖος του Ἡσύχιος, πρεσβύτερος, βοήθησε τὸν Εὐτύχιο νὰ διακριθεῖ στὰ ἱερὰ γράμματα.
Στὴ συνέχεια ἔγινε μοναχός, διάκονος, ἱερέας καὶ ἀρχιμανδρίτης στὴ Μονὴ τῆς Ἀμάσειας. Σὲ μία τοπικὴ Σύνοδο στὴν Κωνσταντινούπολη, ὁ Εὐτύχιος πῆρε μέρος σὰν ἀντιπρόσωπος τοῦ μητροπολίτη Ἀμάσειας. Κατὰ τὴν ἐκεῖ διαμονή του, ἔκανε μεγάλη ἐντύπωση στὸν Πατριάρχη Μηνᾷ, ἀπέκτησε ἐπίσης καὶ τὴν εὔνοια τοῦ αὐτοκράτορα Ἰουστινιανοῦ τοῦ Α´. Ἔτσι, ὅταν τὸ 552 πέθανε ὁ Μηνάς, ὁ Ἰουστινιανὸς συνέστησε νὰ ἐκλεγεῖ διάδοχός του ὁ Εὐτύχιος.
Ἀπὸ τὴν θέση τοῦ Πατριάρχη, ὁ Εὐτύχιος ἀναδείχθηκε ἐργάτης ἀρετῆς καὶ καλὸς ποιμένας τῶν προβάτων τοῦ Χριστοῦ.
Ἐπίσης, ἔνθερμος πρόμαχος τῶν ὀρθοδόξων ἀληθειῶν, ἀνῆκε στοὺς ἔντιμους καὶ πιστοὺς Ἱεράρχες, ποὺ ὑπερασπίζουν τὶς πεποιθήσεις τους μὲ ὁποιοδήποτε κίνδυνο καὶ ἀπέναντι σὲ ὁποιαδήποτε πρόσωπα. μ᾿ αὐτὸν τὸν χαρακτῆρα στάθηκε ἀπέναντι στὸν Ἰουστινιανό, ὅταν αὐτὸς παρασύρθηκε ἀπὸ τὴν αἵρεση τῶν ἀφθαρτοδοκητῶν.
Βέβαια, καθαιρέθηκε καὶ ἐξορίστηκε γιὰ δώδεκα περίπου χρόνια. Ὅμως, ὅταν ἔλαμψε ἡ ἀλήθεια, ἐπανῆλθε πανηγυρικὰ στὸ θρόνο του, διδάσκοντας σὲ μᾶς νὰ εἴμαστε «τῇ πίστει τεθεμελιωμένοι καὶ ἑδραῖοι», δηλαδή, θεμελιωμένοι καλὰ καὶ ἀμετακίνητοι στὴν πίστη.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Βίον οὐράνιον, Πάτερ κτησάμενος, σκεῦος ἐπάξιον, ὤφθης τῆς χάριτος, λόγω καὶ πράξει βέβαιων, τὴν θείαν σοὶ χορηγίαν ὅθεν ἱεράτευσας, ἰσαγγέλως τῷ Κτίσαντι, ἔνδοξε Εὐτύχιε, Ἐκκλησίας ὡράισμα, ἣν φύλαττε ταὶς σαὶς προστασίαις, πάσης ἀνάγκης ἀνωτέραν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Κανόνα πίστεως, καὶ εἰκόνα πραότητος, ἐγκρατείας διδάσκαλον, ἀνέδειξε σε τῇ ποίμνῃ σου, ἡ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια· διὰ τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τὰ ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τὰ πλούσια. Πάτερ Ἱεράρχα Εὐτύχιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Εὐκληρίας χάριτας Θεοδωρήτου, ἱερέ Εὐτύχιε, ἀναβλυστάνεις δαψιλῶς, τοῖς ἐν αἰνέσει κραυγάζουσι· Χαίροις Πατέρων φαιδρόν ἀγαλλίαμα.
