Ξένος ἤμην: Ἐπὶ τὸν τύπον τῶν ἥλων σ’ ἕνα ὑπαρκτὸ πρόβλημα

Ἡ ἑλληνικὴ μετανάστευση

Ἦταν περίπου 50 χρόνια πρίν. Τότε ποὺ ἡ πατρίδα μας ἔβγαινε φτωχὴ καὶ καθημαγμένη ἀπὸ τὶς συμπληγάδες τοῦ δευτέρου παγκοσμίου πολέμου καὶ τοῦ ἐπακολουθήσαντος σπαραγμοῦ. Ἀδύνατη, ἀτροφικὴ καὶ πολιτικὰ ἀσταθής, ἔφερε μόνο τὶς δάφνες τοῦ πρόσφατου ἡρωικοῦ μεγαλείου της καὶ τῆς τεράστιας προσφορᾶς της στὴν παγκόσμια ἱστορία μέσα ἀπὸ τὴν ἀντίστασή της στὸν φασιστικὸ ἄξονα.

Ἦταν τότε ποὺ ἡ πατρίδα μας δὲν μποροῦσε νὰ συγκρατήσει καὶ νὰ συντηρήσει τοὺς νέους της. Αὐτούς, ποὺ μαζικὰ τὴν ἐγκατέλειπαν ἀναζητώντας ἐργασία καὶ ἕνα καλύτερο μέλλον στὶς ἀγορὲς τῆς Εὐρώπης, τῆς Ἀμερικῆς καὶ τῆς Αὐστραλίας. Ἡ ἀναζήτηση ἐργατικῶν χεριῶν ἀπ’ αὐτὲς τὶς χῶρες γέννησε τὰ μεταναστευτικὰ κύματα τῶν Ἑλλήνων, τὰ ὁποία μὲ τὴ σειρὰ τους δημιούργησαν τὶς ἐξωελλαδικὲς κοινότητες σ’ ὅλο τὸν κόσμο.

Ἡ ἀρχὴ τῆς ἀναστροφῆς

Ἀπὸ τότε μέχρι σήμερα πολλὰ πράγματα ἄλλαξαν. Ὁ ἄθεος κραταιὸς ὑπαρκτὸς σοσιαλισμὸς κατέρρευσε ἀπρόσμενα, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα ἐπιβίωσης στοὺς ἀνθρώπους, ποὺ γιὰ 70 ὁλόκληρα χρόνια προσπαθοῦσε νὰ τοὺς πείσει ὅτι ἦταν ὁ ἐπίγειος παράδεισος! Ἡ Ἀμερική, τὸ ἀντίπαλον δέος τῆς ψυχροπολεμικῆς περιόδου, ἀναδύθηκε αὐτόματα σὲ ἀμοραλιστικὴ παγκόσμια ὑπερδύναμη, καθορίζουσα βίαια καὶ χωρὶς ἴχνος δικαίου τὶς τύχες τῶν λαῶν, σύμφωνα μὲ τὰ δικά της συμφέροντα.

Ἡ Εὐρώπη συνασπίσθηκε πολιτικὸ-οἰκονομικὰ μὲ ἑνιαῖο εὐρωπαϊκὸ σύνταγμα, εὐρωπαϊκὸ κοινὸ δίκαιο, εὐρωπαϊκὸ κοινοβούλιο, καὶ ἑνιαῖο εὐρωπαϊκὸ νόμισμα. Μέσα ἀπὸ αὐτὲς τὶς τεράστιες πολιτικὸ-οἰκονομικὲς μεταβολὲς φθάνουμε στὸ σήμερα. Μὲ τὴ φτωχὴ πατρίδα μας νὰ μετεξελίσσεται ἀπὸ χώρα ἐξαγωγῆς ἀνθρώπινου δυναμικοῦ σὲ χώρα ὑποδοχῆς τῶν πάσης γῆς οἰκονομικὰ ἀπελπισμένων, ποὺ προσβλέπουν στὴν πατρίδα μας τὴν ἐπιβίωσή τους καὶ ἐλπίζουν νὰ οἰκοδομήσουν ἐδῶ ἕνα καλύτερο αὔριο.

