Ἡ Ἰατρικὴ εἶναι – πρέπει νὰ εἶναι – Ἐπιστήμη τῆς Ἀγάπης καὶ τῆς προσφορᾶς, μὲ φορεῖς τοὺς θεράποντές της Ἰατρούς.
Ἡ σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν ἰατρὸ εἶναι στενὴ καὶ διαρκεῖ ἀπὸ τὴ σύλληψη καὶ τὴ γέννησή του μέχρι τὸν θάνατό του, ἀπὸ τὴ διάγνωση τῆς ἐγκυμοσύνης, τὴν κυοφορία, τὴ γέννηση καὶ καταχώρηση τοῦ βρέφους στὸ ληξιαρχεῖο μὲ τὸ πιστοποιητικὸ γέννησής του, μέχρι τὴν κοίμησή του καὶ τὴ χορήγηση τοῦ πιστοποιητικοῦ τοῦ θανάτου του ἀπὸ τὸν ἰατρὸ.
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος πρωταντικρύζει τὸ φῶς στὴ ζωή του, ἐγκαταλείποντας τὸν ἀσφαλῆ χῶρο τῆς μήτρας τῆς μητέρας του, τὸ πρῶτο πρόσωπο ποὺ συναντᾶ κατὰ κανόνα εἶναι ὁ ἰατρός, ὁ ὁποῖος περιμένει μὲ ἀγωνία νὰ ἀκούσει τὸ πρῶτο κλάμα τοῦ βρέφους, ποὺ εἶναι συνυφασμένο μὲ τὴ ζωή.
Μὲ πόση λαχτάρα περιμένει ἡ μητέρα νὰ ἀκούσει ἀπὸ τὰ χείλη τοῦ ἰατροῦ τὴν κατάσταση τοῦ παιδιοῦ της καὶ πόση εὐφροσύνη αἰσθάνεται, ὅταν βλέπει τὸν Ἰατρό της νὰ ἐκφράζει τὴ χαρά του, ποὺ εἶναι ἀπόρροια τοῦ ἐνδιαφέροντος καὶ τῆς ἀγάπης του γιὰ τὴν ἔγκυο γυναίκα, ἡ ὁποία εἶναι φορέας τοῦ μυστηρίου τῆς ζωῆς.
Καὶ στὴ συνέχεια τῆς ζωῆς τοῦ βρέφους, καθὼς εἶναι ἀπαραίτητη κατὰ καιροὺς ἡ ἐκτίμηση τῆς ἀνάπτυξής του ἀλλὰ καὶ οἱ διάφοροι ἐμβολιασμοὶ, ποὺ πρέπει νὰ γίνονται γιὰ τὴ προφύλαξή του ἀπὸ ἐπικίνδυνες ἀσθένειες, πάντα διακριτικὰ ὑπάρχει ἡ ἀνησυχία τῆς μητέρας. Πῶς ἐκτιμᾶ τὴ πορεία τοῦ παιδιοῦ της ὁ ἰατρός, πόσο θὰ ὑποφέρει ἀπὸ τὸν ἐμβολιασμὸ τὸ παιδί; Ἡ μητέρα εἶναι σὲ θέση, μὲ τὴ διαίσθηση ποὺ διαθέτει, νὰ διακρίνει τὴν ψυχρὴ ἐπιστημονικὴ συμπεριφορὰ τοῦ ἰατροῦ, ἀπὸ τὴν συμπεριφορὰ ποὺ χαρακτηρίζει τὴν ἀγάπη.
Ὑπάρχουν καταστάσεις, ὅπου ὁ ἰατρὸς πρέπει νὰ ἐνημερώσει τοὺς γονεῖς γιὰ δυσάρεστες ἐξελίξεις διαφόρων παθήσεων, οἱ ὁποῖες ἀπειλοῦν καὶ τὴ ζωὴ τοῦ παιδιοῦ τους ἢ ἀκόμη νὰ ἀναγγείλει καὶ τὸν θάνατο. Αὐτὲς εἶναι, ἴσως, οἱ στιγμὲς τῆς μεγαλύτερης δοκιμασίας τῶν ἰατρῶν. Ὅταν, ὅμως, ὁ ἰατρὸς ἐμφορεῖται ἀπὸ ἀγάπη, ἁπαλύνει τὸν πόνο τῶν γονιῶν.
