(Στὶς 14 Ἰουνίου τοῦ 1964, μία ἑβδομάδα ἀφότου κατέθεσε τὴ διπλωματική του ἐργασία, ὁ π. Σεραφείμ Ρόουζ ἔγραψε στοὺς γονεῖς του αὐτὸ τὸ γράμμα μὲ σκοπὸ νὰ τοὺς ἐξηγήσει τοὺς λόγους γιὰ τὸ σχέδιό του)
«Ἀγαπητοὶ γονεῖς,
Εἶναι μία καυτὴ μέρα - γιὰ τὸ Σὰν Φρανσίσκο μοιάζει πολὺ μὲ καλοκαίρι. Κατάφερα νὰ τελειώσω τὴν μεταπτυχιακὴ ἐργασία μου καὶ τὴν παρέδωσα τελικὰ τὴν προηγούμενη Παρασκευή, ἀλλὰ συνήθως γιὰ κάποιο λόγο δὲ στέλνουν τοὺς βαθμοὺς πρὶν ἀπὸ τὸ Σεπτέμβριο. Ἀσχολοῦμαι ἀκόμα μὲ τὰ κινέζικα, βοηθάω τὸν Κινέζο πρώην καθηγητή μου [Τζὶ-Μὶνγκ Σιὲν] νὰ μεταφράσει ἕνα ἄρθρο (ἀπὸ τὰ κινέζικα) μὲ θέμα τὴν κινέζικη φιλοσοφία, γιὰ ἕνα περιοδικὸ φιλοσοφίας. Ἢ ὑποκρισία τοῦ ἀκαδημαϊκοῦ κόσμου δὲν ὑπῆρξε ποτὲ τόσο ἀπροκάλυπτη ὅσο στὴν περίπτωσή του. Ὁ καθηγητής μου γνωρίζει περισσότερα γιὰ τὴν κινέζικη φιλοσοφία, ἀπὸ ὁποιονδήποτε ἄλλο στὴν χώρα καὶ ἔχει σπουδάσει δίπλα σὲ ἀληθινοὺς φιλοσόφους καὶ σοφοὺς στὴν Κίνα.
Ὅμως δὲν μπορεῖ νὰ βρεῖ δουλειὰ σὲ κανένα ἀμερικανικὸ πανεπιστήμιο, ἐπειδὴ δὲν εἶναι πτυχιοῦχος ἀμερικανικοῦ πανεπιστημίου καὶ ἐπειδὴ δὲν ἀναλώνεται σὲ δημόσιες σχέσεις - μὲ δύο λόγια, ἐπειδὴ παραεῖναι τίμιος ἄνθρωπος!
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι στὴν ἀρχὴ ἐπέλεξα τὴν ἀκαδημαϊκὴ ζωή, διότι ὁ Θεός μοῦ ἔδωσε ἕνα μυαλὸ γιὰ νὰ Τὸν ὑπηρετῶ καὶ ὁ ἀκαδημαϊκὸς κόσμος εἶναι ὁ κατεξοχὴν χῶρος στὸν ὁποῖον ὑποτίθεται ὅτι χρησιμοποιεῖται τὸ ἀνθρώπινο μυαλό. Ὅμως πλέον, μετὰ ἀπὸ ὀκτὼ ἢ ἐννέα χρόνια στὰ πανεπιστήμια, ξέρω καλὰ τί γίνεται ἐκεῖ. Λίγοι ἐκτιμοῦν καὶ σέβονται τὸ μυαλὸ καὶ αὐτοὶ εἶναι καθηγητὲς τῆς «παλιᾶς σχολῆς», οἱ ὁποῖοι σύντομα θὰ ἐκλείψουν.
Γιὰ τοὺς ὑπόλοιπους εἶναι ζήτημα ἐξασφάλισης χρημάτων καὶ μιᾶς σταθερῆς θέσης στὴν ζωὴ - χρησιμοποιοῦν τὸ μυαλὸ σὰν ἕνα εἶδος παιχνιδιοῦ, κάνουν ἔξυπνα τρὶκ μὲ τὸ μυαλὸ καὶ πληρώνονται γι' αὐτὸ ὅπως οἱ κλόουν στὸν τσίρκο. Στὶς μέρες μας ἔχει ἐκλείψει ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ἡ ἀγάπη γιὰ τὴν ἀλήθεια καὶ αὐτοὶ ποὺ διαθέτουν μυαλό, πρέπει νὰ ἐκπορνεύουν αὐτὸ τὸ τάλαντό τους γιὰ νὰ τὰ βγάζουν πέρα. Ἐγὼ δὲν μπορῶ νὰ κάνω κάτι τέτοιο, διότι ἡ ἀγάπη μου γιὰ τὴν ἀλήθεια εἶναι πολὺ μεγάλη. Γιὰ μένα ἡ ἀκαδημαϊκὴ σταδιοδρομία εἶναι ἁπλῶς μία δουλειὰ δὲν πρόκειται νὰ γίνω δοῦλος σ' αὐτήν. Δὲν ὑπηρετῶ τὸ Θεὸ στὸν ἀκαδημαϊκὸ κόσμο, ἁπλῶς κερδίζω τὸν ἐπιούσιο. Ἂν πρόκειται νὰ ὑπηρετήσω τὸ Θεὸ σ' αὐτὸν τὸν κόσμο καὶ ν' ἀποφύγω ἔτσι νὰ κάνω τὴ ζωή μου μία πλήρη ἀποτυχία, θὰ πρέπει νὰ τὸ κάνω ἐκτὸς τῶν ἀκαδημαϊκῶν κύκλων.