Σ’ αὐτὴ τὴν ἱστορικὴ πορεία τῶν τελευταίων 50 περίπου χρόνων ὑπάρχει μία ἡμερομηνία σταθμός. Μία ἡμερομηνία, ποὺ πρὶν ἀκόμα ἔλθει, ἄλλοι τὴν προσέγγιζαν σὰν ἀπειλὴ καὶ ἄλλοι σὰν ἐλπίδα. Εἶναι τὸ 1992. Οἱ κάπως μεγαλύτεροι θὰ θυμοῦνται πόσος λόγος, λόγος ἐλπίδας ἀλλὰ καὶ λόγος φοβίας δὲν ἐκφράσθηκε πρὶν ἀπὸ αὐτὴν τὴν καθοριστικὴ χρονιά. Τὴ χρονιὰ τῆς ὑπογραφῆς τῆς πλήρους ἐντάξεώς μας στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση. Καὶ τώρα, ὕστερα ἀπὸ τὴν ἡμερομηνία αὐτὴ σταθμό, εὔκολα κανεὶς μπορεῖ νὰ ἀποτιμήσει ὅτι τόσο οἱ ἐλπίδες καὶ ἄλλο τόσο καὶ οἱ ἀπειλὲς ἄρχισαν νὰ ἐκπληρώνονται στὴν πατρίδα μας. Ἔγιναν τεράστια ἔργα. Ἀνέβηκε τὸ βιοτικὸ ἐπίπεδο. Γίναμε δελεαστικὴ κοινωνία δυτικοῦ τύπου, ἔτσι ὥστε πολλοὶ νὰ προσβλέπουν ὅτι ἐδῶ θὰ οἰκοδομήσουν τὸ καλύτερο γι’ αὐτοὺς αὔριο.

Ὁ «ἐκπολιτισμός» μας

Ἀπ’ τὴν ἄλλη οἱ φωνὲς ὅλων αὐτῶν ποὺ προειδοποιοῦσαν ὅτι στὴ νέα πραγματικότητα ἡ δική μας συμβολὴ δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ ἦταν οἰκονομική, ἀλλὰ πολιτισμική. Ὅλοι αὐτοὶ ποὺ ἔκρουαν τὸν κώδωνα τῆς ἀφύπνισης σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ στὴν ἱστορία μας, τὴν παράδοσή μας καὶ τὴν ὀρθόδοξη πίστη μας, χαρακτηρίστηκαν γραφικοὶ καὶ ἐκτός τοῦ πνεύματος τῆς νέας ἐποχῆς. Γίναμε λοιπὸν μοντέρνοι… εὐρωπαῖοι!

Σπεύσαμε νὰ ἀπεμπολήσουμε τὴν ἐθνική μας ἱστορία. Στερώντας ἔτσι πρότυπα ἡρωισμοῦ ἀπὸ τὶς νέες γενιές. Ἀρνηθήκαμε κάθε τι παραδοσιακὸ καὶ υἱοθετήσαμε πιθηκίζοντας ὅ,τι ξενόφερτο. Προβάλαμε νέα ἤθη καὶ μοντέρνο τρόπο ζωῆς. Κλονίσαμε τὸν θεσμὸ τῆς οἰκογένειας, νομοθετώντας τὴν εὔκολη διάλυσή του μὲ τὸ αὐτόματο, τὸ συναινετικὸ διαζύγιο καὶ τὸν πολιτικὸ γάμο. Νομοθετήσαμε τὶς ἐκτρώσεις γιὰ νὰ γίνουμε μέσα σὲ λίγα χρόνια ἔθνος ποὺ γερνάει καὶ φθίνει. Χτυπήσαμε, περιθωριοποιήσαμε καὶ χλευάσαμε ὅ,τι ἐκκλησιαστικὸ καὶ ἁγιοπνευματικὸ ὑπῆρχε σ’ αὐτὸ τὸν τόπο σὰν παρωχημένο καὶ ὀπισθοδρομικό!

