Ἅγιος Σωφρόνιος τοῦ Ἔσσεξ – Σύγχρονοι Γέροντες

Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ – Σύγχρονοι Γέροντες
Σύγχρονοι Γέροντες
Εκδόσεις Σαΐτης
Συγγραφέας: Ευάγγελος Π. Λέκκος, Θεολόγος, τ. Διευθυντής της Αποστολικής Διακονίας

Η προσπάθεια να συμπυκνώσεις σε λίγες σελίδες τα σχετικά με τον βίο, το έργο και την διδασκαλία μιας μεγάλης μορφής είναι δύσκολη υπόθεση. Διότι απαιτεί να επιλέξεις ό,τι πιο σημαντικό και ενδιαφέρον για τον αναγνώστη· ο οποίος έχει την απαίτηση να γνωρίσει τελικά, τι είναι εκείνο που κατατάσσει το βιογραφούμενο πρόσωπο στην χορεία των σύγχρονων γερόντων. Αλλά τι σημαίνει Γέροντας; Αρχικά η έννοια και ο θεσμός του Γέροντος ή Αββά ήταν συνδεδεμένα με τον μοναχικό βίο. Ο κάθε υποψήφιος ή δόκιμος μοναχός, χαρακτηριζόμενος ως υποτακτικός, είχε τον Γέροντά του, δηλαδή έναν έμπειρο και σοφό παλαιότερο μοναχό για να τον καθοδηγεί στον ασκητικό βίο. Σ’ αυτόν όφειλε απόλυτη υπακοή, μία από τις τρεις μεγάλες μοναχικές αρετές (οι άλλες δύο: ακτημοσύνη και παρθενία). Σκέψεις, θελήματα, επιθυμίες, αμφιβολίες, προβληματισμοί έπρεπε να είναι γνωστά στον Γέροντα, στον οποίο ο υποτακτικός ανέθετε τα πάντα. Είναι χαρακτηριστικά όσα επί του προκειμένου αναφέρει ο αββάς Δωρόθεος στην Ε’ Διδασκαλία του «Περὶ τοῦ μὴ ὀφείλειν τινὰ στοιχεῖν τῇ ἰδίᾳ συνέσει»: «Όταν ήμουν στο κοινόβιο, είχα αναθέσει τα πάντα στον Γέροντά μου αββά Ιωάννη. Διότι ποτέ δεν έκανα κάτι χωρίς την γνώμη του. Υπήρχαν περιπτώσεις που ο λογισμός μου έλεγε: “Δεν έχει κάτι να σου πει γι’ αυτό ο Γέροντας. Γιατί θέλεις να τον ενοχλήσεις:”. Απαντούσα στον λογισμό: “Ανάθεμα σε σένα και την διάκρισή σου και την σύνεσή σου και την φρονιμάδα σου και την πληροφορία σου, γιατί αυτό που ξέρεις, ο δαίμονας σού το ‘μαθε”. Πήγαινα λοιπόν και ρωτούσα τον Γέροντα…».

Ενώ λοιπόν αρχικά και επί αιώνες αυτή ήταν η σημασία του Γέροντος, μόλις κατά τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες έκανε δυναμικά την εμφάνιση ο όρος και με διαφορετική από την καθιερωμένη έννοια: Αποδόθηκε σε μοναχούς ή ιερομονάχους, των οποίων η πνευματική επίδραση επεκτάθηκε σε μικρότερο ή ευρύτερο κύκλο χριστιανών και εκτός των Μονών τους. Ακόμη αποδόθηκε και σε εγγάμους πρεσβυτέρους, των οποίων ο ένθεος βίος, η δράση και τα χαρίσματα έτυχαν της αποδοχής και του θαυμασμού του ποιμνίου τους. Ποια στοιχεία συνετέλεσαν στην εμφάνιση και ευρύτατη αποδοχή του φαινομένου αυτού; Τι χαρίσματα είχαν οι σύγχρονοι Γέροντες, ώστε τόσος λόγος γίνεται γι’ αυτούς;

Επιγραμματικά επισημαίνονται τα επόμενα:
1. Προτού αποκτήσουν την οποιαδήποτε αίγλη και επιρροή σε μεγάλο κύκλο χριστιανών εκτός της Μονής όλοι τους αγωνίστηκαν σκληρά στον πνευματικό στίβο με προσευχές, νηστείες, ασκήσεις, υπακοή και ακτημοσύνη. Έμαθαν να μην υποχωρούν στις λυσσώδεις επιθέσεις του διαβόλου. Ταλαιπώρησαν και υποδούλωσαν το σώμα του στο πνεύμα.
2. Καρπός αυτών των αγώνων υπήρξε η επίσκεψη της θείας Χάριτος και η προίκισή τους με ποικίλα χαρίσματα, ένα από τα οποία είναι το προορατικό ή διορατικό.
3. Αρκετοί από τους σύγχρονους Γέροντες έγραψαν, υπαγόρευσαν ή είπαν (και μαγνητοφωνήθηκαν ή ταχυγράφοι κατέγραψα) λόγια απλά μεν αλλά σοφίας αποστάγματα, τα οποία αφού εκδόθηκαν αποτελούν προσφιλές ανάγνωσμα πολλών χριστιανών.

Στην παρούσα σειρά με τίτλο «Σύγχροινοι Γέροντες» εκτίθεται συνοπτικά ο βίος και τα πνευματικά παλαίσματα εκκλησιαστικών μορφών του 20ου αιώνα, που συγκέντρωσαν, κατά κοινή ομολογία, τα χαρακτηριστικά του Γέροντος, με την σημερινή έννοια του όρου. Μορφές που αγάπησαν τους ανθρώπους, υπηρέτησαν με τον τρόπο τους τον ψυχικό και σωματικό πόνο τους, έδωσαν τον εαυτό τους «τύπο και υπογραμμό» και φεύγοντας από την παρούσα ζωή κατέλειπαν την αίσθηση ότι υπήρξαν άγιοι.

(Από τον πρόλογο του συγγραφέα)