Ἔχω ἀποταμιεύσει ἕνα μικρὸ ποσὸν καὶ ἐλπίζω νὰ κερδίσω λίγα χρήματα ἀκόμα μὲ καμιὰ δουλίτσα. Πιστεύω ὅτι θὰ τὰ βγάλω πέρα οἰκονομικὰ γιὰ ἕνα χρόνο, κάνοντας αὐτὸ ποὺ ὑπαγορεύει ἡ συνείδησή μου: νὰ γράψω ἕνα βιβλίο γιὰ τὴν πνευματικὴ κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου σήμερα - θέμα γιὰ τὸ ὁποῖο, μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, γνωρίζω ὁρισμένα πράγματα. Τὸ βιβλίο μᾶλλον δὲν θὰ πουλήσει καθότι οἱ ἄνθρωποι δὲν θέλουν νὰ θυμοῦνται τὰ πράγματα ποὺ ἔχω νὰ τοὺς πῶ· προτιμοῦν νὰ βγάζουν χρήματα, παρὰ νὰ λατρεύουν τὸ Θεό.
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι αὐτὴ ἡ γενιὰ εἶναι μπερδεμένη. Τὸ μόνο πρόβλημα μὲ μένα εἶναι ὅτι δὲν εἶμαι μπερδεμένος καὶ γνωρίζω πολὺ καλὰ ποιὸ εἶναι τὸ καθῆκον τοῦ ἀνθρώπου: νὰ λατρεύει τὸ Θεὸ καὶ τὸν Υἱό Του καὶ νὰ προετοιμάζεται γιὰ τὴ ζωὴ στὸν ἐπερχόμενο κόσμο ὄχι νὰ ζεῖ ἄνετα κι εὐτυχισμένα σ' αὐτὸν τὸν κόσμο ἐκμεταλλευόμενος τὸν συνάνθρωπό του καὶ ξεχνώντας τὸ Θεὸ καὶ τὴ Βασιλεία Του.
Ἂν ὁ Χριστὸς ἐρχόταν σήμερα σ' αὐτὸν τὸν κόσμο, ξέρετε τί θὰ Τοῦ συνέβαινε; Θὰ Τὸν ἔκλειναν σὲ ψυχιατρεῖο καὶ θὰ Τὸν ὑπέβαλαν σὲ ψυχοθεραπεία καὶ τὸ ἴδιο θὰ ἔκαναν στοὺς ἁγίους Του. Ὁ κόσμος θὰ Τὸν σταύρωνε σήμερα ἀκριβῶς ὅπως τὸ ἔπραξε πρὶν ἀπὸ δύο χιλιάδες χρόνια, διότι ὁ κόσμος δὲν ἔχει μάθει τίποτα πέρα ἀπὸ τὸ νὰ κατεργάζεται ἀκόμη δολιότερες μορφὲς ὑποκρισίας.
