Ὁ Καθηγουμένος τῆς Ἱερᾶς Μεγίστης Μονῆς Βατοπαιδίου, ἀρχιμανδρίτης Ἐφραίμ, συνομίλησε στὶς 20.9.1992 μὲ τὸ Γέροντα Σωφρόνιο στὴν Ἱερὰ Μονὴ Τιμίου Προδρόμου, στὸ Essex τῆς Ἀγγλίας. Ἀπὸ τὴ συνάντησή τους αὐτὴ μπορεῖ κανεὶς νὰ θαυμάσει τὴν πνευματικότητα καὶ τὴν ἀσκητικότητα τοῦ Γέροντα Σωφρονίου ἀλλὰ καὶ νὰ ἐκτιμήσει τὴν προσφορὰ του στὸ σύγχρονο μοναχισμό.
Γέρ. Σωφρόνιος: «Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλίδος. Ὁδήγησον ἡμᾶς εἰς πάσαν τὴν ἀλήθειαν καὶ σῶσον Ἀγαθὲ τὰς ψυχὰς ἡμῶν». Καλῶς ὁρίσατε, ἅγιε Καθηγούμενε…
Ἐὰν κατὰ τὴ διάρκεια τῆς συνομιλίας μας κάνω κάτι τί, νὰ μὲ συγχωρήσετε. Γιατί τώρα δὲν βλέπω οὔτε καὶ ἀκούω καλά.
Ἀρχιμ. Ἐφραίμ: Ἀνάλογα μὲ τὴν ἡλικία σας εἶστε πάρα πολὺ καλά.
Γέρ. Σωφρόνιος: Ἐνενήντα ἕξι… Θὰ πῶ νὰ μᾶς φέρουν ἀπὸ τὰ ἀρχεῖα μας τὸ γράμμα τοῦ Βατοπαιδίου.
Ναί, θὰ ἤθελα νὰ τὸ δῶ.
Ξέρετε, εἶμαι δικός σας.
Εἶναι εὐλογία γιὰ ἐμᾶς αὐτό.
Δὲν ξέρω. Γιὰ μένα εἶναι εὐλογία, ποὺ δηλαδή μοῦ ἔδωσαν τὴν ἄδεια μὲ μεγάλη προθυμία. Καὶ ὅπως ἔδειξαν τὰ πράγματα, ἦταν εὐλογημένο ἀπὸ τὸ Θεό. Ἀφοῦ ἔφυγα ὅμως ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ὅρος, ἀρρώστησα βαριά. Εἶχα ἕλκος τοῦ στομάχου καὶ ἔπαθα γαστρορραγία, ἤμουν καὶ πτωχός. Ὑπεβλήθην σὲ δύσκολη ἐγχείρηση, κατὰ τὴν ὁποία μοῦ ἔβγαλαν σχεδὸν ὁλόκληρο τὸ στομάχι. Δώδεκα χρόνια εἶχα μεγάλη δυσκολία στὸ νὰ τρώγω. Κατόπιν, κάτι ἔχω ἀλλὰ ψεύτικο εἶναι.
Ἦταν ἀπὸ τὸ Θεό, Γέροντα, νὰ ἔρθετε ἐδῶ.
Νὰ σᾶς πῶ, ἅγιε Καθηγούμενε. Φοβᾶμαι πάντοτε νὰ λέγω, ὅτι μὲ μένα γίνεται κάτι, ἀλλά μοῦ φαίνεται, ὅτι τίποτε δὲν ἔγινε σύμφωνα μὲ τὴ φαντασία μου ἀλλὰ ὅλα ἔγιναν ἀπὸ τὸ Θεό.
Αὐτὸ τώρα μαρτυρεῖ καὶ ἡ συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας, φαίνεται ὅτι εἶναι ἀπὸ τὸ Θεό. Καὶ ὅτι εἶναι ἕνα ἔργο, ποὺ ἔχει παρελθὸν πίσω. Καὶ τὸ παρελθὸν ἔχει σφραγισθεῖ ἀπὸ τὸ Θεό, ἔτσι λέγουν τὰ πράγματα.