Μεγαλώνοντας τὸ παιδὶ καὶ φτάνοντας στὴν ἐφηβικὴ ἡλικία, ἀντιμετωπίζει καινούρια, πρωτόγνωρα προβλήματα, τὰ ὁποῖα πολλὲς φορὲς χρειάζονται τὴ συμβουλευτικὴ ἢ θεραπευτικὴ παρέμβαση τοῦ ἰατροῦ. Στὴν ἡλικία αὐτὴ εἶναι δυνατὸ νὰ ἐκδηλώνονται γιὰ πρώτη φορᾶ συμπτώματα ψυχικῶν νόσων, ἐσωστρέφειας, μελαγχολίας, βάναυσης συμπεριφορᾶς ἀλλὰ καὶ κίνδυνοι ἀπὸ συναναστροφές, ποὺ ὁδηγοῦν σὲ ἐπικίνδυνες καταστάσεις, ὅπως ἡ χρήση ναρκωτικῶν ἢ οἰνοπνεύματος. Πολλοὶ γονεῖς ἀναζητοῦν βοήθεια ἀπὸ εἰδικοὺς ἰατρούς, τοὺς ψυχίατρους. Ἡ προσφορὰ τῶν ἰατρῶν αὐτῶν εἶναι ἀνεκτίμητη, ἰδίως ὅταν συνδυάζεται μὲ προσφορὰ ἀγάπης. Πολλὲς φορές, ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο χειρίζονται τοὺς ἀσθενεῖς καὶ ὁ ὁποῖος εἶναι ἀπόρροια τοῦ ψυχικοῦ πλούτου τοῦ ἰατροῦ, εἶναι ἀποτελεσματικότερος τῆς ὁποιασδήποτε ἄλλης ἀγωγῆς.
Ὑπάρχουν ἰατροὶ τῆς εἰδικότητας αὐτῆς, τῶν ὁποίων ἡ παρουσία καὶ μόνο ἠρεμεῖ τοὺς ἀσθενεῖς αὐτούς, οἱ ὁποῖοι μερικὲς φορὲς ἐκδηλώνουν μεγάλη διέγερση. Τὸ μυστικὸ ὅπλο τῶν ἰατρῶν αὐτῶν εἶναι ἡ ἀγάπη τους, τὴν ὁποία αἰσθάνονται καὶ οἱ ἀσθενεῖς καὶ οἱ γονεῖς. Ὅταν μάλιστα ἡ ἀγάπη αὐτὴ ἀναφέρεται στὴν Πηγὴ τῆς Ἀγάπης, στὸν Κύριό μας καὶ Θεό μας Ἰησοῦ Χριστό, τότε εἶναι ἀνεξάντλητη καὶ ἐπιτελεῖ μέχρι καὶ θαύματα.
Ἀλλά, ἐνῶ οἱ ψυχικὲς ἀρρώστιες φαίνεται ὅτι χρειάζονται ἴσως τὴν ἐντονότερη ἐκδήλωση τῆς ἀγάπης τοῦ ἰατροῦ, καὶ οἱ σωματικὲς παθήσεις δείχνουν σημαντικὴ ἐξάρτηση, ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἀποτελεσματικὴ θεραπεία, ἀπὸ τὴ συμπεριφορὰ τοῦ ἰατροῦ.
