Ἐπειδὴ πολλοὶ Ἕλληνες μόλις καὶ μετὰ βίας γνωρίζουν τί συνέβῃ καὶ τί γιορτάζουμε τὴν Πεντηκοστή, παραθέτουμε τὸ σχετικὸ ἀπόσπασμα ἀπὸ τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων καὶ μιὰ σύντομη ἀναφορὰ στὸ πνευματικὸ νόημα τοῦ γεγονότος.
Ὁ ἀναστημένος Χριστός, στὸ διάστημα τῆς τεσσαρακονθήμερης παραμονῆς του στὸν κόσμο, παρήγγειλε στοὺς μαθητές Του νὰ μὴ φύγουν ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα, ἀλλὰ νὰ περιμένουν τὴν ὑπόσχεση ποὺ τοὺς εἶχε ἤδη δώσει, ὅτι, ὅπως ὁ Ἰωάννης βάπτισε μὲ νερό, αὐτοὶ θὰ βαπτισθοῦν μὲ Πνεῦμα Ἅγιο (Πράξεις 1,4-5).
Κι ὅταν ἔφθασε ἡ ἡμέρα τῆς πεντηκοστῆς, ἦσαν ὅλοι μαζὶ στὸ ἴδιο μέρος. Κι ἔξαφνα ἦλθε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ βοή, σὰν νὰ φυσᾷ δυνατὸς ἄνεμος, καὶ γέμισε ὅλο τὸ σπίτι ὅπου ἦσαν συγκεντρωμένοι. Καὶ παρουσιάσθηκαν γλῶσσες σὰν φλόγες πυρὸς νὰ διαμοιράζονται σ’ αὐτούς, καὶ νὰ κάθεται μία στὸν καθένα, καὶ γέμισαν ὅλοι ἀπὸ Πνεῦμα ἅγιο, καὶ ἄρχισαν νὰ μιλοῦν ἄλλες γλῶσσες, καθὼς τὸ Πνεῦμα τούς ἔδινε δύναμη λόγου. Ἐξαιτίας τῆς βοῆς αὐτῆς μαζεύτηκε πλῆθος, καὶ ἦσαν ὅλοι κατάπληκτοι, διότι ὁ καθένας τους ἄκουγε τοὺς μαθητὲς νὰ μιλοῦν τὴ δική τους μητρικὴ γλῶσσα, Πάρθοι, Μῆδοι, Ἐλαμίτες͵ Ρωμαῖοι, Κρῆτες καὶ Ἄραβες, καὶ ἀποροῦσαν τι ἄραγε νὰ σημαίνει αὐτό. (Πλήρη διήγηση βλ. Πράξεις 2,1-41)
Ὁ Ἰησοῦς εἶχε ἤδη προαναγγείλει στοὺς μαθητὲς ὅτι θὰ στείλει τὸν Παράκλητο, τὸ Πνεῦμα τῆς Ἀληθείας ποὺ ἐκπορεύεται ἀπὸ τὸν Πατέρα, καὶ Ἐκεῖνος, τὸ τρίτο αὐτὸ Πρόσωπο, γιὰ τὸ ὁποῖο γνωρίζουμε τὰ λιγότερα, θὰ τοὺς ὁδηγήσει σὲ ὅλη τὴν ἀλήθεια.
Ἡ Πεντηκοστὴ εἶναι ἡ ἐκπλήρωση αὐτῆς τῆς ὑπόσχεσης.
Γλῶσσες πυρὸς μέσα ἀπὸ ἕνα βουητὸ ἐμφανίζονται πάνω ἀπὸ τὸν εὐρύτερο κύκλο τῶν μαθητῶν, ποὺ ἦσαν συναγμένοι ἐκεῖνο τὸ μεσημέρι. Μποροῦμε νὰ ποῦμε πιὸ εὔκολα τι δὲν ἦταν αὐτό. Δὲν ἦταν βέβαια γλῶσσες, ἀλλὰ ἡ μορφὴ δήλωνε τὴν δύναμη τοῦ λόγου, ἐνδιάθετου καὶ φωνούμενου, ποὺ δινόταν ἐκείνη τὴ στιγμὴ στοὺς ἀγραμμάτους. Δὲν ἦταν ἐπίσης φυσικὸ πῦρ, ἀλλὰ ἡ ἄκτιστη ἐνέργεια τῆς θεότητας, ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ποὺ κατὰ κάποια θεία οἰκονομία γινόταν ὁρατὴ σὰν φωτιὰ καὶ σὰν γλῶσσες. Ἡ φωτιὰ ἄλλωστε δήλωνε τὴ θέρμη τῆς πίστεως, τὴν κάθαρση, ἀλλὰ καὶ τὸ φῶς τῆς ἀληθείας, ἀφοῦ ἰδιότητες τοῦ πυρὸς εἶναι νὰ θερμαίνει, νὰ καθαίρει καὶ νὰ φωτίζει.
