Τὸ 2023 ὀνομάσθηκε «Λογοτεχνικὸ Ἔτος Ἄλκης Ζέῃ», μὲ τὴν εὐκαιρία τῶν ἑκατὸ ἐτῶν ἀπὸ τὴν γέννηση τῆς ἐν λόγῳ συγγραφέως (1923-2020). Φέτος ὁ Ἑλληνισμὸς ἑορτάζει μιὰ σημαντικὴ ἐπέτειο, τὰ διακόσια χρόνια ἀπὸ τὴ σύνθεση τοῦ Ἐθνικοῦ μας Ὕμνου ἀπὸ τὸν μεγάλο ποιητή μας Διονύσιο Σολωμό.
Στὸ λόφο τοῦ Στράνη, στὴ Ζάκυνθο, ὁ 23ετὴς μόλις ἐτῶν μεγαλοφυὴς Ποιητής, μέσα σὲ ἕνα μῆνα, τὸν Μάϊο τοῦ 1823, συνθέτει τὸν Ὕμνο μὲ τὸν ὁποῖο «δίδει ὄχι μόνο τὸν λυρικό του ἐνθουσιασμό, τὰ κυριώτερα στάδια τῆς Ἐπαναστάσεως κατὰ τὰ δύο πρῶτα ἔτη, κατὰ ξηρὰ καὶ κατὰ θάλασσα, τὴν ἐκπολιόρκησιν τῆς Τριπολιτσάς… τὴν πολιορκίαν τοῦ Μεσολογγίου…, τὴν θανάτωσιν τοῦ Πατριάρχου, τὸν κοινὸν ἀγῶνα τῆς Ἑλλάδος – Ἐλευθερίας καὶ τῆς Θρησκείας, ἀλλὰ καὶ νουθετεῖ τοὺς μαχομένους Ἕλληνας κατὰ τῆς ἐπαράτου Διχονοίας», ὅπως γράφει ὁ ἀείμνηστος καθηγητὴς Ν.Β. Τωμαδάκης στὸ βιβλίο «Σολωμοῦ Ἅπαντα» (Ἐκδ. Γρηγόρη).
Ὁ Διονύσιος Σολωμὸς στὸν «Ὕμνο εἰς τὴν Ἐλευθερίαν» εἶναι ὁ πρῶτος ποὺ τονίζει τὴ συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους χρόνους ἕως τίς ἡμέρες του, πρὶν ἀπὸ τοὺς ἱστορικοὺς Ζαμπέλιο καὶ Παπαρρηγόπουλο.
Σημειώνει ὅτι «ἐκφωνεῖ φιλελεύθερα τραγούδια σὰν τὸν Πίνδαρο».
Ἐπικαλεῖται τοὺς τριακόσιους τοῦ Λεωνίδα καὶ τονίζει στὸν 78ο στίχο: «Ὦ τρακόσιοι! Σηκωθῆτε καὶ ξανάλθετε σ΄ ἐμᾶς. Τὰ παιδιὰ σας θέλ’ ἰδῆτε πόσο μοιάζουνε μέ σας». Ὁ Τωμαδάκης στὸ ἴδιο βιβλίο του γράφει σχετικά: «Αὐτὴ ἡ στροφὴ γιὰ τοὺς τριακόσιους τοῦ Λεωνίδα περνᾷ πέραν ἀπὸ τὴν ποίησιν καὶ ἐγγίζει τὴν ἀλήθειαν τῆς Ἱστορίας, ἐπικυρώνει τὴν συνέχειαν τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι τῆς Ἐπαναστάσεως, γεγονὸς τὸ ὁποῖον ἀκόμη δὲν εἶχε τότε ἀναγνωρισθῇ ἀπὸ τοὺς Εὐρωπαίους καὶ ἀπὸ τοὺς ἱστορικούς, οἱ ὁποῖοι ἐνόμιζον ὅτι μὲ τὴν πτῶσιν τῆς Ἑλλάδος ὑπὸ τοὺς Ρωμαίους (146 π.Χ) ὑπετάγῃ καὶ ἐχάθῃ ὁ Ἑλληνισμός».
Οἱ Ἕλληνες στὴ συνέχεια τῆς ἱστορικῆς πορείας τους, γράφει ὁ Σολωμός, ἀγκαλιάζουν τὸν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὡς Λυτρωτῆ καὶ συμπαραστάτη τους. Γράφει στὸν 98ο στίχο: «Μὲ φωνὴ ποὺ καταπείθει προχωρῶντας ὁμιλεῖς, σῆμερ’ ἄπιστοι ἐγεννήθῃ, ναὶ τοῦ κόσμου ὁ Λυτρωτής». Θυμωμένος ἀπὸ τὴ βαρβαρότητα τῶν Τούρκων στὴν Κωνσταντινούπολη γράφει στοὺς στίχους 113 καὶ 114: «Καὶ ἐκεῖ πού ΄ναι ἡ Ἁγία Σοφία, μές΄ τοὺς λόφους τοὺς ἑπτά, ὅλα τ’ ἄψυχα κορμία, βραχοσύντριφτα, γυμνά, σωριασμένα νὰ τὰ σπρώξῃ ἡ κατάρα τοῦ Θεοῦ κί ἀπὸ κεῖ νὰ τὰ μαζώξῃ ὁ ἀδελφὸς τοῦ φεγγαριοῦ» (Σημ. γρ. Ὁ ποιητὴς ἐννοεῖ τὸν Σουλτᾶνο).
