Στὴ θεία Λειτουργία, ἀλλὰ καὶ σὲ κάθε Ἱερὰ Ἀκολουθία τῆς Ἐκκλησίας μας ἡ πιὸ συχνὴ ἐπίκλησή μας πρὸς τὸν Θεὸ εἶναι τὸ «Κύριε ἐλέησον». Σὲ κάθε δέηση τοῦ Λειτουργοῦ, στὴν ἀρχὴ τῆς θείας Λειτουργίας, τῶν Ἱερῶν Μυστηρίων, τοῦ Ἑσπερινοῦ, τοῦ Ὄρθρου καὶ ἄλλων Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν πού καταλήγουν στὸ «…δεηθῶμεν» ἀπαντοῦμε: «Κύριε ἐλέησον». Τὸ ἴδιο καὶ σὲ ἄλλες σειρὲς δεήσεων ποῦ ἀρχιζοῦν μέ: «Ἔτι δεομέθα ὑπέρ…»λέμε τὸ «Κύριε ἐλέησον», ἄλλοτε μία φόρα, ἄλλοτε τρεῖς, ἡ 12 φορές ἡ καὶ 40 φορές.
Ἀλλὰ ποιὰ εἶναι ἡ ἔννοια αὐτῆς τῆς λέξης «ἐλέησον«. Προέρχεται ἀπὸ τὸ οὐσιαστικὸ «ἔλεος» πού σημαινεῖ τὴν αἴσθηση συμπαθείας γιὰ ὅ,τι ὑποφερεῖ ἤ ἔχει ἀνάγκη ὁ πλησίον μας, ἡ ὁποία αἴσθηση, μᾶς παρακινεῖ νὰ κινηθουμὲ νὰ ἀνακουφίσουμε αὐτὸν πού ὑποφέρει. Αὐτὸ τὸ ἔλεος σὲ ἀπόλυτο βαθμὸ τὸ ἔδειξε ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, σὲ κάθε ἄνθρωπο, ὅπως γνωρίζουμε ἀπὸ τὰ Ἱερὰ Εὐαγγέλια. Ἑπομένως, μὲ τὸ «Κύριε ἐλέησον» παρακαλοῦμε ταπεινὰ τὸν Κύριο νὰ δείξει σὲ μᾶς τὸ ἔλεός Του, τὴν εὐσπλαχνία Του καὶ νὰ μᾶς χάρισει αὐτὸ πού ἐχοῦμε ἀνάγκη. Αὐτὸ δὲν τὸ ἀπαιτοῦμε, ἀλλὰ τὸ ζητοῦμε ὡς ἐλεημοσύνη, μὲ τὴν βεβαιότητα ὅτι Ἐκεῖνος, ὡς «ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος Θεὸς»θὰ ἀνταποκριθεῖ κατὰ τὸν πλέον συμφέροντα τρόπον, γιὰ τὴ δίκη μας ὠφελεία.
Καὶ γιατί ἡ Ἐκκλησία μας καθιέρωσε νὰ ἐπαναλαμβάνουμε στὴν κοινὴ λατρεία μας, στοὺς ἱεροὺς ναούς, τὸ «Κύριε ἐλέησον»τόσες πολλὲς φορές;
Ἂς θυμηθοῦμε ὅτι τὴν ἐπίκληση αὐτὴ ἀπηύθυναν στὸν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό, ὅταν περιόδευε στὶς πόλεις καὶ τὰ χωριά τῆς Παλαιστινῆς, πλεῖστοι ἀσθενεῖς· τυφλοί, λεπροί, ἀνάπηροι. Φώναζαν συχνὰ «ἐλέησόν με» χωρὶς πολλὰ λόγια, εἵλκυαν τὴν προσοχὴ τοῦ Κυρίου, καὶ Ἐκεῖνος τούς πλησίαζε μὲ εὐσπλαχνία καὶ τοὺς θεράπευε. (βλ. Μάτθ. 15, 22-28)· (Μάτθ. 17,15-18)· (Μάρκ. 10,47-52)· (Λούκ. 17, 13-14). Ἑπομένως αὐτὴ ἡ ἐπίκληση «Κύριε ἐλέησον» ὅταν λέγεται -ὄχι τυπικὰ- ἀλλὰ μὲ πίστη, καὶ θερμὴ καρδία, ἔχει τεράστια δύναμη.
