Νέοι μου, πρέπει νὰ ἔχετε ψυχὴ ποὺ θὰ εἶναι ἱκανὴ γιὰ τρία πράγματα: νὰ ὑπομένει, νὰ ἀγαπάει τὴ ζωή, ἀλλὰ καὶ νὰ θυσιάζεται. Τέτοια ψυχὴ δὲν θὰ ἔχετε ποτέ, ἐὰν εἶστε ἀπαισιόδοξοι. Ὁ ἀπαισιόδοξος δὲν μπορεῖ νὰ θυσιάσει τὴ ζωή του, γιατί ἡ ζωὴ γι’ αὐτὸν δὲν ἔχει ἀξία καὶ ἐκεῖνο ποὺ δὲν ἔχει ἀξία, μπορεῖ μόνο νὰ «πεταχτεῖ» καὶ ὄχι νὰ θυσιαστεῖ. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος προσφέρει κάτι ποὺ ἀγαπάει, τότε θυσιάζεται, ἐνῷ ὅταν προσφέρει κάτι ποὺ μισεῖ, τότε δὲν θυσιάζεται, ἀλλὰ τὸ «πετᾷ».
Ὁ ἀπαισιόδοξος δὲν μπορεῖ νὰ ἀγαπήσει τὴ ζωή, ἐπειδὴ τοῦ φαίνεται πὼς δὲν ἔχει νόημα καὶ χαρά. Ἡ ζωὴ γιὰ τὸν τέτοιου εἴδους ἄνθρωπο εἶναι ἀνοησία, πόνος, ἀπερισκεψία, θλίψη καὶ ἔτσι δὲν τὴν ἀγαπᾷ. Ὁ πεσιμιστὴς τελικὰ δὲν μπορεῖ νὰ ὑπομείνει τὴ ζωή, γιὰ τοὺς ἴδιους λόγους ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ἀγαπήσει τὴ ζωή.
Ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ ἀντέξει τὸν πόνο ποὺ ἔχει κάποιο νόημα καὶ τέλος. Δὲν μπορεῖ νὰ ἀντέξει ὅμως τὸν πόνο ποὺ δὲν ἔχει οὐσία καὶ τέλος. Ἡ ζωὴ τῶν ἀπαισιόδοξων ἀνθρώπων εἶναι ἀπερίσκεπτος καὶ ἀτελείωτος πόνος.
Ἂν εἶστε ἀπαισιόδοξοι, δὲν θὰ μπορέσετε οὔτε νὰ θυσιαστεῖτε, οὔτε νὰ ἀγαπήσετε τὴ ζωή, οὔτε κἂν νὰ τὴν ὑπομείνετε. Ἡ ψυχή σας δὲν θὰ εἶναι ἱκανὴ γιὰ κανένα ἀπὸ τὰ παραπάνω. Θὰ εἶναι ἱκανὴ γιὰ ἀνοησίες, γιὰ ἄσκοπη περιπλάνηση ἢ γιὰ τεχνάσματα ἢ γιὰ ἀκινησία ἢ γιὰ αὐτοκτονία. Οὔτε σεῖς θὰ εἶστε χρήσιμοι γιὰ τὴ ζωή, οὔτε ἡ ζωὴ θὰ ἔχει σημασία γιά σας.
Στὶς τρεῖς τελευταῖες περιπτώσεις ἡ ζωὴ στὴν ἰλιγγιώδη πορεία της θὰ σᾶς «κοιτάξει» περιφρονητικὰ καὶ θὰ περάσει πολὺ γρήγορα ἀπὸ δίπλα σας. Ἡ ζωὴ σὰν βουερὸ καὶ ἀσημένιο ποτάμι θὰ προσπεράσει πολὺ γρήγορα δίπλα ἀπὸ τὸν ἀπαισιόδοξο νερόλακκό σας. Μάταια ἀπὸ τὸν νερόλακκο αὐτὸν θὰ πετάξετε λάσπη καὶ συκοφαντίες στὴ ζωή. Νομίζετε ὅτι θὰ θολώσετε τὴ ζωή; Ὄχι, θὰ θολώσετε μόνο τὴν ὀπτική σας καὶ τὴν ψυχή σας.
Πιστεύετε πὼς μὲ τὴν ἀπαισιοδοξία σας θὰ σταματήσετε καὶ θὰ καταστρέψετε τὴ ζωή; Εἶναι τόσο ἀπίθανο νὰ τὴν καταστρέψετε, ὅσο ἀπίθανο εἶναι ἕνας ἐλέφαντας, ποὺ κάθεται κάτω ἀπὸ τοὺς καταρράκτες του Νιαγάρα νὰ προσπαθήσει μὲ τὴν προβοσκίδα του, νὰ γυρίσει πίσω τὸν καταρράκτη.
Ἡ ἀπαισιοδοξία ἀποτελεῖ ἕνα ἀνίσχυρο πεῖσμα ἀπέναντι στὴ ζωή. Ἀπὸ αὐτὸ τὸ πεῖσμα ἀρρωσταίνει καὶ πάσχει ὁ ἀπαισιόδοξος ἄνθρωπος ποὺ ἀποτελεῖ μόνο ἕνα κομμάτι τῆς ζωῆς. Ἡ ἴδια ἡ ζωὴ δὲν παθαίνει τίποτε.