Ἡ κάθοδος τοῦ ἁγίου Πνεύματος μετέβαλε τοὺς μαθητὲς σὲ διδασκάλους τῆς οἰκουμένης, καὶ τὸ θαυμαστὸ σημεῖο ἦταν ὅτι μποροῦσαν νὰ συνεννοοῦνται στὴ γλῶσσα τοῦ καθενὸς ξένου. Τοὺς κατέστησε θεοφόρους καὶ θεόπτες, ὥστε νὰ μεταδώσουν αὐτὸ ποὺ ἐμπειρικὰ καὶ χαρισματικὰ κατανοοῦσαν πλέον στὴν πληρότητά του: ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ σαρκωμένος καὶ ἀναστημένος Θεός, ἡ ἀληθινή, δηλαδὴ αἰώνια, ζωή, ὁ Λόγος ποὺ συνέχει καὶ ἀνακεφαλαιώνει τὰ πάντα. Οἱ γλῶσσες ἦταν σημεῖο τῆς ἑνότητας τῆς πίστεως. Μετὰ τὴ σύγχυση τῶν γλωσσῶν στὴ Βαβέλ, ὁ Παράκλητος Θεὸς διανέμει τίς πύρινες γλῶσσες, τὴ γνώση καὶ τὴ ζωὴ στὸν καθένα προσωπικὰ καὶ σὲ ὅλο τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ἀνακαλῶντας ὅλο τὸν κόσμο σὲ ἑνότητα πνευματική.
Τὸ πῦρ τῶν γλωσσῶν αὐτῶν δὲν ἦταν ἡ φωτιὰ τοῦ σπαθιοῦ. Οἱ πνευματοφόροι μαθητὲς ἁγίασαν καὶ κατέκτησαν τὴν οἰκουμένη μὲ τὴ φλόγα τῆς ἀγάπης καὶ τὴν αὐταπάρνηση τῆς καθαρῆς καρδίας, μιμούμενοι τὸν Κύριό τους.
Μὲ τὴν Πεντηκοστὴ ἡ ἀλήθεια ὁλόκληρη, ὅση μπορεῖ νὰ χωρέσει ὁ ἄνθρωπος, δόθηκε ἅπαξ στὴν Ἐκκλησία μέχρι τὴν συντέλεια τοῦ κόσμου. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δὲν ἀποδέχεται κάποια ἐξέλιξη στὴν κατανόηση τῶν θείων μυστηρίων, δὲν γνωρίζουμε δηλαδὴ ἐμεῖς σήμερα περισσότερα ἀπὸ ὅσα γνώρισαν τότε οἱ μαθητὲς καὶ οἱ ἀρχαῖοι Πατέρες, ἐπειδὴ τάχα ἔχουμε στὴ διάθεσή μας μεγαλύτερη βιβλιογραφία καὶ διαδικτυακὴ πληροφόρηση (ἡ πείρα μᾶς λέει μᾶλλον τὸ ἀντίθετο). Ἡ ἀλήθεια δόθηκε ἅπαξ, κι ὅποιος ἑλκύει μὲ τὸν πόθο καὶ τὸν ἀγῶνα του την χάρι τοῦ Θεοῦ, γίνεται δέκτης αὐτῆς τῆς ἀλήθειας ποὺ ἀποκαλύφθηκε κατὰ τὴν Πεντηκοστή. Ἡ ἀδιάκοπη ἁλυσίδα τῶν Ἁγίων μεταφέρει σὲ κάθε ἐποχὴ ὁλόκληρη τὴν ἀλήθεια, ὥστε κι ἐμεῖς μέσα της νὰ γινόμαστε ὁλόκληροι. Γι αὐτὸ καὶ ἡ Ὀρθοδοξία ἐπιμένει στὸ νὰ ἀκολουθοῦμε τοὺς Ἁγίους, ποὺ μᾶς διδάσκουν μὲ τὴν πεῖρα τοῦ φωτισμοῦ κι ὄχι μὲ διανοητικὰ κατασκευάσματα.
Μποροῦμε λοιπὸν νὰ μιλᾶμε καὶ γιὰ τὴν προσωπική μας Πεντηκοστή. Ὑπάρχει καὶ τὸ “προσωπικὸ ὑπερῶο”, ὁ νοῦς ποὺ συγκεντρώνεται στὴ δέηση. Ἐκεῖ γίνεται τὸ μεγάλο θαῦμα. Κάθε φορὰ ποὺ ὁ Θεὸς κάνει αἰσθητὴ τὴν παρουσία Του στὴ ζωή μας (κι ἀλήθεια, μιὰ μόνο τέτοια στιγμὴ φθάνει γιὰ νά μας μεταμορφώσει) ἔχουμε καὶ μιὰ προσωπικὴ Πεντηκοστή. Κι ὅταν στὸν ἑσπερινὸ τῆς ἑορτῆς τῆς Πεντηκοστῆς γονατίζουμε καὶ παρακαλοῦμε γιὰ τὴν ἐπιφοίτηση τοῦ Πνεύματος, ἂς γνωρίζουμε ὅτι οἱ πνευματικὲς δωρεὲς εἶναι προσωπικές, ὅπως καὶ οἱ πύρινες γλῶσσες διανεμήθηκαν στὸν καθένα ξεχωριστά. Ὁ καρπὸς τοῦ Πνεύματος, ἡ πίστη, ἡ ἀγάπη, ἡ χαρά, ἡ εἰρήνη, ἡ πραότητα, ἡ ταπείνωση, εἶναι ἡ ἀνταπόκριση τοῦ Θεοῦ στὸν πόθο, στὸ φιλότιμο, στὴν εἰλικρίνεια τοῦ καθενός μας. Ἄν ἡ καρδιὰ ἀρχίζει νὰ θερμαίνεται, καὶ νὰ λειώνει μέσα στὸ φῶς τοῦ Λόγου, τότε μετέχει οὐσιαστικὰ στὴν ἀνέκφραστη αὐτὴ δωρεὰ ποὺ δόθηκε τότε στὸ ὑπερῶο τῆς Ἱερουσαλήμ.
