Συναντήσατε τὸν Θεὸ ἐκεῖ ποὺ φθάσατε;». Τὸ ἐρώτημα, εἰρωνικὰ πολλὲς φορές, κάποτε μὲ εἰλικρίνεια καὶ γιὰ κάποιους βασανιστικά, τέθηκε ἐπανειλημμένα σὲ μέλη διαστημικῶν ἀποστολῶν, μετὰ τὴν ἐπιστροφή τους στη Γῆ. Ἀμερικανοὶ ἀστροναῦτες ἀπάντησαν κάποτε, καὶ τὰ λόγια τους ἔμειναν στὴν ἱστορία, ὅτι… ἀντίκρισαν τὰ ἴχνη Του. Οἱ σοβιετικοὶ κοσμοναῦτες ἀντίθετα δὲν σήκωναν οὔτε ἔκαναν ἀστεῖα μὲ τέτοια θέματα. Στὴν ἄθεη Σοβιετικὴ Ἐνωση, ὅπου ἡ θρησκεία ἦταν «τὸ ὄπιο τῶν λαῶν», Θεὸς δὲν ὑπῆρχε. Ὡς τὴ δεκαετία τοῦ ΄80. Σήμερα, στὴ Ρωσία τοῦ Βλαντίμιρ Πούτιν οἱ συνθῆκες ἔχουν ἀλλάξει. Οἱ Ρῶσοι κοσμοναῦτες ὁμολογοῦν ὅτι ἔχουν τὸν δικό τους ἐξομολόγο, μὲ τὸν ὁποῖο ἐπικοινωνοῦν ἀνὰ πᾶσα στιγμή, ἀκόμη καὶ ἐνῶ βρίσκονται στὸ Διάστημα, λίγο προτοῦ βγοῦν γιὰ τὸν διαστημικό τους περίπατο.
Οἱ ἀτρόμητοι κοσμοναῦτες, μαθητὲς τῆς μεγάλης σχολῆς ποὺ δημιούργησε ὁ μῦθος τοῦ Διαστήματος Γιούρι Γκαγκάριν, γιὰ τὸν ἡγούμενο Ἰὼβ Τάλατς, εἶναι ἄνθρωποι μὲ τoὺς δικούς τους φόβους καὶ τὰ δικά τους ἐρωτήματα. Καὶ αὐτοὶ ἀποροῦν «πῶς δημιούργησε ὁ Θεὸς τὸ Σύμπαν».
Ἐφημέριος τοῦ Ναοῦ τῆς Μεταμόρφωσης, στὸ Κέντρο Ἐκπαίδευσης Κοσμοναυτῶν «Γιούρι Γκαγκάριν» τῆς Πόλης τῶν Ἀστεριῶν, κοντὰ στὴ Μόσχα, ἐπισκέπτεται συχνὰ τὸ κοσμοδρόμιο τοῦ Μπαϊκονούρ, τὸ ρωσικὸ Κανάβεραλ, στὸ γειτονικὸ Καζακστάν, ἄπ΄ ὅπου ξεκινοῦν οἱ ἀποστολὲς γιὰ τὸ Διάστημα. Ἐκεῖ προετοιμάζει πνευματικὰ τοὺς κοσμοναῦτες λίγο πρὶν ἀπὸ τὸ μεγάλο τους ταξίδι καὶ τοὺς περιμένει πάντα κατὰ τὴν ἐπιστροφή τους γιὰ νὰ εὐχαριστήσουν, ὅπως λέει, ὅλοι μαζὶ τὸν Θεό. «Ὀταν ἕνας ἄνθρωπος εἶναι στὸ Διάστημα μπορεῖ νὰ δεῖ τὴν ἀληθινὴ μεγαλοσύνη τοῦ Σύμπαντος καὶ ἔτσι ἔρχεται κοντύτερα στὸν Δημιουργὸ» δηλώνει μιλῶντας στὸ «Βῆμα» ἀπὸ τὸ Μπαϊκονούρ, ὅπου λίγη ὥρα νωρίτερα εἶχε τελέσει τὸν ἁγιασμὸ τῶν ὑδάτων, ἀφοῦ τὸ Πατριαρχεῖο Ρωσίας ἑορτάζει τὰ Θεοφάνια σύμφωνα μὲ τὸ παλαιὸ ἡμερολόγιο.