Οἱ Ἅγιοι 120 Μάρτυρες ποὺ μαρτύρησαν στὴν Περσία
ΟΙ Μάρτυρες αὐτοὶ μαρτύρησαν μαζὶ μὲ τὸν ἐπίσκοπο Σαδὼθ (ἢ Σαδὼκ ἢ Σαδώχ, 19 Ὀκτωβρίου) στὴν Περσία ἀπὸ τὸν βασιλιὰ Σαβώριο.
Ἡ Ὁσία Πλατωνίς
Ἀπεβίωσε εἰρηνικά.
Οἱ Ἅγιοι Δύο Μάρτυρες οἱ ἐν Ἀσκάλωνι
Μαρτύρησαν ἀφοῦ τοὺς ἔχωσαν στὴ γῆ μέχρι τὴν μέση.
Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης
Γεννήθηκε τὸ 1255 στὸ χωριὸ Κούκουλο, ποὺ ἦταν κοντὰ στὶς Κλαζομενὲς (ἀρχαία πόλη τῆς Μ. Ἀσίας, ποὺ βρισκόταν 40 χιλιομ. ΝΔ τῆς Σμύρνης). Περιπετειώδης ἡ ζωή του. Οἱ γονεῖς του ἦταν πλούσιοι καὶ εὐσεβεῖς καὶ τὸν ἀνέθρεψαν χριστιανικώτατα.
Ὅταν κάποτε οἰκογενειακῶς πήγαιναν στὴ Λαοδικεία, αἰχμαλωτίστηκαν ἀπὸ λῃστές. Οἱ Λαοδικεῖς ὅμως, τοὺς ἐξαγόρασαν μὲ πολλὰ χρήματα. Τὸ ἐπεισόδιο αὐτό, ἔκανε τὸν Γρηγόριο νὰ ἀσχοληθεῖ ἀκόμα περισσότερό με τὴν ἥσυχη καὶ ἀφιερωμένη ζωὴ στὸν Θεό.
Γι᾿ αὐτὸ πῆγε στὴν Κύπρο, κοντὰ σ᾿ ἕνα φημισμένο μοναχὸ καὶ κατόπιν μὲ τὴν εὐχὴ αὐτοῦ τοῦ γέροντα ταξίδεψε στὴν Ἀλεξάνδρεια. Μετὰ ἀπὸ πολλὲς περιπέτειες ἔφτασε στὸ ὄρος Σινᾶ. Οἱ προϊστάμενοι τῆς Μονῆς τὸν δέχτηκαν μὲ χαρὰ καὶ μετὰ ἀπὸ κανονικὴ δοκιμασία ἐκάρη μοναχός.
Στὴ Μονὴ μέσα ἦταν ὑπόδειγμα ὑψηλῆς πνευματικῆς καὶ ἀσκητικῆς ζωῆς. Ὅμως ὁ πειρασμὸς τοῦ φθόνου κατέλαβε ὁρισμένους μοναχούς, μὲ ἀποτέλεσμα ὁ Γρηγόριος στενοχωρημένος νὰ ἀποχωρήσει ἀπὸ τὴν Μονή. μαζὶ μὲ ἕναν μοναχὸ Γεράσιμο ἔφυγε γιὰ τὰ Ἱεροσόλυμα καὶ ἀπὸ ἐκεῖ στὴν Κρήτη, ὅπου κοντὰ σ᾿ ἕναν φημισμένο γιὰ τὴν ἀρετή του μοναχό, τὸν Ἀρσένιο, πῆρε σπουδαῖα πνευματικὰ διδάγματα τέλειας χριστιανικῆς ζωῆς.
