«Ἐὰν μύριους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ’ οὐ πολλοὺς πατέρες»
Προοίμιον: Γιατί τοὺς τρεῖς Ἱεράρχες Βασίλειο, Γρηγόριο καὶ Χρυσόστομο τοὺς λέμε «Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας»; Τί σημαίνει ὁ ὅρος «πατέρες τῆς Ἐκκλησίας»;
α. Μιὰ πνευματικὴ γέννηση: Ἡ πίστη καὶ ὁ χριστιανικὸς τρόπος ζωῆς δὲν εἶναι κάτι ποὺ μαθαίνουμε ἢ ἀποκτοῦμε. Εἶναι μία γέννηση. Τὸ νὰ ἐγκαταλείψει κανεὶς τὸ σκοτάδι τῆς ἄγνοιας καὶ τῆς πλάνης καὶ νὰ πιστέψει στὸν Χριστό, σημαίνει ὅτι ξαναγεννήθηκε σὲ μιὰ νέα ζωή. Πρόκειται γιὰ μιὰ πνευματικὴ γέννηση. Τὴ γέννηση αὐτὴ τὴν πραγματοποιεῖ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, ὁ Θεός, εἶναι «γέννησις ἄνωθεν», ὅπως εἶπεν ὁ Χριστὸς (Ἰωαν. γ’ 3).
β. Οἱ Πατέρες μας στὴν ἐν Χριστῷ ζωή: Ὅπως στὸ ἔργο τῆς βιολογικῆς γέννησης, ὁ Θεὸς χρησιμοποιεῖ τοὺς γονεῖς, ἔτσι καὶ στὸ ἔργο τῆς πνευματικῆς ἀναγεννήσεως, ὁ Θεὸς χρησιμοποιεῖ καὶ ἀνθρώπους. Στὴν προκειμένη περίπτωση, ὁ Θεὸς χρησιμοποιεῖ τοὺς ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας, τοὺς Ἐπισκόπους καὶ ἱερεῖς. Τὸ Ἅγιον Πνεῦμα ἀναγεννᾶ τὸν ἄνθρωπο. Οἱ ἐκκλησιαστικοὶ ποιμένες καλλιεργοῦν τὸ φυτὸ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, μὲ τὸν λόγο, τὴν προσευχή, τὰ ἱερὰ μυστήρια, μὲ κόπο καὶ δάκρυα… «Αὐτοὶ ἀγρυπνοῦσιν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν» (Ἑβρ. ιγ’ 17). Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Παῦλος λέγει στοὺς χριστιανούς: «Ἐὰν μύριους παιδαγωγούς…»!
Ἐπίλογος: Στὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τὸν ὁποιοδήποτε ἱερωμένο τὸν ἀποκαλοῦμε «Πατέρα»! Τὸ ὡραῖο αὐτὸ ὀρθόδοξο ἔθιμο ἔχει δύο ἀναφορές: πρῶτα σὲ μᾶς τοὺς ἴδιους, τοὺς ἱερωμένους, διότι μᾶς ὑπενθυμίζει τὴν κλήση νὰ γινόμαστε πνευματικοὶ πατέρες. Ἔπειτα καὶ σὲ σᾶς τοὺς πιστούς, διότι σᾶς ὑπενθυμίζει νὰ γίνεσθε πνευματικὰ τέκνα. Ὅλοι δέ, Ἱερωμένοι καὶ λαϊκοὶ ἔχομε τὴν κλήση νὰ γινόμαστε πνευματικὰ τέκνα τῶν μεγάλων καὶ ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας.
(1972)