Εἶδα ἴχνη τοῦ Θεοῦ»
Ὁ ἡγούμενος ἐπικαλεῖται τὸν ἀμερικανὸ ἀστροναύτη Φρὰνκ Μπόρμαν, τὸν πρῶτο ἄνθρωπο ποὺ εἶδε τὸ φεγγάρι ἀπὸ κοντά, ὁ ὁποῖος ἐκείνη τὴν ὥρα, ἔπειτα ἀπὸ μακρὰ σιωπὴ μέσα στὸ διαστημόπλοιο, εἶπε: «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν. Ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος…»…. Ἠταν «ὁ πρῶτος στίχος ἀπὸ τὴ Γένεση,τὸ πρῶτο βιβλίο τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Πολλὰ μέλη τοῦ πληρώματος δὲν μποροῦσαν παρὰ νὰ κλάψουν ἐκείνη τὴ στιγμή. Καὶ ὅταν ὁ Μπόρμαν ἐπέστρεψε στὴ γῆ,τὸν ρώτησε κάποιος:”… εἶδες τὸν Θεὸ ὅταν ἤσουν στὸ Διάστημα;”. Καὶ αὐτὸς ἀπάντησε:”Ὀχι, δὲν εἶδα τὸν Θεό. Εἶδα ὅμως τὰ ἴχνη τῆς παρουσίας Του”» λέει ὁ κ. Τάλατς.
Αὐτὰ τὰ ἴχνη ποὺ εἶδε ὁ Φρὰνκ Μπόρμαν στὸ ξεκίνημα τῆς «ὀδύσσειας» γιὰ τὴ γνωριμία τοῦ Σύμπαντος φαίνεται πλέον νὰ ὁμολογοῦν καὶ οἱ Ρῶσοι συνάδελφοί του τονίζει ὁ ἱερέας. «Οἱ κοσμοναῦτες μὲ καλοῦν πρὶν βγοῦν νὰ περπατήσουν στὸ Διάστημα ζητώντας μου προσευχὲς καὶ εὐλογίες. Ὁ Ὑuri Lonchakov, διοικητὴς διαστημόπλοιου, διάβασε ὁλόκληρη τὴ Βίβλο στὴ διάρκεια τῆς πτήσης του. Στὶς τελευταῖες ὧρες τῆς πτήσης ἤμασταν τακτικὰ σὲ ἐπαφή, συζητῶντας θεολογικὰ θέματα: πῶς δημιούργησε ὁ Θεὸς τὸν κόσμο, γιατί τὸν δημιούργησε μ΄ αὐτὸ τὸν τρόπο, πῶς κατανοοῦσαν οἱ ἅγιοί μας τὴ φύση τοῦ Σύμπαντος. Ὁ Ὀleg Skripinchko, ἐνῶ βρισκόταν σὲ τροχιά,τηλεφώνησε νὰ μᾶς συγχαρεῖ γιὰ τὴν ἐπίσκεψη τοῦ Πατριάρχη Κύριλλου στὸν Ναὸ τῆς διαστημικῆς βάσης. Καὶ ὁ ἑλληνικῆς καταγωγῆς Fyodor Ὑurchikhin ποὺ ἐπέστρεψε πρόσφατα κατὰ τὴ διάρκεια τῆς 6μηνης περιστροφῆς του γύρω ἀπὸ τη Γῆ εἶχε μαζί του τὰ λείψανα τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στρατηλάτη καὶ τοῦ Θεοδώρου τοῦ Τύρωνος».