Ἀφοῦ ἀναφέρει τὰ «περασμένα μεγαλεῖα» καὶ τὴν μακροχρόνια σκλαβιὰ σημειώνει τὴν ἐθνεγερτικὴ «πολεμόκραχτη φωνὴ τοῦ Ρήγα» καὶ τὴν θυσία τοῦ Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ μὲ τὴν ἔναρξη τῆς Ἐπανάστασης. Γράφει στὸν 135ο στίχο: «Ὅλοι κλαῦστε! Ἀποθαμένος ὁ ἀρχηγὸς τῆς Ἐκκλησιᾶς κλαῦστε, κλαῦστε, κρεμασμένος ὡσὰν νὰ’ τανε φονιᾶς»… Γιὰ τὸν Ρήγα καὶ τὸν Σολωμὸ ὁ Λίνος Πολίτης σημειώνει πὼς ἂν ὁ πρῶτος ὁραματίζεται καὶ προγραμματίζει τὴν Ἀνάσταση τοῦ Γένους, ὁ δεύτερος ψάλλει καὶ ὑμνεῖ τὴν πραγματοποίησή της. (Λίνου Πολίτη «Γύρω στὸ Σολωμό», 1958, σ. 116).
Ἕνας ἀπὸ τοὺς ποιητές μας ποὺ θαύμαζε τὸ ταλέντο καὶ τὴ σκέψη τοῦ Σολωμοῦ ἦταν ὁ Γιῶργος Σαραντάρης (1908-1941). Σὲ σκέψη του ποὺ δημοσιεύθηκε γιὰ πρώτη φορὰ ἀπὸ τὸν γράφοντα ὁ Σαραντάρης μᾶς καλεῖ «νὰ ἀκολουθήσουμε τὸ Σολωμὸ στὰ ζωντανά του στοιχεῖα ὅπου νὰ βροῦμε πὼς τὸ πνεῦμα του κάνει ἕνα μὲ τὸ λεγόμενο ἑλληνικὸ πνεῦμα καὶ πὼς τὸ τελευταῖο δὲν εἶναι μία χίμαιρα, ἐφόσον δὲν εἶναι χίμαιρα ἡ αἰσθητικὴ ἀξία τῆς σολωμικὴς ποίησης». (Γ.Ν. Παπαθανασόπουλου «Γιῶργος Σαραντάρης ὁ ἄνθρωπος, ὁ ποιητής, ὁ διανοούμενος» Ἐκδ. Ἔκπληξη, 2011, σελ. 182).
Ἐπίσης σὲ κριτική του γιὰ τὸ ἔργο τοῦ Ἀναστασίου Δρίβα ὁ ἴδιος ὁ Σαραντάρης σημειώνει: «Δὲν μπορεῖς νὰ νιώσεις τὴν πνοὴ τῆς σολωμικὴς ποίησης ἂν δὲν νιώσεις ταυτόχρονα τί σημαίνει γιὰ τὸν Ἕλληνα τὸ Μεσολόγγι» (Αὐτ. σελ. 183).
Ὁ ἐθνικός μας ὕμνος εἶχε περιπέτεια ἕως ὅτου καθιερωθεῖ καί, κατὰ μία ἐκδοχή, ἀκόμη δὲν ἔχει ἀποκτήσει τυπικὴ ἀναγνώριση… Ὁ βαυαρὸς πρῶτος βασιλιᾶς τῶν Ἑλλήνων Ὄθωνας καθιέρωσε ὡς ἐθνικὸ ὕμνο τον τῆς πατρίδας του, ποὺ ἦταν πανομοιότυπος μέ τον … ἀγγλικό («God save the King»).
Μὲ τὴν ἔλευση τοῦ Γεωργίου τοῦ Α΄, τὸ 1863, καὶ τὴν Ἕνωση τῆς Ἐπτανήσου μὲ τὴν ἐλεύθερη Ἑλλάδα ὁ Ὑπουργὸς τῶν Ναυτικῶν Δ. Μπουντούρης, στὶς 4 Αὐγούστου 1865, ἀπευθύνει ἔγγραφο στὸ Ὑπουργεῖο τῶν Ἐξωτερικῶν, μὲ τὸ ὁποῖο ζητεῖ νὰ καθιερωθεῖ ὡς «ἐπίσημον Ἐθνικὸν ἆσμα» ὁ Ὕμνος στὴν Ἐλευθερία τοῦ Διον. Σολωμοῦ, σὲ μουσικὴ Νικολάου Μαντζάρου. Ὁ Ὕμνος ψάλλεται ἔκτοτε ντὲ φάκτο δια τῆς ἐπικρατήσεως τῆς ἐθνικῆς συνειδήσεως, χωρὶς νὰ ὑπάρχει νομικὴ ρύθμιση μὲ βασιλικὸ ἢ προεδρικὸ διάταγμα, ὅπως, μὲ ἐπιφύλαξη πάντως, διατείνεται ὁ Γεώργιος Λαγανὰς στὴ σχετικὴ ἐνδιαφέρουσα μελέτη του (Ἐκδ. τοῦ Φοίνικα). Ἄν ἐπὶ 160 χρόνια δὲν ἔχει καθιερωθεῖ τυπικὰ καὶ ἐπίσημα ὁ ἐθνικός μας ὕμνος πιθανότατα νὰ εἶναι παγκόσμια πρωτοτυπία, ὅμως ταυτόχρονα δείχνει τὴν διαχρονικὴ πίστη τοῦ λαοῦ μας στὸν Ἐθνικό μας Ὕμνο καὶ σὲ ὅ, τι Αὐτὸς συμβολίζει καὶ ἐκφράζει…-