Μὲ πόσο ἄγχος καὶ ἀγωνία ἔρχεται στὸ ἰατρεῖο ἕνας ἀσθενῆς μὲ σακχαρώδη διαβήτη – ἢ ὁποιαδήποτε ἄλλη ἀσθένεια – καὶ ἀκούει γιὰ πρώτη φορᾶ γιὰ τὴ πάθησή του! Εἶναι σὰν νὰ ἔχει δεχθεῖ μία δυνατὴ γροθιὰ στὸ στομάχι καὶ τὸν ἔχει διπλώσει στὰ δυό. Ὅταν, ὅμως, ὁ ἰατρὸς τὸν ἐξετάσει μὲ ἐνδιαφέρον καὶ ἀγάπη καὶ τοῦ ἐξηγήσει μὲ ἁπλὸ καὶ κατανοητὸ τρόπο γιὰ τὴ πάθησή του, δίνοντάς του τὶς κατάλληλες ὁδηγίες, βγαίνει ἀπὸ τὸ ἰατρεῖο ἕνας ἄλλος ἄνθρωπος. Ὁ ἰατρὸς μπορεῖ νὰ ἀκούσει ἐκφράσεις εὐγνωμοσύνης, ὅπως «σ’ εὐχαριστῶ ἰατρὲ ΜΟΥ», «γιατρὲ ΜΟΥ, τί μεγάλο βάρος μοῦ πῆρες ἀπὸ τὰ στήθη μου», «ὁ Θεὸς νὰ σὲ ἔχει καλὰ γιατρὲ ΜΟΥ» καὶ ἄλλες παρόμοιες. Τονίζεται ἰδιαίτερα τὸ κτητικὸ «ΜΟΥ», γιατί ἐκτὸς ἀπὸ τὸ Θεὸ (Θεὲ ΜΟΥ), τὸ Χριστὸ (Χριστὲ ΜΟΥ) καὶ τὴ Παναγία ( Παναγιὰ ΜΟΥ ), ποὺ ἐπικαλεῖται κάθε ἄνθρωπος ὅταν βρίσκεται σὲ κίνδυνο, ἴσως ὁ ἰατρὸς εἶναι τὸ μόνο θνητὸ πρόσωπο, τὸ ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος τὸ αἰσθάνεται δικό του, μέλος τῆς οἰκογένειάς του, ἄνθρωπο τῆς ἐμπιστοσύνης του, ἕνα εἶδος πνευματικοῦ – ἐξομολόγου. Εἶναι γεγονὸς ὅτι, πολλὲς φορὲς, ὁ ἰατρὸς γνωρίζει περισσότερα γιὰ τὴ ζωὴ ἑνὸς παιδιοῦ, ἀπὸ αὐτά ποὺ γνωρίζουν οἱ γονεῖς. Οἱ ἀσθενεῖς, ἐμπιστεύονται προσωπικὰ τους προβλήματα, τὰ ὁποῖα δὲν γνωρίζει κανεὶς ἄλλος παρὰ μόνο ὁ ἰατρὸς καὶ ὁ Θεός. Σημαντικὸ εἶναι νὰ ἀναφερθεῖ καὶ ἕνα ἄλλο προνόμιο τοῦ ἰατροῦ. Εἶναι ἴσως ὁ μοναδικὸς ἄνθρωπος, ποὺ βλέπει τὸν ἀσθενῆ στὴ γύμνια του, στὴ φτώχειά του, στὴν πραγματικὴ προσωπικὴ καὶ οἰκογενειακὴ ζωή του. Ὅταν ἕνας ἐπισκέπτεται κάποιον στὸ σπίτι του, γίνεται δεκτὸς πάντα στὸ σαλόνι, θὰ κερασθεῖ καὶ στὸ πιὸ φτωχὸ σπιτικό καὶ γενικὰ θὰ δεῖ μόνο αὐτὸ ποὺ θὰ τοῦ προσφερθεῖ. Ὁ ἰατρὸς, ὅμως, θὰ τὸν ἐπισκεφθεῖ στὸ κρεβάτι τοῦ πόνου, θὰ τὸν ἰδεῖ γυμνὸ γιὰ νὰ τὸν ἐξετάσει, πιθανὸν μέσα στὴν φτωχή του διαβίωση, στὴν ἀνέχειά του, στὶς δυσκολίες του, στὰ οἰκογενειακά του προβλήματα καὶ γενικὰ σὲ τελείως προσωπικὲς συνθῆκες ζωῆς. Αὐτὰ, ὅμως, εἶναι ποὺ κάνουν τὸν ἰατρό, κατὰ κάποιο τρόπο, στενὸ μέλος τῆς οἰκογενείας.