Ὡς πρὸς τὴ συχνὴ χρήση τοῦ «Κύριε ἐλέησον» στοὺς ναούς μας, νὰ ἔχουμε ὑπόψη μας τὰ ἐξής: Τὴν θεία Λειτουργία δὲν τὴν τελεῖ μόνος του ὁ ἱερέας ἤ ὁ Ἐπίσκοπος καὶ οἱ πιστοὶ στέκουν καὶ παρακολουθοῦν ὡς ἁπλοὶ θεατές, ὅπως συμβαῖνει σὲ ἕνα θέαμα! Ἡ λέξη Λειτουργία εἰναὶ σύνθετη καὶ σημαῖνει ἔργον τοῦ λαοῦ. Δηλαδὴ ἡ θεία Λειτουργία τελεῖται ἀπὸ τὸν Ἐπίσκοπο καὶ τοὺς ἱερεῖς καὶ Διάκονους μαζὶ μὲ τὸν λαὸ καὶ πρὸς χάρίν τοῦ λαοῦ. Ὁ λαός, δηλαδὴ τὸ ἐκκλησίασμα, συμμετεχεῖ ἐνεργὰ στὴν τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας. (Χαρακτηριστικὸ εἰναὶ τὸ ὅτι ὁ ἱερέας μόνος του δὲν ἐπιτρέπεται νὰ τελέσει θεία Λειτουργία χωρὶς τὴν συμμετοχὴ τῶν πιστῶν). Γι’ αὐτό, θὰ ἔχετε προσέξει ὅτι σὲ κάθε τί πού λέει ὁ Λειτουργὸς παρεμβαῖνει ὁ λαός. Τελειῶνει ὁ ἱερέας μία εὐχή, συμπληρώνει ὁ λαός: Ἀμήν. Λέγει ὁ ἱερέας «εἰρήνη πᾶσι» ἀπαντᾶ ὁ λαὸς «καὶ τῷ πνεύματί σου». Ἔτσι, ὅταν ὁ Διάκονος ἤ ὁ Ἱερέας λέγει π.χ. «Ὑπὲρ τῆς ἄνωθεν εἰρήνης καὶ τῆς σωτηρίας τῶν ψυχῶν ἡμῶν τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν», προτρέπει τοὺς χριστιανοὺς νὰ προσευχηθοῦν γιὰ τὴν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ καὶ γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ψυχῶν τους. Οἱ πιστοὶ ἀντὶ νὰ ἐπαναλάβουν ὁλόκληρο τὸ αἴτημα πρὸς τὸν Θεὸ ἀνταποκρίνονται στὴν προτροπὴ αὐτὴ μὲ δύο λέξεις: «Κύριε ἐλέησον». Ἐννοώντας: Κύριε κατὰ τὸ ἔλεός Σου καὶ τὴν εὐσπλαχνία σου δός μας τὴν εἰρήνη σου καὶ σῶσε τὶς ψυχές μας. Καὶ αὐτὸ ἐπαναλαμβάνεται σὲ ὅλα τὰ σχετικὰ αἰτήματα. Ἑπομένως αὐτὸ τὸ «Κύριε ἐλέησον» ὅταν λέγεται ἀπὸ τοὺς ψάλτες, ὡς ἐκπροσώπους τοῦ λαοῦ, πρέπει καὶ κάθε πιστὸς νὰ τὸ λέει μὲ ὅλη του τὴν ψυχή. Ἔτσι συμμετεχεῖ οὐσιαστικὰ στὴν κοινὴ λατρειὰ καὶ ὠφελεῖται πνευματικά. Εἰναὶ ἀνάγκη ὅλοι μας νὰ προσέξουμε τὸ σημεῖο αὐτό, διότι ὑπαρχεῖ ὁ κίνδυνος, ἐπειδὴ τὸ «Κύριε ἐλέησον» ἐπαναλαμβάνεται πολλὲς φόρες, νὰ μὴ τὸ προσεχοῦμε, καὶ νὰ περνᾶ ἀπαρατήρητο.