Φταῖνε οἱ ξένοι;

Καὶ τώρα αἰσθανθήκαμε ὅτι ἀπειλούμαστε! Ὅτι κινδυνεύουμε! Ὅτι ἀφελληνιζόμαστε! Καὶ βρήκαμε τὴν εὔκολη ἀπενοχοποίησή μας. Φταῖνε οἱ ξένοι. Οἱ μετανάστες. Αὐτοὶ ποὺ ἔχουν ἄλλα ἤθη καὶ ἔθιμα. Ἔχουν ἄλλη θρησκεία. Ἄλλη κουλτούρα. Θὰ γίνουμε ξένοι στὸν ἴδιο μας τὸν τόπο, εἴπαμε. Νὰ τοὺς διώξουμε λοιπόν. Ἀφοῦ, πολλοὶ ἀπό μᾶς, ἀρκετοὺς ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς ἐκμεταλλευτήκαμε βάναυσα καὶ ἄδικα. Ἀφοῦ τοὺς βάλαμε νὰ δουλέψουν στὰ χωράφια μας, μὲ πολὺ φθηνὰ μεροκάματα. Ἀφοῦ μᾶς κάνουν ὅλες τὶς δουλειὲς χωρὶς ἀσφάλεια σὰν νὰ ἦταν δοῦλοι μας. Ἀφοῦ τοὺς βάλαμε στὰ σπίτια μας, σὰν οἰκιακοὺς βοηθούς, σὰν baby sitters καὶ φύλακες τῶν γερόντων γονέων μας, ἀρνούμαστε νὰ τοὺς χορηγήσουμε ὁτιδήποτε γιατί… κινδυνεύουμε σὰν ἔθνος!

Ἀλλὰ δὲν εἶναι ὑποκρισία μία τέτοια ἀντιμετώπιση; Καὶ δὲν ἐθελοτυφλοῦμε ἐπικίνδυνα, ἀρνούμενοι νὰ δοῦμε τὸ πρόβλημα καὶ νὰ τὸ ἀντιμετωπίσουμε σωστά; Οἱ μουσουλμάνοι μετανάστες φταῖνε ποὺ τὰ παιδιά μας δὲν ἀναγνωρίζουν πλέον τὰ πρόσωπα τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Παναγίας; Οἱ Ἀλβανοὶ ἐθνικιστὲς φταῖνε ποὺ ἐμεῖς ἀπαλείψαμε ἀπὸ τὰ σχολικὰ βιβλία μας τὴν ἐθνική μας ἱστορία; Οἱ μετανάστες φταῖνε ποὺ οἱ νεοέλληνες δὲν γνωρίζουμε τὴ γλώσσα μας καὶ ἐπικοινωνοῦμε μὲ greeklish; Οἱ Πακιστανοὶ εὐθύνονται ποὺ οἱ Ἕλληνες δὲν κάνουν παιδιά; Καὶ οἱ λαθρομεταναστευτικὲς θρησκευτικὲς μειονότητες ἐνέχονται στὸ ὅτι ἐκκλησιάζεται μόνο τὸ 1% τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ καὶ παρακάτω;

Γιατί εἶναι ἀλήθεια, ἤμασταν ἀνέτοιμοι νὰ τοὺς δεχθοῦμε στὴν πατρίδα μας. Ὄχι λόγω οἰκονομικῆς δυσπραγίας καὶ αὐξημένης ἀνεργίας. Ὅσο γιατί δὲν εἴχαμε κάτι μεγάλο νὰ τοὺς δώσουμε. Δὲν τοὺς ἐντυπωσίασε οὔτε τὸ ἦθος μας οὔτε ἡ πίστη μας, γιατί δὲν τὰ εἶδαν βιούμενα καὶ φυσικὰ δὲν ἐνδιαφέρθηκαν νὰ τὰ σπουδάσουν ἀπ’ τὰ βιβλία τῆς ἱστορίας μας. Ὅπου αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι συνάντησαν μορφὲς ποὺ τρέφονταν ἀπ’ τὴν ἐθνικὴ καὶ θρησκευτικὴ παράδοση τοῦ τόπου μας ἀλλοιώθηκαν.

