Οι «Μαΐστορες της Ψαλτικής Τέχνης» στο Φεστιβάλ Βυζαντινής Μουσικής Ιασίου 2022
Οι «Μαΐστορες της Ψαλτικής Τέχνης» στο Φεστιβάλ Βυζαντινής Μουσικής Ιασίου 2022 (11.09.2022) https://youtu.be/dG7JcycJ_iw Οι «Μαΐστορες της Ψαλτικής Τέχνης» – «ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σου, Κύριε…» , ήχος πλ.δ’, Μανουήλ Αμπελοκηπιώτη https://youtu.be/dG7JcycJ_iw?t=945 Οι «Μαΐστορες της Ψαλτικής Τέχνης» και ο βυζαντινός χορός «Tronos» – οι έξι τελευταίοι στίχοι εκ του οκτάηχου Πολυελαίου «Εξομολογείσθε τω Κυρίω», Νικολάου μαΐστορος του Κουκουμά. Η δεύτερη στάση του ίδιου πολυελέου Νικολάου μαΐστορος του Κουκουμά, στηριγμένη στον 135ο ψαλμό Εξομολογείσθε τω Κυρίω, είναι οκτάηχο μελοποίημα πολλού λόγου άξιο. Αποτελεί σύνθεση που παραδίδεται διττώς· ως τον 15ο αι. ανθολογείται στα μουσικά χειρόγραφα υπό μια συνοπτική εκδοχή, παράλληλα ή εναλλακτικά προς την οποία προβάλλεται (από τον 15ο αι. και εντεύθεν) και η πλήρης μορφή της σύνθεσης, ως (κατά εύγλωττη μαρτυρία Μανουήλ του Χρυσάφη) πολυέλεος κατ’ ήχον ο μέγας. Η μορφολογική και μελική μεταχείριση αυτής της τελευταίας εκδοχής της σύνθεσης, βάσει της οποίας μάλιστα ο πολυέλεος προσαγορεύθηκε τετράστιχος, είναι όντως εντυπωσιακή· ανά τέσσερις στίχους του 135ου δαβιτικού ψαλμού εναλλάσσονται οι οκτώ ήχοι της ψαλτικής τέχνης, ενώ ως κατακλείδα κάθε ηχητικής ενότητος προστίθενται δύο αναφωνήματα ένα δεξιόν και ένα αριστερόν, κατά την εν προκειμένω χρησιμοποιούμενη ορολογία μέσω των οποίων αναπλάθεται περαιτέρω το σχοινοτενές εφύμνιο του ψαλμού· αλληλούια· ότι εις τον αιώνα το έλεος αυτού· αλληλούια. Να διευκρινισθεί, βέβαια, ότι ο περιγραφόμενος κανόνας «καταστρατηγείται» σε δύο περιπτώσεις· ακριβέστερα, επειδή το σύνολο των υφισταμένων 26 στίχων του 135ου ψαλμού δεν επιτρέπει την πλήρη εφαρμογή της εν λόγω τετράστιχης μορφολογικής διάταξης, το οκτάηχον της σύνθεσης αποπληρώνεται απλώς μέσω των περιλειπομένων δύο τελευταίων στίχων του ψαλμού (Ο διδούς τροφήν πάση σαρκί και Εξομολογείσθε τω Θεώ του ουρανού), του μεν πρώτου μελιζομένου κατά τον βαρύ του δε δευτέρου κατά τον πλάγιο του τετάρτου ήχο· επίσης, στο τέλος της ενότητος του πλαγίου του δευτέρου ήχου (μετά τον ψαλμικό στίχο· Και ελυτρώσατο ημάς εκ των εχθρών ημών) τα παρατιθέμενα αναφωνήματα είναι πολυπληθέστερα και στοιχειοθετούν μιαν οιονεί αυτοτελή ενότητα, ανθολογουμένη υπό την ενδεικτική αναγραφή· Απ’ ώδε άρχονται τα αναφωνήματα μετά βαστακτών.