Αὐτὸ τὸ γεγονός, τῆς τιμῆς δηλαδὴ τοῦ νὰ θεωρεῖται στενὸ μέλος τῆς οἰκογένειας ἕνα ἐξωοικογενειακὸ πρόσωπο, δείχνει καὶ τὸ μέγεθος τῆς εὐθύνης ἑνὸς ἰατροῦ πρὸς τοὺς ἀσθενεῖς. Εἶναι βαριὰ εὐθύνη, τὴν ὁποία γιὰ νὰ σηκώσει κανεὶς δὲν ἀρκεῖ ἡ ἀνθρώπινη ἀγάπη – γιατί τὰ προβλήματα μπορεῖ νὰ εἶναι τόσο σοβαρὰ καὶ κουραστικὰ, ποὺ ἀντικειμενικὰ δὲν ἀντιμετωπίζονται- ἀλλὰ πρέπει νὰ στηρίζεται στὴν ἀνεξάντλητη πηγή της, τὸν Χριστό, ὅποτε ἔχει τὸ χαρακτήρα τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης, καὶ ξεπερνάει καὶ κούραση καὶ δίκιο καὶ γκρίνιες καὶ ὅ,τι ἄλλο θὰ μποροῦσε νὰ μειώσει τὴν προσφορά της.
Βέβαια, αὐτὸ τὸ εἶδος τῆς ἀγάπης δὲν ἀφορᾶ μόνο τοὺς ἰατροὺς καὶ θὰ ἦταν εὐχῆς ἔργο, νὰ ἦταν στὴ καρδιὰ ὅλων τῶν ἀνθρώπων.
Ἀλλὰ ἡ ἀγάπη ἔχει, ἐπίσης, καὶ μία ἄλλη ἐπίπτωση στὸν ἰατρό. Καθὼς ὁ ἰατρὸς εἶναι –πρέπει νὰ εἴναι– κατ’ ἐξοχὴν ὑπεύθυνο πρόσωπο, τὸ βάρος τῆς εὐθύνης ποὺ ἀναλαμβάνει, νὰ περιφρουρήσει δηλαδή τὸ ἀνεκτίμητο ἀγαθὸ τῆς ὑγείας, τὸν ὁδηγεῖ στὴ συνεχῆ μελέτη, ἐπιμόρφωση καὶ ἐπιστημονικὴ κατάρτιση ὑψηλοῦ ἐπιπέδου, γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ἀνταποκριθεῖ στὴν ἀποστολή του. Τὴ μόρφωση δὲ αὐτὴ τὴν ἀποκτᾶ, ὄχι γιὰ νὰ δημιουργεῖ ἐντυπώσεις ἀλλὰ ταπεινὰ τὴν προσφέρει μὲ ἀγάπη, ἡ ὁποία, ἄλλωστε, εἶναι καὶ τὸ κίνητρο γιὰ τὴν ἀπόκτησή της, στὸ πάσχοντα ἄνθρωπο, στὸ πρόσωπο τοῦ ὁποίου βλέπει τὸ παιδί του, τὸ γονιό του, τὸν ἀδελφό του, τὸ φίλο του, τὸν Χριστό.
Στὴν ἐποχή μας, ἕνας μεγάλος ἀριθμὸς ἀσθενῶν πάσχουν ἀπὸ τὴ φοβερή, καὶ στὸ ἄκουσμα μόνο, ἀσθένεια τοῦ καρκίνου. Εἶναι πάθηση φοβερῆς δοκιμασίας, ἰδίως γιὰ τὸν ἴδιο τὸν ἀσθενῆ ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸ οἰκογενειακὸ καὶ φιλικό του περιβάλλον. Ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τὴ φύση τοῦ αἰσθάνεται δέος γιὰ τὸ μυστήριο τοῦ θανάτου. Ἀσθένειες, οἱ ὁποῖες εἶναι συνυφασμένες μὲ τὸ ἀναπόφευκτο τοῦ θανάτου, ὅπως ὁ καρκίνος, προκαλοῦν φρίκη. Ὁ ἀσθενὴς καὶ τὸ περιβάλλον τὰ χάνουν, βυθίζονται στὴν ἀπελπισία, εἶναι ἀπαρηγόρητοι. Μοναδική τους ἐλπίδα, ὁ Θεὸς καὶ ὁ ἰατρός. Γιὰ τοὺς ἰατροὺς, οἱ περιπτώσεις αὐτὲς, μαζὶ μὲ τὴν ἀναγγελία τοῦ θανάτου, ἰδίως νέων ἀτόμων, ὁπωσδήποτε ἀποτελοῦν τὴ μεγαλύτερη δοκιμασία.