Ναί, ἀλλὰ ἐγὼ ὁ ἴδιος τολμῶ μόνο νὰ λέγω: «Κύριε ἐλέησον καὶ σῶσον με». Ὥστε, μέχρι ἑνὸς σημείου δηλαδή, μπορῶ καὶ ἐγὼ νὰ λέγω, ὅτι ἔγινε κατὰ πρόνοια τοῦ Θεοῦ.
Γέροντα, ἡ μονή σας ἐδῶ ἀποτελεῖ μία ὄαση μέσα στὴν ἔρημό τοῦ ὑλιστικοῦ φρονήματος.
Εἴμαστε μόνο, ἔ, πῶς νὰ σᾶς πῶ, εὐγνώμονες ἀπέναντι τῶν κυβερνούντων τὴ χώρα, καὶ στὴ βασίλισσα καὶ σὲ ἄλλους φορεῖς. Ἀλλὰ ἡ ὀρθόδοξη ζωὴ ἔξω ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα εἶναι δύσκολη. Δὲν κολλάει ὅλη ἡ σκέψη μας, θεολογική, ἀσκητική, μὲ τὴν παράδοση δηλαδὴ τῆς Δύσεως· μὲ τοὺς Ρωμαιοκαθολικοὺς καὶ τοὺς Προτεστάντες. Ἀλλὰ αὐτοὶ ἐδῶ εἶναι οἱ κύριοι τοῦ τόπου.
Ἐσεῖς, Γέροντα, ὅμως ἀπ’ ὅτι βλέπω, ζήσατε μὲ ἕνα σοφὸ τρόπο ἐδῶ. Τὰ χρόνια αὐτὰ ποὺ ζήσατε ἐδῶ, τὰ ζήσατε πολὺ διακριτικὰ. Γι’ αὐτὸ καὶ κάνατε μεγάλη ὠφέλεια ἐν τῷ κρυπτῷ. Καὶ αὐτὸ εἶναι πολὺ σημαντικὸ πράγμα γιὰ ἕναν πνευματικὸ ἄνθρωπο.
Ἐγώ, νὰ σᾶς πῶ. Εἶσθε Ἡγούμενος. Καὶ ἐγὼ ἤμουν, κατὰ κάποιο τρόπο, Ἡγούμενος. Καὶ ὅλο ἤμουν κρεμασμένος μὲ ἕνα νῆμα ἐπάνω στὴν ἄβυσσο καὶ ὅλο ἐφώναζα πρὸς τὸ Θεὸ γιὰ τὸν κάθε ἕνα, τὸ κάθε τί. Διότι, ἀνθρωπίνως τρέχοντας, δὲν ὑπάρχει τρόπος.
Καὶ ὁπωσδήποτε βρήκατε πολλὲς δυσκολίες φαντάζομαι ἐδῶ, Γέροντα.
Ὤ, καλύτερα νὰ μὴν τὰ λέμε… Ἀλλὰ καὶ τοῦτο εἶναι, μέχρι τίνος δηλαδή, ζήτημα γιὰ ἐμᾶς. Τώρα ἐξέδωκα ἕνα βιβλίον, τὴν πνευματικὴ αὐτοβιογραφία.
Τὸ διαβάσαμε, Γέροντα.
Τί μᾶς ἐνδιαφέρει, δηλαδὴ, ἡ βιογραφία ποὺ ἔχει ἡ ἀστυνομία; Μόνο τὰ πνευματικὰ ἐγὼ τώρα παρουσίασα. Καὶ τοῦτο ἐφάνη, κατὰ κάποιο τρόπο, πραγματικὰ σὲ καλῆ ὧρα.
Εἶναι μία ζωντανὴ μαρτυρία αὐτὸ ποὺ κάνατε.
Δὲν ἔγραψα ἕνα βιβλίο ποὺ ἀποτελεῖ θεολογικὸ ἐγχειρίδιο ἀλλὰ παρέθεσα, μόνο δηλαδὴ τὴν πεῖρα μου, ἀπὸ τὸ φόβο καὶ ἐπειδὴ τολμῶ νὰ πῶ: «Κύριε ἐλέησον, Κύριε σῶσον με». Καὶ τώρα δὲν καταλαβαίνω… Ἀρρώστησα πολλὲς φορὲς μὲ θανασίμους ἀσθένειες καὶ ζῶ ἀκόμη. Δὲν ξέρω γιατί…
Σᾶς χρειάζεται ἡ Ἐκκλησία, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Θεὸς παρατείνει τὴ ζωή σας. Ἡ ζωή σας εἶναι ἕνα θαῦμα. Ἀποροῦμε, πῶς ζεῖτε μὲ τὶς ἀσθένειες ποὺ εἴχατε καὶ ἔχετε. Πάρα πολλοὶ ἄνθρωποι πνευματικοὶ ἀποροῦν πὼς ζεῖτε.