Δὲν βρῆκαν οἱ περισσότεροι ἀγάπη, ἐκμετάλλευση βρῆκαν. Δὲν βρῆκαν πολλοὶ ἀπ’ αὐτοὺς συμπόνια, ἀδιαφορία βρῆκαν. Δὲν βρῆκαν οἱ περισσότεροι ἁγίους· ἀνθρώπους ποὺ γιὰ τὴν ὕλη μεριμνοῦν συνάντησαν.

Καὶ τώρα τί θὰ κάνουμε;

Μὲ ὅλα αὐτὰ ἐπιθυμοῦμε νὰ φωτίσουμε μία ἄλλη πτυχὴ τοῦ μεγάλου μεταναστευτικοῦ προβλήματος ποὺ βαραίνει ἀποκλειστικὰ τὸν καθένα μας. Χωρὶς ὑποκρισία νὰ βάλουμε τὸ δάκτυλο στὸν «τύπο τῶν ἥλων» τῆς προσωπικῆς μας εὐθύνης, καὶ νὰ μετανοήσουμε πρὶν εἶναι ἤδη πολὺ ἀργά. Νὰ καταλάβουμε δηλαδὴ πὼς σὲ διαφορετικὴ περίπτωση οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ θὰ ἦταν ἡ εὐκαιρία τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή μας. Γιατί δὲν εἶναι τραγικὸ κάποιοι νὰ πηγαίνουν στὰ πιὸ ἀπόμακρα μέρη τῆς γῆς γιὰ νὰ κηρύξουν τὸν Χριστὸ καὶ ἐμεῖς, ὄχι μόνο νὰ ἀδυνατοῦμε νὰ ἑλκύσουμε τοὺς ἀλλόθρησκους μετανάστες στὴν ὀρθοδοξία, ἀλλὰ καὶ νὰ κινδυνεύουμε νὰ ἀφομοιωθοῦμε ἀπὸ αὐτούς;

Πρὶν λοιπὸν καταλογίσουμε τὴν ὅποια ἀπειλὴ τοῦ ἔθνους μας σ’ αὐτούς, ἂς παραδεχθοῦμε τὴ δική μας μεγάλη εὐθύνη. Καὶ ἂς θελήσουμε νὰ ἐπιστρέψουμε στὴν πίστη τὴν ὀρθόδοξη συνειδητά. Στὰ ἁγνὰ ἑλληνικὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμά μας. Στὴ ζωὴ τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ. Σ’ αὐτὴν ποὺ ἐνέπνευσε ὅλους αὐτοὺς ποὺ ἀγωνίστηκαν καὶ μάτωσαν γιὰ νὰ φτιάξουν πατρίδα.

Μπροστὰ στὸ τέλος;

Γιατί ὁποιαδήποτε πολιτική, ἐθνικὴ ἢ οἰκονομικὴ πρόβλεψη γιὰ τὴν πορεία τοῦ ἔθνους μας μπορεῖ νὰ διαψευσθεῖ καὶ νὰ πέσει στὸ κενό. Ὁ λόγος ὅμως τοῦ Θεοῦ δὲν πρόκειται νὰ διαψευστεῖ. Αὐτὸς ἤδη δικαιώνεται στὸ ταλαίπωρο ἔθνος μας. «Δικαιοσύνη ὑψοῖ ἔθνος, ἐλασσονοῦσι δὲ φυλὰς ἁμαρτίαι» (Παροιμ. ιδ΄ 34). Ἡ ἐφαρμογὴ τῆς δικαιοσύνης, ὁ σεβασμὸς τοῦ ἁγίου νόμου τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ ἐξυψώνει καὶ δοξάζει ἕνα ἔθνος, ἐνῶ οἱ ἁμαρτίες μειώνουν καὶ ἐξαφανίζουν ὁλόκληρες φυλές.

Καὶ ἔχει ἐμπειρία τῆς ἀλήθειας αὐτῶν τῶν λόγων τὸ ἔθνος μας ἀπὸ τὴ δική του ἱστορία…

ΑΤΤΙΚΟΣ

(Ἀπὸ τὸ ἀφιέρωμα τοῦ περιοδικοῦ «Ἡ Δράσις μας», τεῦχος Μαΐου 2010, γιὰ τὸ μεταναστευτικὸ ζήτημα.)