Ἔπειτα ὁ Γρηγόριος πῆγε στὸ Ἅγιον Ὄρος, στὴ σκήτη τοῦ Μαγούλα, ἀπέναντι τῆς Μονῆς Φιλόθεου. Ἐκεῖ συγκέντρωσε ἀρκετοὺς μαθητές, ποὺ πολλοὶ ἀπ᾿ αὐτοὺς ἀργότερα διακρίθηκαν στὴν πνευματικὴ ζωή. Στὴ συνέχεια πῆγε στὸ Πρωτάτο τῶν Καρυῶν καὶ ἀπὸ ἐκεῖ, λόγω ἐπιδρομῶν τῶν Ἀγαρηνῶν πειρατῶν, ταξίδεψε στὶς πόλεις Θεσσαλονίκη, Χίο, Μυτιλήνη καὶ Κωνσταντινούπολη, γιὰ νὰ ἐπανέλθει μετὰ ἀπὸ ὁρισμένο χρόνο στὸ Ἅγιον Ὄρος.
Ἀλλὰ κατόπιν μὲ ὁρισμένους μαθητές του, ἔφυγε καὶ πάλι γιὰ νὰ καταλήξει στὴν Ἀδριανούπολη, στὸ Κατακεκρυωμένο ὄρος. Ἐκεῖ ἔκτισε ὀχυρωμένο Μοναστήρι, ὅπου μαζὶ μὲ τοὺς μαθητές του, πρόσφερε πολλὰ πνευματικὰ ἐφόδια στὸν πληθυσμὸ τῶν γύρω περιοχῶν (Ἕλληνες, Σέρβους καὶ Βουλγάρους). Μετὰ τὴν περιπετειώδη αὐτὴ ζωή, ὁ Γρηγόριος, παρέδωσε εἰρηνικὰ τὸ πνεῦμα του.
Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος ποὺ ἀσκήτευσε στὸν Ἄθω
Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος, ἔζησε στὶς ἀρχὲς τοῦ 14ου αἰῶνα, καὶ ἦταν ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη. Εὐσεβέστατος, διακρίθηκε συγχρόνως καὶ γιὰ τὴν θεολογικὴ καὶ φιλοσοφικὴ παιδεία του. Ἔκανε διδάσκαλος τοῦ Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ἀλλὰ καὶ σὲ πολλοὺς ἄλλους μετέδωσε τὰ νάματα τῆς νηπτικῆς φιλοσοφίας.
Πῆγε στὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ διάλεξε σκήτη κοντὰ στὴ Μονὴ τῆς Λαύρας. Ἡ σκήτη αὐτή, δὲν ἄργησε νὰ ἀναδειχθεῖ κοινὸ ἐντευκτήριο τῶν εὐσεβέστερων ψυχῶν. Ὁ Γρηγόριος πρόθυμα ἔλυνε ἀπορίες, μετέδιδε γνώσεις, φώτιζε διάνοιες καὶ στήριζε τοὺς κλονιζόμενους, δίνοντας σ᾿ αὐτοὺς πολύτιμες ὁδηγίες, γιὰ νὰ μένουν σταθεροὶ στὴν πίστη καὶ ν᾿ ἁγιάζουν τὶς καρδιές τους. Ὁ θάνατος τὸν βρῆκε ν᾿ ἀσχολεῖται μ᾿ αὐτὰ τὰ θεάρεστα ἔργα.
Οἱ Ἅγιοι Γεώργιος, Μανουήλ, Θεόδωρος, Γεώργιος καὶ Μιχαὴλ ἀπὸ τὴν Σαμοθράκη
Οἱ νεομάρτυρες αὐτοὶ ἦταν ἀπὸ τὴν Σαμοθράκη, ἐκτὸς τοῦ Μιχαήλ, ποὺ ἦταν Κύπριος στὴν καταγωγή. Ὅλοι λοιπόν, κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἐθνεγερσίας τοῦ 1821, ἐξορίστηκαν ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Ἀπ᾿ αὐτοὺς ὁ Μιχαήλ, ποὺ ἦταν ὁ πιὸ γέρων, φοβήθηκε καὶ ἀπαρνήθηκε τὴν χριστιανικὴ θρησκεία, οἱ δὲ ὑπόλοιποι πουλήθηκαν σὰν δοῦλοι καὶ σὰν νεαροὶ ποὺ ἦταν ἐξισλαμίστηκαν μὲ δόλιο τρόπο ἀπὸ τοὺς Τούρκους.