Εἶναι ὅμως καὶ ἡ μεγαλύτερη εὐκαιρία τῆς ἐκδήλωσης τῆς ἀγάπης, τῆς ἐν Χριστῷ ἀγάπης. Ἐὰν ὁ ἄνθρωπος πίστευε, ὅτι ἡ ζωή του δὲν τελειώνει μὲ τὸν θάνατο τοῦ φθαρτοῦ του σώματος, ὁπωσδήποτε τὸ φορτίο τῆς θεωρούμενης ὡς «ἐπάρατης» νόσου θὰ ἦταν ἐλαφρότερο. Εἶναι μοναδικὴ εὐκαιρία, μὲ πολὺ ἀγάπη νὰ τοῦ μιλήσει ὁ «γιατρὸς ΤΟΥ», ὁ «δικὸς ΤΟΥ γιατρός», γιὰ τὴν ἄπειρη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν ἄνθρωπο, ὥστε νὰ στείλει τὸν Μονογενῆ Του Υἱό, νὰ ἐνανθρωπίσει, νὰ σταυρωθεῖ καὶ νὰ ἀναστηθεῖ, γιὰ νὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν θάνατο. Ἔτσι, ὁ ἄνθρωπος μέσω τοῦ σωματικοῦ του θανάτου μεταβαίνει στὴν ἀθανασία, μὲ τὴ Χάρι τοῦ Κυρίου.
Ὅταν τὰ λόγια αὐτὰ δὲ λέγονται ἀπὸ κάποιον κληρικό, ποὺ ἐπιτέλους ἡ ἰδιότητά του τὸ ἐπιβάλλει νὰ τὰ λέγει, ἀλλὰ ἀπὸ ἕνα πρόσωπο ἐξωιερατικό καὶ μάλιστα ἀπὸ τὸν ἰατρὸ ΤΟΥ, ἔχουν μεγάλη ἀπήχηση καὶ προσφέρουν παρηγοριὰ, καθὼς εἶναι δυνατὸ νὰ ὁδηγήσουν μὲ ἀβίαστο τρόπο τὸν ἀσθενῆ στὴ μετάνοια, ἴσως ἀκόμη καὶ στὴν ἐξομολόγηση. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀπεριόριστα ἐλεύθερος νὰ δεχθεῖ ἢ νὰ ἀπορρίψει αὐτὲς τὶς σκέψεις. Ὁ Θεὸς σέβεται τὴν ἐλεύθερη βούληση τοῦ πλάσματός του. Ἀλλὰ ἡ ἀγάπη τοῦ ἰατροῦ πρὸς τὸν ἀσθενῆ του, ἐφόσον καὶ ὁ ἴδιος πιστεύει στὴν ἀπεριόριστη ἀγάπη τοῦ Κυρίου πρὸς τὸν ἄνθρωπο, τὸν ὁδηγεῖ σὲ αὐτὲς τὶς ἐνέργειες, οἱ ὁποῖες ἔχουν καταλυτικὴ δράση στὸν τρόπο ἀντιμετώπισης τῆς ἀσθένειας ἐκ μέρους τοῦ ἀσθενοῦς καὶ ἀκόμη περισσότερο, ὅταν ὁ ἀσθενὴς ἀνοίξει τὴ καρδιά του στὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.