Ἡ Ἐκκλησία, βεβαιωμένη ἀπὸ τὰ τόσα θαύματα πού ἐπιτεύχθηκαν μὲ τὸ «Κύριε ἐλέησον», ὅπως ἀναγράφονται στὰ Ἱερὰ Εὐαγγέλια, κάνει εὐρεία χρήση τῆς σύντομης αὐτῆς ἐπίκλησης ὄχι μόνον στὴν κοινὴ λατρεία, ἀλλὰ καὶ στὴν ἰδιωτικὴ ζωὴ τῶν πιστῶν. Ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι ἀπὸ αἰώνων οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας καθιέρωσαν τὴν σύντομη Εὐχή: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με». Τὸ μοναδικὸ αἴτημα μας εἰναὶ «ἐλέησόν με». Αὐτὴ τὴν Εὐχὴ ἔχουν στὸ στόμα τους καὶ στὴν καρδία τοὺς συνεχῶς οἱ Ὀρθόδοξοι Μοναχοὶ καὶ Μοναχὲς καὶ ἔτσι διευκολύνονται στὸ νὰ τηροῦν τὴν προτροπὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «νὰ προσεύχεσθε ἀδιάκοπα» (Α’ Θεσσαλ. 5,17). Καὶ αὐτὰ δὲν ἰσχύουν μόνον γιὰ τοὺς Μοναχούς, ἀλλὰ καὶ γιὰ κάθε εὐσεβῆ χριστιανό, πού ἐχεῖ θερμὴ ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστὸ καὶ θέλει συνέχεια νὰ Τὸν ἐχεῖ στὴ σκέψή του καὶ στὴν καρδία του καὶ εὐχαριστεῖται νὰ συνομιλεῖ συνεχῶς μαζί Του. Ὁ σύγχρονός μας Ἅγιος Πορφύριος μᾶς συμβούλευε: Ὅταν λέτε τὴν εὐχὴ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ἐλέησόν με», νὰ τὴ λέτε ἀργά, ταπεινά, ἁπαλὰ μὲ θεῖο ἔρωτα, μὲ λαχτάρα, μὲ ὅλη σας τὴν καρδία.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοὶ καὶ ἀδελφές, συχνὰ προφασιζόμαστε, ὅτι δὲν ἔχουμε χρόνο γιὰ προσευχή. Ἂν ὅμως ἀγαποῦμε τὸν Κύριό μας, αἰσθανόμαστε τὴν παρουσία Του στὶς καρδιές μας καὶ ποθοῦμε νὰ ἐπικοινωνοῦμε συχνὰ μαζί Του, αὐτὴ ἡ σύντομη προσευχὴ μᾶς λύνει τὸ πρόβλημα. Δὲν χρειάζεται νὰ διαθέσουμε πολὺ χρόνο· ἐλάχιστα δευτερόλεπτα. Καὶ μπορεῖ νὰ λέμε τὴν Εὐχὴ αὐτὴ μὲ τὰ χείλη, ἀλλὰ κυρίως μὲ τὴν καρδιά, ἐσωτερικά. Ὁποιαδήποτε ὥρα καὶ στιγμὴ τῆς ἡμέρας. Ὅπου καὶ ἂν βρισκόμαστε. Ἂς τὸ προσπαθήσουμε ὅλοι. Ἡ ζωή μας θὰ γίνει πιὸ ὄμορφη. Ἂς ἐντείνουμε τὴν Εὐχὴ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με» – ἰδιαίτερα σὲ ὧρες δύσκολες- μὲ πίστη καὶ θερμὴ ἀγάπη πρὸς τὸν Κύριόν μας, καὶ θὰ βλέπουμε θαυμαστὰ ἀποτελέσματα στὴ ζωή μας. Ἀμήν.