Καὶ τί θὰ συνέβαινε ἂν σὲ κάποια ἀπὸ τὶς τάξεις μου στὸν πανεπιστήμιο, ἔλεγα στοὺς φοιτητές μου ὅτι ὅλη ἡ μόρφωση τοῦ κόσμου εἶναι ἀσήμαντη, συγκρινόμενη μὲ τὸ καθῆκον μας νὰ λατρεύσουμε τὸ Θεό, ν' ἀποδεχτοῦμε τὸ Θεάνθρωπο ὁ Ὁποῖος πέθανε γιὰ τὶς δικές μας ἁμαρτίες καὶ νὰ προετοιμαστοῦμε γιὰ τὴ ζωὴ στὸν ἐπερχόμενο κόσμο; Τὸ πιθανότερο εἶναι ὅτι θὰ γελοῦσαν σὲ βάρος μου καὶ φυσικὰ οἱ ὑπεύθυνοι τοῦ πανεπιστημίου, ἂν τὸ μάθαιναν, θὰ μὲ ἀπέλυαν - διότι εἶναι ἀντίθετο μὲ τὸ νόμο τὸ νὰ κηρύσσει κάποιος τὴν Ἀλήθεια στὰ πανεπιστήμιά μας. Λέμε ὅτι ζοῦμε σὲ χριστιανικὴ κοινωνία, ἀλλὰ αὐτὸν δὲν ἰσχύει. Ζοῦμε σὲ μία κοινωνία πιὸ εἰδωλολατρικὴ καὶ πιὸ ἐχθρικὴ πρὸς τὸ Χριστό, ἀπὸ ἐκείνη στὴν ὁποία ὁ ἴδιος γεννήθηκε. Πρόσφατα ἕνας καθολικὸς Ἱερέας, στὸν Πανεπιστήμιο τῆς Καλιφόρνια στὸν Λὸς Ἄντζελες, τόλμησε νὰ πεῖ ὅτι τὸ πανεπιστήμιο εἶχε παγανιστικὴ ἀτμόσφαιρα καὶ οἱ ἰθύνοντες τοῦ πανεπιστημίου τὸν χαρακτήρισαν «φανατικὸ» καὶ «παράφρονα». Ἔλεγε τὴν ἀλήθεια ἀλλὰ οἱ ἄνθρωποι μισοῦν τὴν ἀλήθεια καὶ γι' αὐτὸν εὐχαρίστως θὰ ξανασταύρωναν τὸ Χριστὸ ἄν ἐρχόταν ἀνάμεσά τους.
Εἶμαι Χριστιανὸς καὶ θὰ προσπαθήσω νὰ εἶμαι ἕνας ἔντιμος Χριστιανός. Ὁ Χριστὸς εἶπε νὰ χαρίσουμε ὅλα μας τὰ χρήματα καὶ νὰ Τὸν ἀκολουθήσουμε. Ἐγὼ ἀπέχω πολὺ ἀπ’ αὐτόν. Ὅμως θὰ προσπαθήσω νὰ μὴ βγάζω παραπάνω χρήματα ἀπ’ ὅσα χρειάζομαι γιὰ νὰ ζήσω. Ἂν τὸ καταφέρω, ἐργαζόμενος ἕνα ἢ δύο χρόνια κάθε φορὰ σὲ κάποιο πανεπιστήμιο, τότε ἐντάξει. Τὸν ὑπόλοιπο καιρὸ ὅμως σκοπεύω νὰ ὑπηρετήσω τὸ Θεὸ μὲ τὰ τάλαντα ποὺ Ἐκεῖνος μοῦ ἔδωσε. Φέτος ἔχω τὴν εὐκαιρία νὰ τὸ κάνω καὶ θὰ τὸ κάνω. Ὁ καθηγητής μου [ὁ Μποῦντμπεργκ] ὁ ὁποῖος εἶναι Ρῶσος, (ἡ ἀγάπη γιὰ τὸ Θεὸ μοιάζει νὰ εἶναι πιὸ βαθιὰ ριζωμένη στοὺς Ρώσους παρὰ σὲ ἄλλους λαούς), δὲν προσπάθησε νὰ μὲ ἐμποδίσει νὰ ἐγκαταλείψω γιὰ ἕνα χρόνο τὸν ἀκαδημαϊκὸ κόσμο- γνωρίζει πολὺ καλὰ ὅτι ἡ ἀγάπη γιὰ τὴν ἀλήθεια καὶ γιὰ τὸ θεὸ εἶναι ἀπείρως πιὸ σημαντικὴ ἀπ’ τὴν ἀγάπη γιὰ τὴν ἀσφάλεια, τὰ χρήματα, τὴ φήμη.
Μπορῶ μόνο νὰ ἀκολουθήσω τὴ συνείδησή μου. Δὲν μπορῶ νὰ κοροϊδέψω τὸν ἑαυτό μου. Ξέρω ὅτι κάνω τὸ σωστό. Ἂν αὐτὸ ποὺ κάνω μοιάζει ἀνόητο στὰ μάτια τοῦ κόσμου, μπορῶ μόνο νὰ ἀπαντήσω μὲ τὰ λόγια τοῦ ἀποστόλου Παύλου: ὅλη ἡ σοφία αὐτοῦ τοῦ κόσμου, δὲν εἶναι παρὰ μωρία στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ εἶναι κάτι ποὺ ξεχνᾶμε πολὺ εὔκολα.
Πρέπει ὅμως νὰ ἐπιστρέψω στὸν κινέζικο κείμενο ποὺ μεταφράζω. Τοὺς χαιρετισμούς μου στὴν Ἀϊλήν.
Μὲ ἀγάπη,
Εὐγένιος
