Παράπλευρες ἀπώλειες στὸ κυνήγι τοῦ κέρδους

     Ὁ Ἰγνάσιο Ραμόνε πρὶν ἀπὸ μερικοὺς μῆνες σὲ ἄρθρο του σημείωνε ὅτι τὸ 2009 εἶναι πιθανὸ νὰ ἀποδειχθεῖ καταστροφικότερο τοῦ ’29, καθὼς γιὰ πρώτη φορά στὴ σύγχρονη οἰκονομικὴ ἱστορία τρεῖς κρίσεις (χρηματοπιστωτική, ἐνεργειακή, ἐπισιτιστική) ἐξελίσσονται ταυτόχρονα.

     Οἱ πρῶτοι κραδασμοὶ τοῦ διαφαινόμενου οἰκονομικό-κοινωνικοῦ σεισμοῦ: Αὔξηση τῶν λιμοκτονούντων κατὰ 75 ἑκατομμύρια μέσα σ’ ἕνα χρόνο (930 ἑκατ. ἀπὸ 855), 36 ἑκατ. θάνατοι ἀπὸ τὴν πεῖνα ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ χρόνου, αὐταρχικὲς κυβερνητικὲς πολιτικές, ἀθρόες μετακινήσεις ἀπελπισμένων, διογκούμενη ἐξαθλίωση καὶ ἐκτὸς Τρίτου Κόσμου: 28 ἑκατομμύρια -ἕνα δέκατο τοῦ πληθυσμοῦ- ἔφτασαν φέτος στὶς ΗΠΑ ὅσοι διατρέφονται μὲ δελτίο -πάνω ἀπὸ 39 δισ. δολάρια τὸν χρόνο ξοδεύει ἡ ἀμερικανικὴ κυβέρνηση σὲ συσσίτια. Καὶ νὰ σκεφθεῖ κανείς, ὅτι μὲ 30 δισ. δολάρια, κατὰ τοὺς ὑπολογισμοὺς τοῦ ΟΗΕ, θὰ μποροῦσε νὰ διπλασιαστεῖ ἡ παραγωγὴ ἐδώδιμων στὸν Τρίτο Κόσμο καὶ νὰ ἐξαλειφθεῖ ἡ πεῖνα. Σημειωτέον ὅτι οἱ χῶρες τοῦ ΟΟΣΑ ξοδεύουν 376 δισ. δολάρια τὸν χρόνο σὲ ἀγροτικὲς ἐπιδοτήσεις καὶ 1.204 σὲ ἐξοπλισμούς.

     Οἱ δυτικὲς κυβερνήσεις δὲν θέλουν νὰ καταργήσουν τὰ προγράμματα ποὺ δημιουργοῦν ἀγορὲς γιὰ τὰ γεωργικά τους πλεονάσματα. Οἱ φτωχὲς γεωργικὲς χῶρες δὲν μποροῦν νὰ ἀνταγωνιστοῦν τὶς ἐπαγγελματικὲς καλλιέργειες, δὲν ἔχουν σπόρους καὶ λιπάσματα καὶ ἐγκαταλείπουν τὰ χωράφια. Ἐθίζονται στὴ βοήθεια, στὴ δωρεὰν τροφή, ξεχνοῦν πὼς νὰ καλλιεργοῦν αὐτὸ ποὺ χρειάζονται, ἐξαθλιώνονται, μεταναστεύουν, πεθαίνουν – ὁ κόσμος τους ἕνα δοχεῖο δακρύων…