Οἱ ἄνθρωποι μπαίνουν εὔκολα στὸν πειρασμὸ τῶν θαυμάτων. Ὁ πονεμένος ἄνθρωπος βλέπει τὸν ἑαυτό του καὶ τὴν ἀσθένειά του πολλὲς φορὲς κάτω ἀπὸ τὴν προοπτικὴ ἑνὸς θαύματος. Ὁ Θεός, μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Παναγίας καὶ τῶν Ἁγίων, ἐπιτρέπει, ὅταν Αὐτὸς θέλει, νὰ γίνονται θαύματα. Ὅμως, ὑπάρχει μεγαλύτερο θαῦμα ἀπὸ τὴν ἀνυστερόβουλη προσφορὰ τῆς ἀγάπης; Ὑπάρχει ἄνθρωπος, ποὺ θὰ ἐπιθυμοῦσε μακροζωία χωρὶς ἀγάπη; Ἡ πληρότητα τῆς ζωῆς, τὴν ὁποία προσφέρει ἡ ἀγάπη, καὶ ὡς δῶρο καὶ ὡς ἀντίδωρο, εἶναι μοναδικὴ καὶ, ἂν τὴ βιώσει ἕνας ἄνθρωπος, δὲν τὴν ἀλλάζει μὲ τίποτε καὶ ἴσως δὲ μπορεῖ νὰ ζήσει χωρὶς αὐτήν.
Ὑπάρχουν ἄνθρωποι, ποὺ θεωροῦν οὐτοπία τὴ συμπεριφορὰ αὐτή. Μερικοὶ μάλιστα χαρακτηρίζουν τοὺς ἀνθρώπους, ποὺ προσφέρουν ἀνυστερόβουλα τὴν ἀγάπη τους, καὶ ως ἀφελεῖς, ἀπὸ ἄλλο πλανήτη ἀνθρώπους. Ὅμως, ὅταν βρεθοῦν σὲ δύσκολες καταστάσεις, καὶ αὐτοὶ ψάχνουν γιὰ τέτοιους ἀνθρώπους, «ἀφελεῖς», γεμάτους ἀγάπη καὶ χάρη, ποὺ καὶ μόνο ἡ παρουσία τους ἀλλάζει τὴ ψυχικὴ διάθεση τοῦ ἀσθενοῦς, τοῦ προσφέρει ὑπομονὴ, ἐλπίδα, μετριάζει ἢ διώχνει τὸ φόβο, βγαίνουν στὴν ἐπιφάνεια ψυχικὲς δυνάμεις, τὶς ὁποῖες ἀγνοοῦσε πιὸ μπροστὰ ὁ ἀσθενής.
Μὲ αὐτὴ τὴν ἀνυστερόβουλη προσφορὰ τῆς ἀγάπης, ἐργαζόμενοι ἰατροὶ ἀναδείχθηκαν ἅγιοι, τοὺς ὁποίους τιμᾶ ἡ ἐκκλησία. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἅγιος Λουκᾶς ἦταν ἰατρός, οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες Κύρος καὶ Ἰωάννης, οἱ Ἅγιοι Ἀνάργυροι Κοσμᾶς καὶ Δαμιανός, ὁ Ἅγιος Παντελεήμων, ὁ Ἅγιος Θαλελλαῖος καὶ πολλοὶ ἄλλοι ἅγιοι ἰατροὶ παλαιότερα ἀλλὰ καὶ ὁ νεοφανὴς Ἅγιος Λουκᾶς ὁ Ρῶσος, τοῦ ὁποίου λείψανο φυλάσσεται στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Βεροίας, εἶναι παραδείγματα ἰατρῶν ποὺ δείχνουν, ὅτι ἡ ἰατρικὴ ἐπιστήμη εἶναι ἐπιστήμη τῆς ἀνυστερόβουλης ἀγάπης καὶ προσφορᾶς, τὴν ὁποία εὐλογεῖ καὶ αὐξάνει ὁ Δωρεοδότης Κύριος, μὲ τὴ Χάρι τοῦ ὁποίου, ἡ ἀγάπη ἐπιτελεῖ καὶ θαύματα.