Ἀπ᾿ αὐτοὺς ὁ Μανουήλ, πουλήθηκε στὴν Αἴγυπτο, ἔμαθε τὴν ἀραβικὴ γλῶσσα καὶ ἐπιδόθηκε στὴ μελέτη τοῦ Κορανίου. Μετὰ τὴν νικηφόρα ἔκβαση τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπανάστασης καὶ κατὰ τὴν στιγμὴ ποὺ ἡ Σαμοθράκη ἦταν ὑπὸ τουρκικὸ ζυγό, οἱ πέντε αὐτοὶ νεομάρτυρες, ἐπανῆλθαν στὴ Σαμοθράκη καὶ ἀποκήρυξαν τὸν μουσουλμανισμό, ποὺ μὲ τὴν βία σὲ νεαρὴ ἡλικία εἶχαν ἀσπασθεῖ.
Συνελήφθησαν ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ βασανίστηκαν φρικτά. Ἀλλὰ ὅλοι ἔμειναν ἀκλόνητοι στὴ χριστιανικὴ πίστη καὶ ἔτσι δέχτηκαν τὸ στεφάνι τοῦ μαρτυρίου: ὁ μὲν Μιχαὴλ μὲ μαχαῖρι κόπηκε σὲ τεμάχια, οἱ δὲ Γεώργιος καὶ Θεόδωρος ἀπαγχονίστηκαν καὶ ὁ Μανουὴλ μὲ τὸν Γεώργιο τὸν νεότερο, «ὀγκίνοις» (αἰχμηρὰ μολυβένια ὄργανα) παραδοθέντες, μαρτυρικὰ ἐξέπνευσαν. Ὅλων τὰ μαρτύρια ἔγιναν στὴ Μάκρη τῆς Ἀλεξανδρουπόλεως, 6 Ἀπριλίου 1835, Δευτέρα τοῦ Θωμά.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Σαμοθράκης λαμπτῆρες καὶ τῆς Μάκρης ἀγλάισμα, Νεομάρτυρες θεῖοι ἀληθῶς ἀνεδείχθητε, ἀθλήσαντες στερρῶς ὑπὲρ Χριστοῦ, καὶ λύσαντες τὴν πλάνην τοῦ ἐχθροῦ, Μανουὴλ σὺν Θεοδώρω καὶ Μιχαήλ, καὶ οἱ διττοὶ Γεώργιοι, δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ στεφανώσαντι, δόξα τῷ χορηγούντι δι’ ὑμῶν, ἠμὶν χάριν καὶ ἔλεος.
Ὁ Νέος Ὁσιομάρτυς Γεννάδιος
Ὁ ὁσιομάρτυρας αὐτός, ζοῦσε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Διονυσίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Μὲ προτροπὴ λοιπὸν τοῦ ἡγουμένου τῆς Μονῆς αὐτῆς, πῆγε στὴν Κωνσταντινούπολη σὰν συνοδὸς τῶν Βονιφατίου καὶ Εὐδοκίμου, ποὺ βάδιζαν πρὸς τὸ μαρτύριο. Αὐτοὶ ὅμως, δείλιασαν μπροστὰ στὰ βασανιστήρια, ἀπαρνήθηκαν τὸν Χριστὸ καὶ κατήγγειλαν σὰν αἴτιο τῆς πορείας τους πρὸς τὸ μαρτύριο τὸν Γεννάδιο.
Τότε οἱ Τοῦρκοι συνέλαβαν τὸ Γεννάδιο, τὸν φυλάκισαν καὶ ποικιλότροπως τὸν βασάνισαν. Αὐτὸς ὅμως ἔμεινε σταθερὸς στὴν πίστη του καὶ ἀποκεφαλίστηκε στὶς 6 Ἀπριλίου 1818. Τμῆμα τῶν λειψάνων τοῦ ὁσιομάρτυρα, βρίσκεται στὴν Ἱερὰ Μονὴ Διονυσίου, ὅπου ὁ Ἅγιος ἀσκήθηκε στὶς ἀρετὲς καὶ τὴν πίστη.