Ἁγιασμὸς πρὶν ἀπὸ τὴν πτήση
Ὁ πατέρας Ἰὼβ ἐπισκεπτόταν τοὺς κοσμοναῦτες μὲ τοὺς ὁποίους εἶχε πνευματικὲς συζητήσεις καὶ εὐλογοῦσε κάθε λογῆς τεχνικὸ ἐξοπλισμὸ πολὺ προτοῦ ἱδρυθεῖ ἐκκλησιὰ μέσα στὸν σταθμό. Μετά, «μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἀποκτήσαμε τὴν ἐκκλησία μας» λέει καὶ συνεχίζει: «Τὰ τελευταῖα λίγα χρόνια ἔχει ἀναδυθεῖ μιὰ ὁλόκληρη παράδοση. Ὀλα τὰ πληρώματα διαστημόπλοιων ἐπισκέπτονται τὴν Ἁγία Τριάδα πρὶν ἀπὸ τὴν ἐκτόξευση γιὰ νὰ προσκυνήσουν τὰ λείψανα τοῦ Ἁγίου Σεργίου καὶ νὰ συμμετάσχουν σὲ μιὰ σύντομη δέηση στὴν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Νίκωνος. Κατόπιν τοὺς εὐλογῶ μὲ ἁγιασμὸ καὶ δίνω στὸν καθένα τους μικρὰ Εὐαγγέλια τσέπης καὶ εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Θεοτόκου ποὺ τὰ παίρνουν μαζί τους στὴν πτήση. Τέσσερις μέρες πρὶν ἀπὸ τὴν ἐκτόξευση πηγαίνω στὸ Μπαϊκονοὺρ γιὰ νὰ τοὺς ἐξομολογήσω καὶ νὰ τοὺς μεταλάβω. Συζητοῦμε πνευματικὰ θέματα, διαβάζουμε μαζὶ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ μιλᾶμε γιὰ διάφορα σημαντικὰ ζήτημα. Ὀταν οἱ ἄνδρες ἐπιστρέφουν στὴ Γη εῖμαι ἐκεῖ γιὰ νὰ τοὺς ὑποδεχτῶ μὲ μιὰ εὐχαριστήρια δέηση στὸν Θεό ».
Φόβος καὶ γενναιότητα
«Καὶ βέβαια αἰσθάνονται φόβο, ὅπως κάθε φυσιολογικὸς καὶ ζωντανὸς ἄνθρωπος ἐνώπιον τοῦ κινδύνου ποὺ μπορεῖ νὰ ἀπειλήσει τὴ ζωή του» λέει ὁ ἡγούμενος Ἰὼβ περιγράφοντας τὰ αἰσθήματα τῶν κοσμοναυτῶν.
Ὀσο γί΄ αὐτὰ ποὺ σκέφτονται ὅταν βρίσκονται ἔξω, στὸ Σύμπαν; «Τὸ Διάστημα εἶναι ἀκόμη ἐχθρικὸ γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Φανταστεῖτε ὅτι στὸν ἥλιο ἡ θερμοκρασία εἶναι +180 βαθμοὺς Κελσίου, ἐνῶ στὴ σκιά-150. Ἄν ὁ ἄνθρωπος βρεθεῖ ξαφνικὰ χωρὶς τὸ σκάφανδρό του τὸν περιμένει βέβαιος θάνατος. Ἡ γενναιότητά τους συνίσταται στὸ γεγονὸς ὅτι αἰσθανόμενοι τὸν φόβο μποροῦν νὰ τὸν ξεπερνοῦν. Ἡ πλειονότητα μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ ξεπερνάει τὸν φόβο καὶ βλέποντας τὸ ἔλεὸς Τοῦ προσεύχονται καὶ κάνουν αὐτὸ ποὺ πρέπει νὰ κάνουν. Ὀταν βρίσκονται ἐκεῖ ἐργάζονται καὶ ἴσως δὲν σκέφτονται καὶ πολὺ τὸ ἐὰν φοβοῦνται ἢ δὲν φοβοῦνται. Προετοιμάζονται ἐπὶ χρόνια γιὰ ἐκείνη τὴ στιγμή. Γιὰ νὰ γίνει κάποιος κοσμοναύτης προετοιμάζεται ἐπὶ δέκα χρόνια καὶ γνωρίζουν τί τοὺς περιμένει. Ἡ προετοιμασία εἶναι πολὺ καλή».
Φθάνει αὐτό; «Ἐμεῖς στὴ Ρωσία ἔχουμε καὶ μιὰ παροιμία: “Νὰ ἐλπίζεις στὸν Θεό,ἀλλὰ κάνε καὶ ΄σὺ κάτι”.Ὀταν ὁ ἄνθρωπος ἐπιτελεῖ τὸ ἔργο του σωστὰ καὶ μὲ πίστη στὸν Θεὸ τότε ὅλες οἱ δυσκολίες, ἐσωτερικὲς καὶ ἐξωτερικές, ξεπερνιοῦνται,διότι μόνον ὁ Θεὸς μπορεῖ νὰ στηρίξει, νὰ δώσει ἐλπίδα, νὰ νουθετήσει τὸν ἄνθρωπο ὥστε νὰ κάνει τὸ σωστὸ σὲ δύσκολες καταστάσεις » λέει ὁ κ. Τάλατς.