     Τουλάχιστον 30 χῶρες ρέπουν πρὸς τὶς συγκρούσεις καὶ τὴν πολιτικὴ ἀστάθεια λόγω ἐπισιτιστικῆς κρίσης. Μιά κρίση ποὺ δὲν μοιάζει μὲ τὶς προηγούμενες, ἀφοῦ πλέον τὴν προκαλοῦν: ἡ κλιματικὴ ἀλλαγὴ (συχνὲς πλημμύρες καὶ ξηρασίες, ἄρα τεράστια μείωση τῆς συγκομιδῆς), ἡ παγκόσμια αὔξηση τῆς ζήτησης τροφίμων λόγω τῆς αὔξησης τῶν εἰσοδημάτων γιγαντιαίων πληθυσμῶν, ἡ χαμηλὴ παραγωγικότητα τῶν φτωχῶν χωρῶν, ἡ προώθηση τῆς παραγωγῆς τῶν βιοκαυσίμων σὲ ΗΠΑ καὶ Εὐρώπη. Ἀλλὰ καὶ οἱ κερδοσκόποι, λένε οἱ Μὴ Κυβερνητικὲς Ὀργανώσεις. Οἱ πέντε μεγάλες πολυεθνικὲς (Archer Daniels Midland, Cargil, Con Agra, Bunge, Dreyfuss), ποὺ ἐλέγχουν τὸ 80% τῆς ἀγορᾶς τῶν σιτηρῶν (ἀγοράζουν μαζικὰ τὶς μελλοντικὲς σοδειὲς ποντάροντας στὴν αὔξηση τῆς τιμῆς), οἱ φαρμακοβιομηχανίες-ἀγροκολοσσοὶ (Monsanto, Bayer, Dupont, Basf, Dow) ποὺ κερδίζουν ἀπὸ φυτοφάρμακα, σπόρους καὶ ποντάρουν στὸ ἄνοιγμα τῆς ἀγορᾶς τῶν μεταλλαγμένων (ἤδη ἡ διεθνὴς ἀγορὰ μεταλλαγμένων σπόρων ἀνῆλθε τὸ 2007 στὰ 4,4 δίσ. εὐρὼ ὅταν ὅλη ἡ εὐρωπαϊκὴ ἀγορὰ σπόρων ἀνέρχεται σὲ 5 δισ. εὐρώ), οἱ διανομεῖς (Wal-Mart κ.ἄ.).

     Εἶναι ἀλήθεια ὅτι τὴν πεῖνα δὲν τὴ γεννᾶ ἡ φύση, ἀλλὰ οἱ λανθασμένες ἀποφάσεις, οἱ ἐσφαλμένοι ὑπολογισμοί, ἡ ἔλλειψη προνοητικότητας, τὰ δημαγωγικὰ μέτρα, οἱ πολιτικὲς τῶν ἰσχυρῶν. Ὁ πλανήτης μας παράγει ἀρκετὴ τροφὴ καὶ σὲ ποιότητα καὶ σὲ ποσότητα, γιὰ νὰ τραφοῦν ὅλοι, ἀλλὰ τὸ σημερινὸ παγκόσμιο καθεστώς, ἔτσι ὅπως λειτουργεῖ (οἱ δυνάμεις τῆς ἀγορᾶς, νὰ μὴν ἐλέγχονται ἀπὸ καμιὰ δημόσια ἐξουσία), ἀδυνατεῖ νὰ ἀναπτύξει ἀναδιανεμητικοὺς μηχανισμούς. Δὲν εἶναι μία ἀναπότρεπτη μοῖρα, μιά παράλογη καὶ ἄδικη κατάρα, ἀλλὰ ἡ «παράπλευρη ἀπώλεια» μιᾶς πολιτικῆς ἐπιλογῆς, ἑνὸς πολιτικοῦ σχεδίου ποὺ εὐνοεῖ τοὺς πιὸ ἰσχυροὺς στὸν παγκόσμιο οἰκονομικὸ ἀνταγωνισμό. Ἑνὸς σχεδίου τὸ ὁποῖο στοχεύει στὴ γρήγορη παραγωγὴ πλούτου γιὰ τοὺς λίγους, μὲ κάθε κόστος (γιὰ τοὺς πολλούς) τὶς μαζικὲς μεταναστεύσεις, τὶς συγκρούσεις, τοὺς πολέμους, τὴ ρύπανση, τὴν ἐξάντληση φυσικῶν πόρων, τὴν πεῖνα, τὴν ἐξαθλίωση…