Θὰ μπορούσατε ἐσεῖς νὰ ἀφιερώσετε τὴ ζωή σας γιὰ τὸ καλὸ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων; Γιὰ τὸν φίλο σας γιὰ παράδειγμα; Ἢ γιὰ τὴν οἰκογένειά σας; Ἢ γιὰ τὴν πατρίδα; Ἢ γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα; Ἐὰν εἶστε ἀπαισιόδοξοι, δὲν μπορεῖτε, γιατί κυρίως δὲν ἔχετε τί νὰ θυσιάσετε. Ἐπειδὴ γιὰ σᾶς ἡ ζωή σας εἶναι χωρὶς ἀξία, ἐπειδὴ θεωρεῖτε πὼς ἡ ζωὴ δὲν ἀξίζει. Γι’ αὐτὸ τὸν λόγο δὲν εἶναι γιὰ σᾶς σημαντικὸ νὰ βοηθήσετε καὶ νὰ στηρίξετε κάποιον. Ἂν εἶστε αἰσιόδοξοι, θὰ σᾶς εἶναι εὔκολο νὰ ἀγαπᾶτε καὶ νὰ ὑπομένετε καὶ νὰ θυσιάζετε τὴ ζωή σας.
Αἰσιόδοξος εἶναι ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἐργάζεται ἔχοντας πίστη καὶ ἐλπίδα. Ἐὰν θέλετε νὰ εἶσθε αἰσιόδοξοι, ἐργασθεῖτε. Ἡ ἀπαισιοδοξία εἶναι ἀρρώστια καὶ τὸ φάρμακό της εἶναι ἡ ἐργασία. Ποτὲ ἡ ἰατρικὴ δὲν θὰ βρεῖ πιὸ τέλειο φάρμακο ἐναντίον τῆς ἀπαισιοδοξίας ἀπὸ τὴν ἐργασία καὶ τὴν ἐνεργητικότητα. Χρειάζεται νὰ ἔχεις χρόνο νὰ τεμπελιάζεις, γιὰ νὰ εἶσαι ἀπαισιόδοξος.
Ὁ Ντοστογιέφσκι, ἐνῷ ἦταν ἄρρωστος καὶ εἶχε κακὴ ὑγεία, κάθε μῆνα ἔγραφε τέσσερα φύλλα τυπογραφείου. Αὐτὰ ποὺ ἔγραφε ἦταν τὰ πιὸ ὡραῖα λογοτεχνικὰ καὶ οὐσιώδη πεζογραφήματα ποὺ ὑπάρχουν στὴ ρωσικὴ γλῶσσα. Καὶ παρ’ ὅλο ποὺ ἦταν φτωχὸς καὶ ἄρρωστος, ἦταν αἰσιόδοξος.
Αἰσιόδοξοι ἦταν ὅλοι ἐκεῖνοι οἱ μεγάλοι καὶ μικροὶ ἄνθρωποι ποὺ δημιούργησαν σ’ αὐτὸν τὸν κόσμο ὅλα ὅσα ἦταν καλὰ καὶ χρήσιμα. Ὅλος ὁ πολιτισμὸς τὸν ὁποῖο ἀπολαμβάνετε ἐσεῖς, δημιουργήθηκε ἀπὸ αἰσιόδοξους ἀνθρώπους.
Ὁ κόσμος αὐτὸς γνωρίζει μόνο τοὺς ἀναστεναγμοὺς καὶ τὶς κραυγὲς τῶν ἀπαισιόδοξων καὶ ὄχι τὰ ἔργα τους. Μὴν εἶστε ἀπαισιόδοξοι, γιατί ἡ ἀπαισιοδοξία σας δὲν ἔχει βάση. Μὴν εἶστε ἀπαισιόδοξοι εἰδικὰ ὅσον ἀφορᾶ τὴν προσωπικότητά σας, ἐπειδὴ ἀκόμη δὲν μπορεῖτε νὰ προβλέψετε σὲ ποιό τομέα θὰ εἶστε σημαντικοί. Νὰ ἐργάζεσθε, ἐπειδή, ἂν ἐργάζεσθε, δὲν θὰ εἶσθε ἀπαισιόδοξοι. Ἐπιλέξατε εἴτε τὴν ἐνεργητικότητα καὶ ἐργασία εἴτε τὴν ἀπαισιοδοξία.
Εἴμαστε λαὸς μὲ μικρὸ πληθυσμό; Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἦταν λίγοι ὅσον ἀφορᾷ τὸν ἀριθμὸ καὶ κατέπληξαν τὸν κόσμο μὲ τὴν μεγαλοσύνη τους. Ἡ ζωή μας εἶναι ἀσήμαντη; Σᾶς βεβαιώνω πὼς δὲν ὑπάρχει ἐποχὴ ἀσήμαντη καὶ ζωὴ ἀσήμαντη στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας. Ὑπάρχουν μόνον ἐποχὲς σημαντικὲς καὶ ἐποχὲς ποὺ τὶς προετοιμάζουν.
Ἡ ἐποχή μας ἑπομένως εἴτε προετοιμάζει μιὰ σημαντικὴ ἐποχὴ εἴτε ἡ ἴδια εἶναι σημαντική. Καὶ στὶς δύο περιπτώσεις λοιπὸν δὲν δικαιολογεῖται ἡ ἀπαισιοδοξία σας. Ἐπειδή, ἐὰν τὸ παρὸν δὲν εἶναι σημαντικό, τότε ἀποτελεῖ προετοιμασία ἑνὸς σπουδαίου μέλλοντος. Καὶ σίγουρο εἶναι πὼς ἀγάπη καὶ δύναμη δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει ὁ ἀπαισιόδοξος ἄνθρωπος.
Μὴν παραδίνεστε στὴν ἀπαισιοδοξία, ἐπειδὴ ἡ ἀπαισιοδοξία θὰ ἀποτελέσει τὴν πιὸ δηλητηριώδη πηγὴ ἀμέτρητου κακοῦ ποὺ θὰ πλήξει ἐσᾶς καὶ τοὺς ἄλλους.
(Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὴν “Ὁμιλία γιὰ τὴν ἀπαισιοδοξία)