Διότι τὸ 1986, ποὺ ἀνακαλύψανε ἕνα πυρηνικὸ μηχάνημα γιὰ τὴ διαγνωστική τοῦ καρκίνου, «μὲ ἄνοιξαν» καὶ βρῆκαν, ὅτι εἶμαι μὲ τὸν πιὸ σοβαρὸ καρκίνο καὶ περίμεναν δηλαδὴ τὸ θάνατο. Δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ μοῦ κάνουν ἐγχείρηση, δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ κάνουν θεραπεία μὲ ἀκτίνες, μὲ χημειοθεραπεία καὶ μὲ παρόμοια. Δηλαδὴ μὲ ἄφησαν νὰ «ψοφήσω»… Ἀλλὰ τώρα ἕξι χρόνια πέρασαν καὶ εἶναι ὁ ἕβδομος χρόνος ποὺ ζῶ καὶ ἐγὼ δὲν καταλαβαίνω πῶς. Ὕστερα ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἐγχείρηση τοῦ στομάχου, τελεία γαστρεκτομὴ ποὺ γιὰ δώδεκα χρόνια δὲν μποροῦσα νὰ τρώγω. Κατόπιν, γιὰ δυὸ χρόνια, ἤμουν κάπως καλύτερα.
Ὁ Ἅγιος Σιλουανὸς, ποὺ ἦταν καὶ Γέροντάς σας, ἤθελε νὰ ζήσετε γιὰ νὰ ἀκούσετε καὶ τὴν ἐπίσημη κατάταξή Του στὸ ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας.
Καὶ ἐγὼ δὲν ξέρω, πῶς ἡ πρόνοια τοῦ Χριστοῦ τὸ ἔκανε. Μὲ ἔβαλε στὰ πόδια, δηλαδή, αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Διότι τώρα, τὸ πνευματικό, θεολογικό, πρόβλημα εἶναι περὶ τοῦ προσώπου… Ἐγὼ ἔζησα τελείως μὲ τὴν ἀποκάλυψη. Ἡ ἀποκάλυψη λέγει «Ἐγὼ εἰμί ὁ Ὧν» (Ἐξ. 3,14). Ἐὰν λέγει «Ἐγώ», σημαίνει ὅτι εἶναι πρόσωπο. Γι’ αὐτὸν τὸ λόγο, στὸ βιβλίο ποὺ προαναφέραμε, σὲ ἕνα κεφάλαιο τονίζω, ὅτι ἔχει μεγάλη σημασία ἡ λέξη, «Ἐγώ». Διότι ἐκφράζει τὸ πρόσωπο. Ὁ Θεὸς λέγει: «Ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέρα καὶ καθ’ ὁμοίωσιν» (Γέν. 1,26). Ἡ ἐπιστήμη δὲν μπορεῖ νὰ λέγει αὐτό. Αὐτὸ μπορεῖ νὰ τὸ λέγει μόνο ἡ ἀποκάλυψη. Καὶ ἐμεῖς πρέπει νὰ βασιζόμεθα στὴν ἀποκάλυψη, τὴν ὁποία δὲν ἀνέτρεψε ποτὲ ὁ Κύριος… Ὥστε, δηλαδή, ὅταν ἔστειλα καὶ στὸν Παναγιώτατο αὐτὸ τὸ βιβλίο ποὺ εἶναι πίσω σας, δὲν θέλησα νὰ γράψω ἕνα θεολογικὸ ἐγχειρίδιο ἀλλὰ μόνον περιγράφω τὴν πεῖρα ἑνὸς μοναχοῦ.
Αὐτὸ τὸ βιβλίο πολὺ θὰ ὠφελήσει, Γέροντα.
Να δώσει ὁ Θεός, νὰ δώσει ὁ Θεός…