Ἁμαρτίες στὸ Διάστημα
Μποροῦν οἱ ἄνθρωποι νὰ σωθοῦν ἀπὸ τίς ἁμαρτίες στὸ Διάστημα ἢ θὰ ὑποπέσουν σὲ αὐτὲς καὶ ἐκεῖ; Ὁ πατέρας Ἰὼβ δὲν δυσκολεύεται νὰ ἀπαντήσει. «Ἀπὸ τὸν ἑαυτό σου δὲν μπορεῖς νὰ ξεφύγεις. Ἡ συσσώρευση τῶν μειονεκτημάτων καὶ τῶν ἀδυναμιῶν- ἡ ὁποία σὲ ὁδηγεῖ στὴν ἀνάπτυξη τῶν παθῶν- συμβαίνει ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸ ποῦ βρίσκεται ὁ ἄνθρωπος. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας λένε ὅτι ἂν δὲν ἀπελευθερωνόμαστε ἀπὸ τὴν ἀμαρτωλότητα καὶ τὸ πάθος τότε ὅλα αὐτὰ θὰ τὰ πάρουμε στὴν αἰώνια ζωή. Ὁ φθονερὸς καὶ στὴν οὐράνια ζωὴ θὰ παραμείνει φθονερός, ἀλλὰ ἐκεῖ ἡ ζωή του θὰ εἶναι ἀνυπόφορη. Ἐτσι οἱ ἀνθρώπινες ἀδυναμίες ὑπάρχουν τόσο ἐδῶ στὴ Γῆ ὅσο καὶ στὸ Διάστημα. Στοὺς κοσμοναῦτες, ὅπως καὶ σὲ κάθε ἄνθρωπο, ἐμφανίζονται καὶ κακὲς σκέψεις καὶ ὑπάρχουν καὶ παράπονα καὶ θυμός, ὅπως σὲ ὅλους τοὺς ζωντανοὺς ἀνθρώπους. Δὲν εἶναι ρομπότ. Εἶναι ἔξυπνοι, ταλαντοῦχοι καὶ πολύπλευροι, ἀλλὰ καὶ ἄνθρωποι, γί΄ αὐτὸ καὶ ζητοῦν τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ».
«Θεέ μου, γιατί γύρισα;»
Κάθε κοσμοναύτης κατὰ τὸν πατέρα Ἰὼβ ἀποκομίζει καὶ μεταφέρει κατὰ τὴν ἐπιστροφὴ τοῦ τίς δικές του ἐμπειρίες. «Δὲν μπορεῖς νὰ τὸ ἐξηγήσεις. Δεν μπορεῖς νὰ ἐξηγήσεις ποιός αἰσθάνεται τί, διότι οἱ ἄνθρωποι ἀποκομίζουν πολλὲς καὶ διαφορετικὲς ἐμπειρίες.Ἕνας κοσμοναύτης, ὁ Βάλερι Ὀλιαγκόφ, ἔχει παραμείνει στὸ Διάστημα, ἐὰν δὲν κάνω λάθος, ἐπὶ ἕναν χρόνο καὶ τρεῖς μῆνες, δηλαδὴ εἶναι κάτι σὰν πρωταθλητής. Στη διάρκεια τῆς παραμονῆς του στὸ Διάστημα γιόρτασε τὸ Πάσχα. Ἔφτιαξε ὁ ἴδιος ἕνα πασχαλιάτικο γλυκὸ καὶ ἔψαλε το “Χριστὸς Ἀνέστῃ”, ἀλλὰ μετὰ ὅταν ἐπέστρεψε ἐδῶ σε μᾶς ὑπῆρχαν ὅλα τὰ καθημερινὰ προβλήματα.
Καὶ ὅταν ἄρχισε νὰ τὰ ξαναζεὶ καὶ νὰ τὰ βλέπει εἶπε μισοαστεία-μισοσοβαρά: “Θεέ μου, γιατί γύρισα;”».
